به گزارش همنوا، ایده اصلی خدمات پستی این است که نهادی به صورت تخصصی انتقال انواع کالا و اسناد را برعهده بگیرد تا زحمت و هزینه انتقال مرسوله، کم و سرعت آن زیاد شود.

اولین‌بار ایرانیان در دوره هخامنشی این ایده را به صورت منظم و سراسری پیاده کردند و تاریخچه پست در جهان آغاز شد. راهکارشان نیز استفاده از «چاپارخانه» بود؛ بناهایی در فواصل نسبتا کوتاه در مسیر راه‌ها که نامه‌رسان‌ها در آنها اسب، عوض می‌کردند تا با استفاده از اسبان تازه‌نفس، نامه‌ها و اسناد هرچه سریع‌تر به مقصد برسند. کارشان را هم خوب انجام می‌دادند و «هرودوت» مورخ مشهور یونانی نوشته است: «گفته می‌شود به تعداد روزهایی که کل سفر به طول می‌انجامد، اسبان و مردانی در طول مسیر ایستاده‌اند، هر اسب و مردی مسیری یک‌روزه را می‌پیماید و هیچ‌چیز ایشان را بازنمی‌دارد؛ نه برف، نه باران، نه گرما و نه تاریکی تا مأموریت خویش را با تمام سرعت انجام دهند».

نخستین وزیر پست ایران

این شیوه پستی بر اساس فعالیت چاپارخانه‌ها در تاریخ ایران تا دوره صفویان و افشاریان و زندیان و قاجار به همان شکل و البته با قوت و ضعف ادامه داشت تا اینکه در اوایل دوره قاجار، عباس میرزا که ولیعهد بود اصلاحاتی جدید انجام داد و چاپارخانه‌ها منسوخ شدند. تاریخ می‌گوید امیرکبیر، واحد چاپاری جدیدی بنا نهاد که شد مسئول نامه‌رسانی و انتقال فرمان‌های حکومتی و تشکیلات آن تا زمان ناصرالدین قاجار در حد یک «اداره» بود. تا اینکه ناصرالدین شاه دستور داد «وزارت» پست در ایران تشکیل شود.

سال ۱۲۵۹ شمسی، وزارت پست تشکیل شد و وزیرش هم «میرزا علی خان امین‌الدوله» بود که لقب «امین‌الملک» گرفت. وی تشکیلات چاپاری را که امیرکبیر بنا نهاده بود، رونق داد و به جایی رساند که به جای ماهی ۲ بار هفته‌ای ۲ بار محموله‌های پستی را از طریق ۷ خط پستی اصلی و ۵ خط فرعی به اغلب نقاط ایران ارسال می‌کرد.

تسهیل مدرنیته در ایران

حدود ۳۰ سال پس از تشکیل وزارت پست در ایران و در سال ۱۳۸۸ شمسی، وزارت پست با وزارت تلگراف ادغام شد و شد «وزارت پست و تلگراف». این وزارتخانه در سال ۱۳۰۸ شمسی سهام شرکت تلفن را خرید و شد «وزارت پست و تلگراف و تلفن»؛ آن‌موقع در سراسر ایران بیش از ۲۳۰ مرکز پستی و تلگرافی وجود داشت.

این وزارتخانه همین‌طوری ماند و فعالیتش گسترش یافت و تا نیمه قرن حاضر از طریق انتقال اسناد و نامه و انواع مرسوله بخشی از روند مدرنیته اداری و اجتماعی در ایران را سبب شد و تسهیل کرد.

مشارکت در طرح‌های کلان ملی

پس از انقلاب اسلامی نیز فعالیت‌های پستی مطابق با پیشرفت فنی و نیازهای اداری گسترش یافت و به‌روزرسانی شد؛ تا اینکه در سال ۱۳۶۷ «شرکت پست جمهوری اسلامی ایران» از راه رسید و در دهه‌های بعدی فعالیت‌های پستی ایران را گسترش داد و با شیوه‌های نوین الکترونیکی و ارتباطی پیوند زد.

پست در ایران تاریخچه‌ای درخشان دارد و به‌ویژه در دهه‌های اخیر در بخش مهمی از طرح‌های کلان ملی برای ارائه خدمات اجتماعی و اقتصادی مشارکت داشته است؛ از جمله توزیع کالابرگ‌ها یا همان کوپن‌های شهری و روستایی و عشایری، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، ثبت‌نام و توزیع کارت ملی.
شرکت ملی پست ایران امروزه با بیش‌از ۱۶ هزار نیروی انسانی، ۲۹ هزار نقطه تماس و ۵ هزار مسیر مبادله پستی، سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون مرسوله را منتقل می‌کند و طیف وسیعی از خدمات را مطابق استانداردهای جهانی ارائه می‌دهد.

معمولا کسی روز جهانی پست را یادش نیست و آن را به پستچی‌ها تبریک نمی‌گوید. شاید بسیاری از خدمات پست هم در جوامع امروزی از نظرها پنهان باشد ولی این خدمات آن‌قدر در جوامع بشری مهم هستند و ارزش دارند که سازمان ملل، روز جهانی پست را فرصتی برای یادآوری این نکته مهم معرفی می‌کند که خدمات پستی، یکی از زیربناهای توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشورها است.