سوم دی ماه زادروز استاد بی نظیر فرهنگ و هنر ایران زمین، زنده یاد محمد ابراهیم باستانی پاریزی بود. به این بهانه یادداشتی می خوانیم از دکتر محسن پورمختار درباره نگاه علامه شفیعی کدکنی به شخصیت و آثار مرحوم باستانی پاریزی. استاد فقید، باستانی‌پاریزی به حقّ و بی‌هیچ اغراق از تأثیرگذارترین شخصیت‌های فرهنگی ایران در دوره معاصر بودند. هر کس با آثار ایشان آشنا باشد تصدیق خواهد کرد که نوشته‌های استاد از لونی دیگر است. باستانی‌پاریزی در آثار خود جهانی ویژه می‌آفریند، جهانی که خواننده را به معنای دقیق کلمه مسحور می‌کند و به دنبال خود می‌کشد. گواه این تأثیرگذاری‌ فوق‌العاده، تعدّد آثار استاد است که به قریب هفتاد کتاب بالغ شده و هر کدام به چاپ‌های چند و چندمین باره رسیده‌اند. یک‌بار زنده یاد استاد ایرج افشار، در مجله بخارا، مجموع تیراژ آثار دکتر باستانی‌پاریزی را قلم‌انداز حساب کرده بودند که رقمی بیش از یک میلیون می‌شد. همان روزها که به منزل استاد افشار رفته بودم، فرمودند: دیروز باستانی را در مجلسی دیدم، طلب‌کار بود که تو حسابت دقیق نبوده و سرجمع کتاب‌های من بیش از این‌هاست ! یکی از ویژگی‌های استاد باستانی‌پاریزی که در سایر بزرگان فرهنگی کمتر دیده می‌شود، آن است که عارف و عامی ربوده نوشته‌های او بودند. او هم در میان عامّه، خوانندگان و شیفتگان فراوان داشت و هم بزرگانی از نوع علامه زریاب‌خویی و استاد ایرج افشار از ستایندگان او بودند. اگر در شناخت و عظمت اشخاص به ردّ و قبول عامّه نتوان دل بست، باری از نگاه و نظر امثال زریاب و افشار و اقران این بزرگان نمی‌توان گذشت. از جمله بزرگان فرهنگی که از استاد باستانی پاریزی تجلیل کرده اند استاد محمدرضا شفیعی‌کدکنی هستند. فروردین ماه سال ۹۱ توفیقی دست داد تا پس از مدتّ‌ها مهمان استاد شفیعی‌کدکنی باشم. استاد لطف فرمودند و شاگرد خود را برای شام نگه داشتند. بر سر میز شام سخن از هر کس و هر کجای جهان پیش آمد. بنده عرض کردم که به اقتضای وضعیت شغلی‌ام بین سیرجان و رفسنجان سرگردانم و تقریباً هر هفته از پاریز رد می‌شوم. استاد شفیعی از خصوصیات پاریز پرسیدند و من از خوشی آب و هوا و تیزهوشی مردمانش سخن گفتم. استاد پس از تأملی فرمودند: "برای پاریز همین افتخار بس که باستانی‌پاریزی را به ایران هدیه کرده است." این سخن که از زبان برجسته‌ترین ادیب روزگار ما بیان شده اهمیّتی خاص دارد و از مقوله تمجیدهای کلیشه‌ای و تعارفات رایج اهل عصر نیست. تا آن‌جا که بنده اطلاع دارد استاد شفیعی‌کدکنی دو نکته نغز دیگر نیز درباره استاد پاریزی فرموده‌اند: نخست این‌که: "باستانی‌پاریزی صیّاد لحظه‌های تاریخ است" و دیگر این‌که: "باستانی‌پاریزی شاعرِ تاریخ است". به نظرم می‌رسد این دو جمله، دقیق‌ترین توصیفات کوتاهی هستند که می‌شود از استاد باستانی‌پاریزی کرد به ویژه ترکیب [شاعرِ تاریخ] که می‌توان در شرح آن یک کتاب نوشت. خود مرحوم باستانی هم که به اهمیّت سخن استاد شفیعی، پُرآگاه بود در آثار خود بارها به این جمله که باستانی‌پاریزی صیّاد لحظه‌های تاریخ است نازیده است و البته جای نازش هم هست. آخرین و مهم‌ترین ستایشی که از استاد شفیعی‌کدکنی در رابطه با مرحوم استاد باستانی‌پاریزی به عمل آمد همانا شرکت ایشان در مراسم تشییع مرحوم باستانی در دانشگاه تهران بود. استاد بزرگ و آزاده روزگار ما که کمتر در مراسم‌ها شرکت می‌کنند، از نخستین کسانی بودند که صبح روز پنجشنبه هفتم فروردین ۹۳ برای تشییع جنازه مرحوم استاد باستانی به دانشگاه تهران آمده بودند. کسانی که با منش و رفتار استاد کدکنی آشنایند می‌دانند که در این حضور جدّی چه میزان تجلیل و احترام به استاد فقید همشهری‌مان نهفته است.    

  منبع: صفحه سیرجان نامه