عصر ایران نوشت بیایید قبل از ورد به بحث، حرف‌های زنگنه وزیر نفت را باهم مرور کنیم. «ماهی ۲۰۰ میلیون دلار گاز به عراق صادرات می‌کنیم، پولش را نمی‌دهند، می‌گویند ایران تحریم است.11 هزار بشکه نفت از کرکوک سواپ می‌کردیم بعد از تحریم عراقی‌ها همان را هم قطع کردند.2 میلیارد دلار از عراق بابت گاز و برق طلب داریم همان را هم نمی دهند.هیچکس حاضر نیست خودش را فدای ما بکند. هر کشوری فقط به فکر خودش است» زنگنه راست می‌گوید، هیچکس حاضر نیست خودش را فدای ما کند. این یک اصل مهم در سیاست خارجی است. نمی‌شود از کشورها انتظار داشت که منافع ملی خود را قربانی ما کنند. بله، ما بعد از سقوط صدام، حمایت زیادی از عراق کردیم. نمونه‌اش دست یاری که به عراق برای مقابله با داعش دادیم. همین حمایت‌ها باعث شد برخی تصور کنند که عراق باید جواب کمک‌های ایران را بدهد. در سیاست خارجی « از هر دستی بدهی از همان دست می‌گیری» نداریم. ما به خاطر منافع ملی‌خودمان به عراق کمک کردیم و حالا عراق به خاطر منافع ملی خودش، نمی‌تواند تحریم‌های آمریکا علیه ایران را بشکند. عراقی‌ها با یک دو،دوتای ساده به این نتیجه رسیده‌اند که اقتصاد آنها بیش از اینکه به ایران نیاز داشته باشد به آمریکا نیاز دارد به خاطر همین سعی می‌کند زیاد با ایران همکاری اقتصادی نداشته باشد. عراقی‌ها از سال 1990 تا 2003، کامل‌ترین و مخرب‌ترین تحریم‌ها را تجربه کرده‌اند و دوست ندارند دیگر آن دوران سیاه را تجربه کنند. روابط قطر، عربستان و امارات را یک‌بار دیگر مرور کنید. این سه کشور، مثل سه برادر بودند. به قول معروف شاید گوشت هم را می‌خوردند اما استخوان هم را دور نمی‌انداختند. حالا اما سایه هم را با تیر می‌زنند و حتی به استخوان‌های هم رحم نمی‌کنند. رابطه صدام و آمریکا نمونه دیگر این معناست. آمریکایی‌ها بعد از انقلاب ایران تاجایی که در توان‌شان بود از دولت بعث عراق در برابر ایران حمایت کردند. بعد از حمله صدام به کویت داستان عوض شد. منافع آمریکا تغییر پیدا کرد و صدام تبدیل به یک شرور شد و سران ایالات متحده، حسابی از خجالت او و سرکشی‌هایش درآمدند. سیاست خارجی و روابط بین الملل بر مبنای واقعیت و موازنه قواست و در این روابط دوست و دشمن همیشگی وجود ندارد. آمریکایی‌ها با کمک دوستان‌عربی‌اش در منطقه می‌خواهد هزینه دوستی کشورها با ایران را بالا ببرد و دولت‌ها را مجبور کند از بین ایالات متحده و ایران یکی را انتخاب کنند. بسیاری از کشورها با توجه به اقتصاد قدرتمند آمریکا، ترجیح می‌دهند به سمت آمریکا غش کنند تا ایران. نمی‌شود به خاطر این نزدیکی آنها را مواخذه کرد. چون آنها به دنبال منافع ملی خودشان هستند همانگونه که ما به دنبال منافع ملی خودمان هستیم. حرف‌های زنگنه باعث می‌شود واقعی‌تر به سیاست خارجی نگاه کنیم و بدانیم با شعار نمی‌شود به هدف‌های خود در عرصه بین‌المللی رسید.   مصطفی داننده