به گزارش همنوا- هر ایرانی روزانه به‌طور میانگین سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که متوسط عمر استفاده از هر کیسه تنها ١٢ دقیقه است، در حالی‌که برای حذف هر کدام از این کیسه‌ها از طبیعت بین ۳۰۰ تا یک سال زمان نیاز است. علاوه بر این ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، سفره‌های پلاستیکی، بسته‌بندی‌های پلاستیکی و غیره در کشور به مقادیر زیاد تولید شده‌اند که به دلیل تغییر سبک زندگی مردم در دهه‌های اخیر بسیار مورد استفاده قرار گرفته و فشاری دوچندان بر محیط‌ زیست وارد کرده است.

گرچه گسترش تولید و استفاده از پلاستیک به بهبود کیفیت زندگی ما کمک کرده اما عوارض این موضوع نیز گریبانگیر ما شده است؛ مسئله‌ای که این روزها به دغدغه اصلی بسیاری از حامیان محیط زیست و حتی مردم عادی تبدیل شده است چراکه آلودگی ناشی از پلاستیک‌های یک بار مصرف برای سلامتی انسان، جانوران و به‌طور کلی کیفیت محیط‌ زیست خطرات زیادی را به همراه دارد.

بر اساس آمارهای جهانی ایران جزو ۲۰ کشور اول دنیا در تولید زباله‌های ‌پلاستیکی است و سالانه حدود ۴ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می‌کند و به گفته ژیلا مهدی آقایی - معاون سابق آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست - از زباله‌های تولید شده در کشور نیم میلیون تن به کیسه پلاستیکی اختصاص دارد یعنی هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که ۹۶ درصد آن مستقیم وارد سطل‌های زباله می‌شود و براساس آمار «World Population Review» در سال ۲۰۲۱ ایران در رتبه ۱۷ تولید زباله‌های پلاستیکی قرار دارد.

 مرگ دردناک حیوانات با بلعیدن پلاستیک

انواع پلاستیک‌ها از جمله کیسه‌های پلاستیکی به دلیل ترکیباتشان تجزیه ناپذیرند و صدها سال بدون آنکه تجزیه شوند در محیط باقی‌ می‌مانند و مواد شیمیایی آن به‌تدریج به خاک و آب راه پیدا می‌کنند و علاوه بر آلوده کردن آن، حیوانات را قربانی می‌کنند و در نهایت وارد زنجیره غذایی انسان می‌شوند. 

بررسی صدها مطالعه نشان می‌دهد کیسه‌های پلاستیکی و بسته‌بندی‌های انعطاف پذیر، کشنده ترین مواد پلاستیکی موجود در اقیانوس‌ها هستند که باعث از بین رفتن موجودات دریایی از جمله نهنگ‌ها، دلفین‌ها، لاک پشت‌ها و پرندگان دریایی در سراسر کره زمین می‌شوند. تورهای ماهیگیری دورریخته شده و دستکش‌های پزشکی و پلاستیکی در مقایسه با سایر زباله‌هایی که روانه اقیانوس‌ها شده‌اند و حیوانات به اشتباه آن‌ها را می‌بلعند، بسیار کشنده‌اند.

به گفته محققان، بلع مواد پلاستیکی بزرگترین عامل تلف شدن موجودات دریایی و ۸۰ گونه جانوری مختلف در دنیا است که بنابر اعلام کارشناسان تلف شدن بر اثر بلعیدن هر یک از این مواد پلاستیکی با سرعت اتفاق نمی‌افتد و احتمالا بدون درد نیست. این یک روش بسیار وحشتناک مردن است.

 فقدان قانون برای مدیریت پسماند پلاستیکی در کشور 

به گفته حسن پسندیده - مدیر کل دفتر پسماند سازمان حفاظت محیط زیست - ما به‌طور اختصاصی در کشور قوانینی را برای مدیریت پسماند پلاستیکی در کشور نداریم بلکه قانون مدیریت پسماند، آیین‌نامه اجرای آن و ضوابطی در این زمینه تدوین شده‌اند و همگی این قوانین و مقررات مدیریت پسماند پلاستیکی را در بردارند.

به گفته او صنایع پلاستیکی سهم زیادی در توسعه و رشد صنایعی چون خودرو، ساختمان، نساجی و الکترونیکی و بهداشت دارد و در صورتی که این مصنوعات به‌درستی مورد استفاده قرار نگیرند، تبدیل به چالش و معضل جدی برای محیط زیست خواهد شد.

پسندیده اضافه می‌کند: در قانون مدیریت پسماند بر کاهش تولید پسماند تاکید دارد و اشاره می‌کند که قوانینی مصوب شود که در فرآیندها، پسماند کمتری ایجاد شود و باید به سمت تولید کالاهایی برویم که بازیافت آن‌ها آسان‌تر است.

 پرداخت مالیات برای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی

در حال حاضر کیسه‌های پلاستیکی به میزان زیادی در میادین تره بار و فروشگاه‌ها عرضه می‌شود اما بر اساس آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی که در حال تدوین است، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در این مراکز ممنوع می‌شود و مشتریان برای استفاده از این نوع کیسه‌ها باید مالیات پرداخت کنند.

باید توجه داشته باشیم که مصرف حداقلی از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف و کالاهای پلاستیکی یکبارمصرف و جایگزین کردن محصولات پایدار مثل کیسه‌های پارچه‌ای، سبدهای خرید، سفره‌های پارچه‌ای، لیوان و ظروف غیرپلاستیکی و ... می‌تواند بر کاهش آلودگی محیط زیست و جلوگیری از تخریب مناطق و چشم اندازهای طبیعی کشور بسیار موثر باشد.

با توجه به اینکه استفاده از کیسه‌های پلاستیکی که آسیب زیادی به محیط زیست و طبیعت وارد می‌کنند و انسان‌ها نیز برای سهولت خرید و فعالیت‌های روزانه خود به سمت کالاهای پلاستیکی می‌روند، فرهنگسازی برای کاهش مصرف این قبیل کالاها وایجاد کالاهای جایگزین و سازگار با محیط زیست از اهمیت بالایی برخوردار است.