به گزارش همنوا، هنر معماری در شهر اولین‌ها از دیرباز زبانزد مکاتب هنری دنیا بوده و هنر اصیل معماری ایرانی اسلامی نیز نمودی از این اصالت در قرون گذشته است.

معماران و هنرمندان توانمندی در دوره‌هایی که مکتب تبریز اصالت هنر را به ایران به ارمغان آورده بود، می‌زیستند شاید اگر آن‌ها امروز زنده بودند با مشاهده ساختمان‌های در تبریز اما هیچ اثری از این هنر در جای جای شهر اولین‌ها وجود ندارد. در کنار قد کشیدن ساختمان‌های نازیبا و غیرمجاز در سرتاسر شهر، عدم وجود فضاهای تنفس شهری، افزایش تمرکزگرایی و ضعف مبلمان شهری از دیگر مشکلات زیباسازی سطح شهر تبریز به شمار می‌رود.

فریدون بابایی اقدم، عضو شورای شهر تبریز و عضو کمیسیون ماده ۱۰۰ شورای شهر در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به کمرنگ بودن نقش حوزه معماری نسبت به شهرسازی در تبریز، گفت: هنر معماری در تبریز علی رغم صاحب سبک معماری ایرانی اسلامی و حتی آذری بودن این شهر دیده نمی‌شود و معماری درگیر روزمرگی و صرف الگوبرداری از غرب شده است.

وی افزود: هویت تاریخی و معماری سنتی تبریز حرف زیادی برای گفتن دارند و این موضوع را می‌توان با نگاه کردن به فضاهای تاریخی شهر متوجه شد.

وی با بیان این‌که طراحی و اجرای معماری برخی از ساختمان‌ها فارغ از هرگونه خلاقیت است، خاطرنشان کرد: سیمای شهری را پنج عنصر تشکیل می‌دهد که یکی از آن‌ها شامل لبه‌های شهری بوده و بیشتر مردم نیز این بخش را می‌بینند. باید حداقل اولویت بندی کنیم و از معماران شهر بخواهیم تا در ساخت و سازهای خود با دقت و توجه بیشتری به خصوص در بخش لبه‌های شهری کار کنند تا بتوانیم شوق و ذوق هنری را در بناهای شهری تماشا کنیم.

بابایی اقدم با بیان این‌که در حوزه نماهای شهری قبلاً اقداماتی انجام گرفته و دستورالعمل‌هایی مصوب شده است، گفت: باید برای رعایت این اصول بیش از پیش دقت کنیم.

این استاد دانشگاه تبریز، در خصوص وضعیت مبلمان شهری تبریز، اظهار کرد: فلسفه وجود مبلمان شهری زیبایی شهر است اما هنوز در تبریز طرح جامع مبلمان شهری نداریم و هر کسی با سلیقه خود در شهر رفتار می‌کند. ذی نفعان بسیاری چون پلیس، اداره فرهنگ، شهرداری و حتی اصناف و کسبه در زمینه مبلمان شهری دخیل هستند و برای بهبود شرایط مبلمان شهری تبریز ابتدا باید نسبت به وضعیت موجود شناخت داشته باشیم.

وی افزود: باید حد استانداردی در این بخش داشته باشیم و یک طرح زیبا و جامع مبلمان شهری برای تبریز کار شود تا از این طریق المان‌هایی در شهر لجرا شوند که چهره شهر را زیباتر کنند.

عضو شورای شهر تبریز با بیان این‌که بخش عمده‌ای از آشفتگی فضایی در شهر تبریز مربوط به ساخت و سازهای غیرمجاز است، ادامه داد: در پروانه‌های قانونی ساخت و ساز یکسری حداقل‌هایی رعایت می‌شود و اگر بناها بر اساس این حداقل‌ها ساخته شوند دیگر شاهد چنین فضایی نخواهیم بود. مثلا اگر یک ساختمان چهار طبقه بدون پروانه ساخته شود، با اشکالات بالا و طبقات به حد دلخواه و بدسلیقه کار می‌شود. 

وی خاطرنشان کرد: در گام نخست باید آسیب شناسی نسبت به قانون گریزی مردم در ساخت و سازها انجام بگیرد چراکه بر اساس آمار سال 1401 مقدار 48 درصد پرونده‌هایی که در کمیسیون ماده 100 مطرح می‌شوند بدون پروانه هستند و حتی کسانی که پروانه ساخت دارند هم پایبند پروانه نیستند و پروانه برای ساختمان چهار طبقه گرفته‌اند اما شش طبقه می‌سازند.

وی افزود: بخش عمده این بی نظمی‌ها این است که شهروندان می‌خواهند در سریعترین زمان ممکن مجوز بگیرند و ساخت و ساز را شروع کنند.

بابایی اقدم اظهار کرد: سال ۱۳۹۹ تعداد پرونده‌ها بیشتر از سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بود که دلیل این امر به مجوز نقشه‌ها و پیش پروانه‌های ارجاعی به سازمان برمی‌گردد و این تعداد تابعی از عملکرد شهرداری است‌. حدود ۱۰ هزار پرونده طی یک سال گذشته که ۲۴۰۰ مورد در تبریز بوده به سازمان ارچاع داده شده است. که تعداد این پرونده‌ها تنها در شهر تبریز طی سال ۹۹ نزدیک ۴۲۰۰ پرونده بود.

شهرام کاشانی اصل، عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان شرقی و معاون اداره کل استاندارد استان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مشکلات موجود در شهرسازی تبریز، گفت: تبریز از نظر کیفیت ساخت و سازهای مجاز در مقایسه باسایر شهرهای کشور در وضعیت خوبی قرار دارد زیرا ما از نظر کیفیت مصالح، قوانین را سخت تر از تهران می‌گیریم ولی اصول زیباسازی و شهرسازی در تبریز رعایت نمی‌شود.

وی با تاکید بر این‌که شدیداً مشکل شهرسازی در تبریز احساس می‌شود، افزود: این مسئله هر لحظه تشدید شده و کسی به داد آن نمی‌رسد. به طوری که سیاست گذاری‌های غلط قبلی همچنان ادامه داشته و جایی برای تنفس در تبریز به جز چند مورد استثنا نیست.

وی ادامه داد: باید در هر منطقه از شهر یک فضای تنفسی وجود داشته باشد و یک شهر هم به پارک و هم پارکینگ نیاز دارد اما در مناطق تجاری شهر تبریز یا پارکینگ نیست و یا هم به اندازه کافی وجود ندارد.

کاشانی تاکید کرد: با افزایش چنین بستری به همراه تجمیع و تمرکز در شهر، آلودگی هم افزایش می‌یابد و هیچ افتخاری هم ندارد و شورای شهر و کمیسیون شهرسازی در این خصوص باید پاسخگو باشند.

وی با بیان این‌که نمای ساختمان‌های شهر نیز از نظر زیبایی مشکل دارند، ادامه داد: بیشتر نماهای ساختمانی تبریز به صورت نمای سنگی است در حالی که در کشورهای دیگر اغلب از کامپوزیت استفاده می‌کنند. ما ساختمان را با نمای سنگی، سنگین می‌کنیم و این اقدام معماران هیچ دستاوردی ندارد بلکه بستری ایجاد می‌کند تا در زمان وقوع زلزله‌های خفیف، اولین چیزی که بر سر عابران می‌افتد، همین نماهای سنگی هستند و هیچ نظارتی هم بر آن وجود ندارد.

وی تاکید کرد: برخی از نماکاران و معماران می‌گویند بهترین نما را کار می‌کنند اما هیچ تضمینی بایت این موضوع نیست و مثلا اگر باران نبارد یا اگر زلزله نیاید نما مشکلی نخواهد داشت. چرا بستری ایجاد می‌کنیم که پر از اما و اگر است؟

عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان شرقی افزود: در کشورهای اروپایی از خود سیمان برای نمای ساختمان‌ها استفاده می‌کنند و بسیار زیبا هستند و این کار هیچ خطر در زمان زلزله ندارد.

وی افزود: ساخت و سازها در دنیای امروز بر اساس تکنولوژی‌های جدید انجام می‌گیرد و کیفیت این نوع ساخت‌ها با کنترل انرژی بسیار بالا است. حتی مصالح ساختان‌ها نیز به گرمایش و سرمایش ساختمان کمک می‌کنند.

وی گفت: ما در تبریز به جای توسعه در بخش عرض و طول شهر بیشتر به سمت ارتفاع رفته‌ایم و این امر آفت‌هایی چون آلودگی را به ارمغان آورده است. هنوز هم می‌گویند که شهرک باغمیشه تبریز بر روی گسل است اما باز هم مجوز ساخت و ساز و حتی لوله کشی گاز که علنا بمب گذاری در حاشیه شهر است، صادر می‌شود که در واقع خیانتی برای شهر است.

کاشانی خاطرنشان کرد: دستگاه قضایی باید برای ساخت و ثازها بر رویس بستر گسل را جرم انگاری کرده و اقدام قاطعی در این خصوص انجام دهد.

منبع: ایسنا