به گزارش همنوا، سازمان بسیج رسانه آذربایجان شرقی در اقدامی ابتکاری، میزبان جمعی از فعالان رسانه ای استان در سالن جلسات اداره کل پست استان بود تا آنان در فضایی صمیمی و آزاد و به دور از هر گونه دغدغه، استنباط هایشان را از مشکلات و مسایل و راهکارهایشان برای برون رفت از آن را بیان کنند.

تامل در اظهارات و نکته نظرات شرکت کنندگان در این محفل که با پاسخ مثبت به درخواست سازمان بسیج رسانه استان در اینجا جمع شده بودند، حاکی از این بود که همه آنان دل در گروی کشور و ملت و نظام دارند و هر کدام به زبانی و بیانی کوشیدند تا ضمن آسیب شناسی رویدادهای اخیر از منظر فعالیت حرفه ای خود، راهکارهای پیشنهادی شان را نیز به عنوان نخبگان فکری جامعه و نماینده افکار عمومی ارایه کنند.

البته بدیهی است که فضای این محفل که با عنوان «تریبون آزاد» برگزار می شد و حاضرانش از فعالان رسانه ای آذربایجان شرقی بودند، خالی از مزاح و شوخ طبعی های رایج در میان اهالی رسانه نبود و برخی از این عزیزان، هر کدام با الفاظ و عبارات خاص خود، برای شکستن فضای جدی و گاهاً مجادله آمیز سالن تلاش می کردند.

«تریبون آزاد رسانه ای؛ آسیب شناسی حوادث اخیر» فعالان رسانه ای آذربایجان شرقی نزدیک به سه ساعت طول کشید و همین نکته نشان می داد که آنان به عنوان چشم بینای جامعه ایرانی و نظام اسلامی، حرف های زیادی برای گرفتن دارند؛ گرمی و صمیمیت این مجلس به اندازه ای بود که هیچکس گذشت زمان را متوجه نشد و تنها هشدار مجری برنامه مبنی بر اینکه زمان زیادی از آغاز مجلس گذشته، بر آن نقطه پایان گذاشت.

برآیند این نشست صمیمی که ایجاد می کند به یک بار محدود نشود و برگزاری آن باید به روالی مالوف در حوزه فعالیت های رسانه ای آذربایجان شرقی تبدیل شود، این بود که فعالان رسانه ای این خطه ضمن آمادگی برای پوشش مناسب رسانه ای هر گونه رویداد احتمالی از ضعف بسترهای ارتباطی برای مقابله با سیاه نمایی ها و دروغ پردازی های رسانه های معاند و بیگانه گله مندند.

آنان از اینکه در این مدت شخصی یا نهادی به شکلی موثر و کارآمد، قدم پیش ننهاده تا جمعی از فعالان رسانه ای استان را برای همفکری و هم افزایی در زمینه تولید محتوای رسانه ای برای مقابله با مدیریت افکار عمومی توسط رسانه های معاند بسیج کند، ابراز تاسف می کنند.

عدم دسترسی به اینترنت به عنوان اساسی کار روزنامه نگاری از دیگر مطالبات شرکت کنندگان در تریبون آزاد رسانه ای سازمان بسیج رسانه آذربایجان شرقی است؛ آنان معقتدند وقتی که دسترسی به بسترهای ارتباطی رایج و نرم افزارهای ارتباطی موجود برای قشر رسانه ای ناممکن است، چگونه می توان در میدان نابرابر با رسانه های بیگانه و معاند، ستیز کرد.

ضرورت تلاش برای ارتقای سطح مرجعیت رسانه های داخلی

مسعود برزگر جلالی، مدیر مسوول روزنامه «ساقی آذربایجان» در این نشست با اشاره به ضرورت چاده اندیشی برای بازگرداندن مرجعیت رسانه‌های داخلی برای مردم بر لزوم تغییر در رفتار رسانه ای برای اعتمادآفرینی در میان مخاطبان داخلی و رویگردانی آنان از رسانه های خارجی تاکید کرد.

برزگر جلالی با طرح این سوال که چرا به گونه ای رفتار کرده ایم که رسانه های داخلی مرجعیت خود را از دست داده اند، گفت: به نظر می رسد رونق رسانه‌های معاند و بیگانه به دلیل رفتارها و سیاستگزاری های نادرست ما در حوزه رسانه بوده است.

وی با تاکید بر لزوم تلاش همگانی برای ارتقای سطح مرجعیت رسانه های داخلی برای مخاطبان توضیح داد: باید به گونه ای برنامه ریزی و مدیریت شود که حتی یک رسانه محلی در یک شهرستان کوچک به عنوان مرجع و منبع اصلی خبر برای سکانان آن تبدیل شود، تجربه ای که در دیگر کشورهای جهان با موفقیت همراه بوده است.

وی اضافه کرد: تحقق این مهم امکان پذیر است و با اعتماد به رسانه ها و فعالان رسانه ای و باز کردن بیشتر دست آنها در تولید محتوی می توان به آن دست یافت تا مردم دیگر سراغ رسانه های بیگانه نروند.

برزگرد جلالی با تاکید بر لزوم تامل برای پیش بینی تنش های احتمالی در جامعه و استفاده درست از ظرفیت رسانه ها برای مواجهه با آن از اینکه این روال در زمان حاضر برعکس است، ابراز تاسف کرد.

معصومه شکوهی از دیگر فعالان رسانه ای آذربایجان شرقی نیز بر لزوم شفافیت بیشتر نهادهای مسوول در هنگام وقوع حوادث و صداقت آنان با مردم تاکید کرد و گفت: در پیش گرفتن این رویکرد سبب می شود که اعتماد متقابل میان افکار عمومی و دولت و نهادها و سازمان های مرتبط با آن بیشتر شود.

وی با تاکید بر لزوم موضع گیری سریع و صریح نهادها و سازمان های مختلف در هنگام وقوع یک رویداد افزود: در غیر این صورت فاصله میان مردم با این نهادها، با همدیگر و با ما رسانه ها بیشتر می شود و صمیمیت از میان می رود.

مدیر مسئول هفته نامه آذر پیام و سردبیر روزنامه سرخاب نیز با اشاره به رخوت فضای رسانه ای استان در تولید محتوی برای فضای مجازی این سوال را مطرح کرد که وقتی فعالیت رسانه ای در شبکه های اجتماعی به تماشای صفحات دیگران و گذاشتن «داستان» (استوری) های شخصی در اینستاگرام و امثال آن محدود است، برداشتن فیلترینگ برای فعالان رسانه ای چه مزیتی دارد.

فعال رسانه ای نمی تواند در برابر حوادث و اتفاقات جاری موضع نداشته باشد

فرهاد باغشمال با بیان اینکه تنها عده انگشت شماری از بیش از ۵۰۰ مدیر مسوول آذربایجان شرقی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مطلب مننتشر می کنند، افزود: اینکه همکار رسانه ای من از نوشتن هر گونه مطلب درباره حوادث اخیر خودداری می کند و می گوید ما بی طرف هستیم و ما را وارد این بازی ها نکنید، بسیار تاسف آور است، زیرا در همه جای جهان از جمله کشور ما، روزنامه نگاران رجل سیاسی محسوب می شوند.

وی با اشاره به اینکه وقتی روزنامه نگاران ما خود را رجل سیاسی نمی دانند، عملاً مرجعیت خود را زیر سوال می برند، توضیح داد: این در حالی است که ما به عنوان نمایندگان افکار عمومی باید، صرف نظر از اینکه موافق یا مخالف، درباره حوادث جاری کشور مطلب بنویسیم.

وی ادامه داد: واقعیت این است که امروزه فضای مجازی از نظر ماهوی به یک فضای مخالف پروری تبدیل شده است زیرا هر کس می تواند با باز کردن یک صفحه واقعی یا غیرواقعی (فیک) و گذاشتن چند مطلب مخالفت آمیز، گروهی از مردم را دنبال خود بکشد و نقش مخالف را بازی کند.

باغشمال ادامه داد: این فضا، فضای سلبریتی پرور و عامه پسند شده است به گونه ای که بر اساس اطلاعات ارایه شده از سوی نهادهای موثق، بیش از ۵۵ درصد محتوای شبکه های اجتماعی در آذربایجان شرقی، طنز و سرگرمی و به عبارتی مطالب زرد و عامه پسند است؛ دقت در کارکرد و محتوای شبکه های اجتماعی نشان می دهد که این فضا یک فضای پوپولیستی و هشتگ پرور است که هر چه یک مطلب، فارغ از تامل و تعمق در درستی و نادرستی محتوای آن، بیشتر هشتگ می‌خورد، ترند می شود و بیشتر دیده می شود.

این فعال رسانه ای توضیح داد: حوادث و جریانات اخیر کشور نشان داد که ما بازنده میدان مجازی هستیم؛ وقتی شما کانال های تلویزیونی بیگانه و صفحات شبکه های اجتماعی را نگاه می کنید، این گونه القا می شود که انگار همه ساختارها فرو ریخته و جامعه از هم پاشیده شده، اما وقتی به کف خیابان می روید، می بینید که مردم به زندگی روزمره خود مشغول هستند. این نشان می دهد که ما در جنگ روایت ها نمی توانیم روایت اول را بازگو کنیم و نبرد را به نفع دشمنان می بازیم.

وی با بیان اینکه ما نمی گوییم جمهوری اسلامی حق مطلق است، اما می دانیم که دشمنان این نظام و ملت و کشور باطل مطلق هستند، گفت: چرا باید در مواجهه با این حقیقت لکنت زبان بگیریم.

وی در پاسخ به انتقادهای رایج از فیلترینگ اینترنت نیز بیان کرد: واقعیت این است که اکنون به دلیل حوادث اخیر، فضا اندکی امنیتی شده، اما سوال این است که قبل از آن، که این وضعیت وجود نداشت، چند نفر از فعالان رسانه ای آذربایجان شرقی مبادرت به تولید محتوا در قالب سرمقاله، یاداشت و گزارش می کردند.

 مدیرمسوول هفته نامه «صدای زنان» نیز غفلت از ارتباطات بحران را از مشکلات جاری حوزه رسانه در مواجهه با حوادث اخیر کشور خواند و گفت: ما قبل از وقوع حادثه در زمینه آموزش خبرنگاران برای مواجهه با آن کاری نمی کنیم و تنها پس از وقوع بحران به فکر چگونگی استفاده از ظرفیت رسانه ها برای مدیریت آن می افتیم.

مریم شکوهی افزود: این نگاه موجب می شود که ما همیشه از منظر رسانه ای در موضع دفاع (پدافند) در برابر رسانه های بیگانه قرار بگیریم و نتوانیم اقدامات آفندی انجام دهیم.

وی با بیان اینکه متاسفانه عده اندکی از همکاران رسانه ای ما درباره رویدادهای اخیر دست به قلم برده اند، بر لزوم اعتماد بیشتر به رسانه ها و فعالان رسانه ای برای موضع گیری در قبال این حوادث تاکید کرد و گفت: وقتی نظام به کسی مجوز یک رسانه را داده، باید آن قدر به او اعتماد شود که بتواند با دست باز در خصوص حوادث مختلف موضع گیری و تولید محتوی کند.

فعالان رسانه ای دلسوز نظام هستند

عادل جعفر موحد از دیگر فعالان رسانه ای آذربایجان شرقی نیز با اشاره به اینکه همه فعالان رسانه ای آذربایجان شرقی دلسوز نظام هستند، بر لزوم بسترسازی برای انجام بی دغدغه مسوولیت های اجتماعی آنان در هنگام وقوع حوادث و اتفاقات مختلف تاکید کرد.

وی با تاکید بر لزوم افزایش آستانه تحمل نهادهای مسوول در قبال فعالیت رسانه ها افزود: در بسیاری از موارد رسانه ها تنها به دلیل سوء تفاهم و استنباط نادرست این نهادها، با مشکلاتی در انجام وظایف خود مواجه می شوند.

وی یکی از راهکارهای اصلی رفع این مشکل را ارتقای سواد رسانه ای نهادهای مسوول در برابر فعالیت های رسانه ای عنوان و اضافه کرد: در غیر این صورت شرایطی پیش می آید که ما با محدود کردن رسانه های داخلی، ناخواسته و ندانسته میدان را به نفع رسانه های معاند ترک کنیم.

عیسی پور، مدیر مسوول پایگاه خبری «تبریز بیدار» نیز با بیان اینکه میدان دار حواشی در آذربایجان شرقی رسانه‌های غیررسمی بوده اند، گفت: این سوال پیش می آید که چه چیزی باعث بروز چنین وضعیتی شده است و یک شخص با انتشار یک «داستان» (استوری) همه رسانه ها را درگیر می کند و به چالش می کشد.

وی با بیان اینکه کشش مخاطبان به سمت اخبار منفی در جامعه ما بیشتر است، افزود: در رویدادهای اخیر نیز شایعات و اخبار دروغ رسانه های معاند، درجه منفی بودن اخبار را افزایش داد و این وظیفه ما رسانه ای هاست که ذائقه و رفتار رسانه ای مخاطبان خود را با مخاطب شناسی و توجه به دغدغه های آنان تغییر دهیم.

وی با اشاره به برخی اظهارنظرهای غیرواقعی مبنی بر ایجاد محدودیت برای فعالیت های رسانه ای در زمان حوادث و اتفاقات اخیر یادآوری کرد: انصافا من این سوال را دارم که آیا محدودیت های رسانه ای در دوره شیوع کرونا بیشتر بود یا اکنون.

وی ادامه داد: در این روزها شاهد خبرهای نادرست چشمگیری در رسانه ها بودیم که نیم ساعت یا یک ساعت بعد از انتشار حذف یا تکذیب شده اند؛ این حاکی از جای خالی تحقیق و تعمق در صحت خبرها به عنوان یکی از اصول سه گانه خبرنویسی است.

علیرضا فروردینی، خبرنگار پایگاه خبری آناج نیز با اشاره به ضرورت مسوولیت پذیری بیشتر فعالان رسانه ای در بزنگاه ها بر لزوم پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری نهادهای مسوول در این حوزه برای کارآمدی بیشتر اقدامات رسانه ای استان تاکید کرد.

ضرورت حمایت سخت افزاری از فعلان رسانه ای برای نقش آفرینی بهتر در حوادث

حمیده بردباری، سرپرست خبرگزاری برنا در آذربایجان شرقی نیز اهتمام به انجام وظایف روزنامه نگارانه در حوادث و اتفاقات اخیر را مستلزم برخورداری فعالان رسانه ای استان از جایگاه حقوقی شناخته شده در نزد نهادهای مسوول و مجهز بودن آنان به جلیقه خبرنگاری و شناخته بودن شان از سوی نیروهای انتظامی حاضر در میدان دانست.

بردباری افزود: در چنین شرایطی، اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری ایجاب می کند که هم نیروی انتظامی و هم مردم حاضر در محل از هویت یک خبرنگار آگاه شوند تا متناسب با آن با وی رفتار کنند؛ نبود این زیرساخت ها سبب می شود که یک خبرنگار به دلیل اجتناب از آسیب های احتمالی از حضور میدانی برای تولید محتوی در حین وقوع حوادث و اتفاقات خودداری کند.

وی با بیان اینکه خبرنگاران در هنگام وقوع حوادث احتمالی، پشتیبان وحامی مشخصی ندارند که مشکلات آنان را پیگیری کند، بر لزوم تعامل بیشتر بین فعالان رسانه ای و نهادهای مختلف برای نقش آفرینی در این قبیل موارد تاکید کرد.

عین الله حسین زاده، مدیر مسوول هفته نامه «همگام با اصناف» نیز گفت: تجربه کاری من نشان می دهد که رسانه های محلی همچنان تاثیرگذاری بالایی دارند و مواردی پیش آمده که درج یک مطلب درباره اصناف آذربایجان شرقی در نشریه ما، دعوت از سوی رییس اتاق اصناف کشور را برای همفکری به دنبال داشته است.

وی افزود: تاثیرگذاری رسانه، مشروط به تولید محتواست که آن هم با پشت میز نشینی و نشستن در دفتر نشریه به امید دریافت و چاپ خبرهای روابط عمومی  ها میسر نمی شود، بلکه برای آن باید کار میدانی انجام داد.

رسانه ها در تولید مطلب مشکل دارند

فرشید ولی زاده، از دیگر فعالان رسانه ای استان نیز گفت: واقعیت این است که ما رسانه ای ها در حوزه تولید خیلی عقب مانده ایم و احیای مرجعیت رسانه های داخلی نیز با کپی و انتشار یک خبر در دهها رسانه میسر نیست.

وی همچنین با اشاره به تحولات پیرامونی کشورمان در ماه های اخیر، ارتقای سواد سیاسی و تحلیلی فعالان رسانه ای برای مواجهه درست با این قبیل اتفاقات را ضروری دانست. و افزود: تنها در این شرایط است که رسانه می تواند به نقش تبیینی و تشریحی خود برای افکار عمومی به درستی عمل کند؛ در غیر این صورت ناخواسته و ندانسته در میدان رسانه ای دشمن بازی خواهیم کرد.

مختار خوش پیمان از پیشکسوتان حوزه رسانه استان نیز گفت: ما رسانه ای ها نتوانسته ایم دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی را به نسل جدید، به ویژه دانش آموزان و دانشجویان منتقل کنیم؛ اینکه آنان امروز وضعیت جامعه را درک نمی کنند، حاکی از کم کاری ماست.

وی با تاکید بر لزوم تلاش فراگیر برای تقویت رسانه های محلی افزود: رسانه های معاند و بیگانه دروغ می گویند، اما باید اذعان کرد که آنان برای ترویج و ترغیب خبرهای دروغ خود در بحث «اقناع» خیلی کار می کنند.

وی اضافه کرد: واقعیت این است که در سال های گذشته همه فعالیت ها را مناسبیتی کردیم و رسانه ها نیز عادت کردند که فعالیت خود در حوزه های مختلف حیات اجتماعی را به مناسبت ها محدود کنند که این رویکرد، گام نخست در بحث اقناع است و همین امر موجب می شود که تلاش رسانه ها موثر نباشند و نتوانند با مخاطبان ارتباط مفید و کارآمد برقرار کنند.

سکوت رسانه ای در قبال حوادث اخیر کشور پذیرفتنی نیست

معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی نیز گفت: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مرجع قانونی و متولی رسانه ها از همان نخستین روزهای آغاز اتفاقات و حوادث اخیر در تبریز تاکید کرد که سکوت فعالان رسانه ای در این شرایط جایز نیست.

حسن گلی با بیان اینکه ما در این نگاه، خط خبری و چارچوب فعالیت رسانه های مختلف در چارچوب قانون را محترم می دانیم، افزود: سکوت در این شرایط نشانه خوبی برای یک رسانه و قابل قبول نیست.

وی اضافه کرد: هر رسانه برای خود خط مشی ای دارد و اداره کل فرهنگ و اشاد اسلامی استان نیز هرگز به دنبال اعمال نظر و خط مشی خاصی در قبال هیچ رسانه ای نبوده، اما بر اساس قانون مطبوعات و عقل سلیم، این گونه نیست که فعالیت های رسانه ای هیچ حد و حدودی نداشته باشند.

وی یادآوری کرد: اینکه بعد از فرمایشات رهبر معظم انقلاب برخی ها هنوز از اینکه این حوادث را اعتراض یا اغتشاش بخوانیم، گلایه کنند، خوشایند نیست، زیرا در هیچ اعتراضی بانک به آتش کشیده نمی شود و اموال عمومی تخریب نمی شود.

گلی ادامه داد: همه بر این نکته اذعان دارند که هیچ معترضی به خود اجازه نمی دهد که سلاح سرد به دست بگیرد و قلب جوانی را که برای حفظ امنیت مردم به خیابان آمده است، بشکافد و او را به شهادت برساند. در این میان پذیرفتنی نیست که در شهید نامیدن این جوان بسیجی در رسانه لکنت زبان داشته باشیم، زیرا این کار از انصاف به دور است؛ اگر رسانه ها نگاه جامع به حوادث و رویدادها داشته باشند، هیچ نهاد و سازمانی در مقابل آنها نمی ایستد.