دکتر کریم میرزایی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز و دبیر علمی و هنری این جشنواره است. درباره حال ‌وهوای این جشنواره با این هنرمند گفتگویی داشته‌ایم. 

 برای مقدمه، لطفا پیشینه‌ای از ارسیکا معرفی کنید. خاستگاه این رویداد چیست و تبریز چگونه در دوره‌های مختلف، میزبان ارسیکا بوده‌است؟
اِرسیکا (IRCICA) مرکز تحقیقاتی و پژوهشی تاریخ، هنر و فرهنگ اسلامی، زیرمجموعه اجلاس سران اسلامی است. مقر این مرکز در استانبول است و به امور فرهنگی، هنری و تاریخی جهان اسلام می‌پردازد. تالیف کتاب، برگزاری همایش‌‌های علمی، مسابقات هنری و به طور کل طراحی و اجرای رویدادهای که به تبیین فرهنگ و هنر ملت‌های مسلمان بپردازد، از برنامه‌های این مرکز بین‌المللی است. جشنواره بین‌المللی خلاقیت و نوآوری و صنایع دستی، از رویدادهای مهم ارسیکا است که همه‌ساله با حضور هنرمندان با تجربه و پژوهشگران صاحب نام از کشورهای مختلف اسلامی برگزار می‌شود. تبریز تنها عضو این مرکز است که با توجه به خاستگاه فرهنگی و هنری و زیرساخت‌های مطلوب، توانسته پنج دوره پیاپی، میزبان جشنواره باشد. حال بعد از چند سال وقفه که به دلایل مختلف -از جمله چند سال فراگیر شدن بیماری کرونا- پیش آمد، پنجمین دوره ارسیکا، از اواخر مهرماه امسال، در چهار بخش برگزار می‌شود:
- ارائه مقالات در قالب کنگره خلاقیت و نوآوری تبریز در هنرهای اسلامی و صنایع دستی 
- برگزاری نمایشگاه های نگارگری و خوشنویسی 
- اجرای مستر کلاسها و وورکشاپهای نگارکری و خوشنویسی
- برگزاری همایش میراث معماری در خطر

پس از سال‌ها شاهد از سر گیری ارسیکا در تبریز هستیم. جشنواره پیش رو، از نظر رویکرد، چه تفاوتی با دوره‌های پیشین دارد؟
رویکرد کلی جشنواره در دوره پنجم، بیشتر با اولویت خوشنویسی و نقاشی ایرانی است و امسال برای اولین بار «همایش میراث معماری در خطر»  نیز به جشنواره ارسیکا افزوده شده است شده است.
در حوزه پژوهش نیز شاهد ارائه‌های مفهومی‌تر و کاربردی‌تر هستیم. در نمایشگاه،  20  اثر برگزیده از  آثار خوشنویسان برتر جهان اسلام  در جشنواره خوشنویسی استانبول به معرض نمایش در خواهند آمد. در کنار آن آثار خوشنویسان توانمند کشور به ویژه هنرمندان تبریز نیز بر سینه دیوار نمایشگاه خودنمایی خواهد کرد. باز در جوار خوشنویسی، نمایشگاه نگارگری را در چهار بخش (نقاشی ایرانی، نگارگری، تذهیب، گل‌ومرغ) خواهیم داشت.

 لطفا درباره آمار کمی و کیفی جشنواره نیز توضیح بفرمایید. چه تعداد هنرمند، از چه کشورهایی در ارسیکای 2025 تبریز حضور خواهند داشت؟
سعی داریم از آثار برگزیده و ممتاز از هر هنرمند بهره بگیریم، بنابراین، تعداد هنرمندان نیز به نسبت تعداد آثار هنری، بالا خواهد بود. ارائه بیش از 120 تابلوی نقاشی، تذهیب، تشعیر، گل‌ومرغ و خوشنویسی، دستاورد مهم جشنواره پیش‌رو خواهد بود. در بخش سخنرانی کنگره، استاد هنرهای اسلامی دانشگاه لوزان از سوئیس، استاد فرهنگ و هنر دانشگاه تونس، پژوهشگری از کشور بوسنی با تخصص جلدهای هنری و قدیمی، استادی از لتونی با تخصص فرش‌های ایران و قفقاز به همراه استادان نگارگر و فرشهای تخت باف  از دو دانشگاه مختلف آنکارا میهمانان ویژه جشنواره خواهند بود.

کارگاه‌هایی از هنرمندان تبریزی نیز خواهیم داشت که به صورت گروهی و با تمرکز روی یک موضوع، برپا خواهد شد. کارگاه‌های هنری با گرایش‌های خط کوفی، نگارگری، تذهیب، و تشعیر از دیگر بخش‌های جنبی جشنواره است. همان طور که عرض کردم، جشنواره نمی‌توانست شامل تمام حوزه‌‌های صنایع دستی باشد، چرا که اساساً سعی بر این بود که با ارائه گزیده‌ای از پژوهش‌های هنری و در کنار آن، مجموعه‌ای از آثار هنری با تمرکز بر خوشنویسی و نقاشی، علاوه بر جبران وقفه به وجود آمده در برگزاری جشنواره، رویدادی داشته باشیم که جنبه‌های علمی و عملی آن را همزمان پوشش دهد. 

انتظار می‌رود جشنواره، در ورود هنرمندان ایرانی (به ویژه تبریزی) به رویدادها و بازارهای جهانی هنر نقش‌آفرینی کند. چه تمهیدات و پیش‌بینی‌هایی در این خصوص اندیشیده شده است؟
مراودات و پیوندهایی که در جشنوراه اتفاق می‌افتد، ظرفیت ارزنده‌ای برای تقویت بازار هنری تبریز و ایران است. به هر حال،  ما با یک سازمان معتبر جهانی همکاری داریم که امکانات و ارتباطات گسترده‌ای دارند. یادآور می‌شوم که یکی از عوامل تعیین‌کننده در انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال 2018، میزبانی‌های موفق این جشنواره بود که مورد توجه سران کشورهای اسلامی قرار گرفت. همان‌طور که اشاره کردم، هنرمندان و پژوهشگران مهمی در جشنواره حضور خواهند یافت. بعلاوه، بازتاب رسانه‌ای جشنواره نیز در کشورهای عصو ارسیکا، مورد توجه است. بنابراین، جشنواره ارسیکا فرصت خوبی برای توسعه ارتباطات دانشجویان و اساتید هنر با هنرمندان و صاحبنظران دیگر کشورها است. جشنواره پنجم، نقطه عطف میزبانی‌های ارسیکا است. معتقدم آورده کنگره از نظر سیاسی و جتماعی و فرهنگی، در شرایط کنونی کشورمان، بسیار مهم است.

 صنایع دستی، مهم‌ترین بخش جشنواره است. حوزه ای که ذاتاً در ایران غریب است و قدر دانسته نمی‌شود. ارسیکا چقدر می‌تواند در تقویت جایگاه صنایع دستی و تبدیل آن به یک حوزه مولد و اقتصادی، تاثیرگذار باشد؟
به نکته مهمی اشاره کردید.  متاسفانه یکی از ویژگی‌های مهم هنرهای سنتی، در بیشتر کشورها همین بی‌مهری و عزلتی است که گاه دامن‌گیر هنر ملی سرزمین‌های اسلامی شده است. دلایل این غربت نیز بر می‌گردد به تحولات فرهنگی و اجتماعی که خود بحث مفصلی است و می‌تواند مورد پژوهش قرار گیرد. این کنگره‌ها، تلنگری است برای توجه هر چه بیشتر مردم و مسئولان به هنر، صنایع دستی و پژوهش‌های هنری و یادکرد اهمیت صنایع دستی در حوزه اشتغال. صنایع دستی، نماد فرهنگ و هویتِ ملت‌هایی است که از ریشه‌های تمدنی و فکری قوی برخوردار هستند. سنگ، سفال، شیشه، انواع بافته‌ها، هنرهای چوبی، کتاب‌آرایی، نگارگری، هر کدام با گرایش‌های متعدد و جذاب، بخشی از هویت ملی ما تشکیل می‌دهند. این میراث والای کشور ماست و ما به عنوان امانتداران و میراثداران این هنرها، وظیفه داریم هنر سرزمین‌مان را به جهانیان نشان دهیم. در کنار این فعالیت‌ها، باید آورده اقتصادی هنر و صنایع دستی را نیز مد نظر قرار دهیم. برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی نظیر ارسیکا، می‌تواند هر دو هدف را تامین کند. بعلاوه، با این رویداد، توجه مسئولان و متولیان امر را نیز به این ظرفیت عظیم که یکی از مولفه‌های اصلی تولید ملی و خوداتکایی است، جلب می‌کنیم. حکمت هنر به ما می‌آموزد که قطعه چوبی که با هنر منبت‌کاری شده، تفاوت ماهیتی با خروجی دستگاه cnc  دارد و قالی دستباف نیز با فرش‌های بی‌روح ماشینی فرق دارد. بنابراین بازتعریف جایگاه صنایع دستی و معرفی جنبه‌های معرفت‌آفرین و حکمت‌ساز هنر، از رهگذر همین رویدادهای پژوهش‌محور می‌تواند اتفاق بیفتد. بنابراین استمرار جشنواره‌هایی نظیر ارسیکا، در کنار ابعاد اجتماعی، اقتصادی، می‌تواند نگرش عمومی را به عرصه هنر اعتلا ببخشد و استعدادهای بیشتری را جذب کارگاه‌ها و آموزشگاه‌ها سازد. 
لازم می دانم در آخر عرایضم از بانیان اصلی این جشنوار مهم بین‌المللی در دانشگاه هنر اسلامی تبریز به ویژه از رئیس افتخاری همه دوره‌ها این جشنواره آقای دکتر محمدعلی کی‌نژاد و ریاست محترم دانشگاه هنر اسلامی تبریز آقای دکتر محمدتقی پیربابایی و دبیر علمی و هنری چهار دوره قبل آقای دکتر مهدی محمدزاده و همه همکاران علمی و کارکنان صدیق دانشگاه و دانشجویان فعال و مشتاق دانشگاه و مسئولین شهر عزیزمان تبریز نهایت تشکر را داشته باشم.