نگارنده: محمد سبزی

(قبل از هر چیز اعلام کنم که بنده نظری نسبت به مفاد طرح صیانت از کاربران فضای مجازی ندارم، اما ضروری می دانم که حاکمیت نسبت به فضای مجازی باید اعمال حکمرانی کند.)

واکنش­ های مردم در مخالفت طرح مجلس با عنوان صیانت از کاربران فضای مجازی به گونه­ای است که امکان تحلیل جامعه شناختی دارد. با این­که مجلس، پی­درپی مطرح می­کند که نمی­‌خواهد اینترنت را محدود کند، با این همه، بی اعتمادی مفرطی بین مردم و حاکمیت وجود دارد که مانع رسیدن پیام مجلس به مردم است.

اگر بخواهم کیفیت اعتراضات موجود را در یک کلمه بیان کنم، عمدتاً اعتراضات و انتقادات از جنس نق­های هیستریک است، دریغ از بیان دقیق خواستۀ خود. صرفاً بیان می­شود که می­خواهند اینترنت را قطع کنند، اینستاگرام قطع خواهد شد، و ...

دو عامل در شکل­‌گیری چنین واکنشی از سوی مردم وجود دارد دو عاملی که محصول بی اعتمادی مفرط بین مردم و حاکمیت است. رها شدگی و شعارزدگی عواملی هستند که دو روی سکۀ بی اعتمادی اجتماعی را تشکیل می دهند. چند سالی (علی الخصوص 8 سال اخیر) است که مردم توسط دولت رهاشده است و در اثر این کژکارکردی مزمن، توافق نانوشته ای بین مردم و دولت ( نمایندۀ حاکمیت) به وجود آمده است که دولت به مردم می گوید من با شما کاری ندارم شما هم با من کاری نداشته باش. و جالب که نام این بی مسئولیتی نسبت به مردم را گذاشته است "آزادی". در واقع در این چند سال مردم به حال خود رها شده اند، که این رها شدگی هم در امور اقتصادی است و هم در امور فرهنگی. و این امر آنقدر رادیکالی شده است که رفته رفته ساختارهای موجود حاکمیت در صدد بر هم زدن بازی اند و می خواهند وضع موجود را به نفع ایجاد اقتدار حاکمیت تغییر دهند. که در این میان می توان رفتار شورای نگهبان در انتخابات 1400 را در این سیاق دید.

در کنار این رها شدگی، پیچیده بودن ساختار اعتراض، باعث گردیده، مردم، یا از بیان اعتراضات خود طفره روند یا با گفتن یک کلمۀ شعارگونه، خود را آسوده کنند. در واقع، فهم و بیان تک خطی مسائل، شده است مشخصۀ جامعه فعلی ما که مشکلات خودش را در یک عامل می بیند و در خمودی عجیبی از شنیدن عوامل دیگر طفره میرود. می گویی این طرح می تواند تا حدودی از کاربران صیانت کند، می گویند تو ماله کش نظامی، می گویند تو نمی دانی اینترنت قطع خواهد شد، می گویند مجلس می خواهد دور ایران را دیوار بکشد، می گویند سلام بر کره شمالی و ...

چنین اظهارات تک خطی، تنها یک دلیل دارد و آن شعارزده بودن جامعه است. یک جامعه، زمانی به شعارزدگی می رسد که در برابر مشکلاتش هیچ راه حل مناسبی را برای خودش متصور نباشد و اعتمادی به دست اندرکاران حاکمیت نداشته باشد. لذا در یک واکنش هیستریک اقدام به دادن شعار می کند، شعاری که به مثابه فحش و توهین به حاکمیت است تا باشد که بتواند تکانی به حاکمیت بدهد.

در چنین شرایط رهاشدگی و شعارزدگی، دولت و حاکمیت هر کاری که رنگ و بوی محدویت و کنترل داشته باشد انجام دهد روی اعصاب مردم خواهد بود و مردم آن را پس خواهد زد.

مطلب آخر این که،  طبق پیش بینی حقیر، بنا بر سپهر سیاسی و فرهنگی و اقتصادی موجود، چنین رفت و برگشت و دیالکتیکی بین مردم و حاکمیت زیاد خواهد بود. تا آن زمان که رقابت بین حاکمیت و مردم به یک بالانس برسد و مردم و حاکمیت به یک توافق جدید برسند.

( لازم به توضیح است در این یادداشت، معنای منفی شعار اراده شده است. این در حالی است که شعار به معنای آرمان، بسیار خوب است و می بایست جامعه در راستای آرمان ها و شعارهای خود در تلاش باشد.)