به گزارش همنوا به نقل از فارس، آیت‌الله شهید سید محمدعلی قاضی طباطبایی از ارکان مبارزه در تبریز بود. اولین امام جمعه تبریز، در ۱۰ آبان ۱۳۵۸ توسط گروهک فرقان ترور شد و به شهادت رسید.

حجت الاسلام و المسلمین سید محمدعلی آل‌هاشم امام جمعه تبریز و نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی می گوید: آیت‌الله شهید قاضی یکی از مشوقین اصلی بنده برای ورود به حوزه علمیه و شروع درس طلبگی بودند. تقریبا سال ۱۳۵۳ – ۱۳۵۴ شهید آیت الله قاضی طباطبایی من را به سمت طلبگی سوق دادند. ایشان من و فرزندشان آقا سید محمد تقی قاضی طباطبایی را به طلبگی تشویق کردند و من و فرزند ایشان با هم درس طلبگی را شروع کردیم.

امام جمعه تبریز ادامه داد: خاطرات زیادی از ایشان به یاد دارم؛ یکی از خاطرات که مربوط به ایام قبل از انقلاب است این است: یک روز در مسجد بنی‌هاشم مراسم ختمی بود. خادم آقای قاضی، جلیل آقا من را صدا زد و گفت: آقا با شما کار دارد. من خدمت ایشان رسیدم. آقا فرمودند: ابوی منزل هستند؟ گفتم: بلی. آقا گفتند: ما برای ناهار به منزل شما می‌آییم. ظهر جمعه بود. آقای قاضی به منزل ما آمدند و گفتند: بناست از دربار افرادی به منزل ما بیایند. من نمی‌خواستم در منزل باشم. به همین خاطر به شما زحمت دادم.

نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی تصریح کرد: دشمن ایشان را خوب شناخته بود. واژه «خمینی آذربایجان» را ساواک برای ایشان انتخاب کرد.  نقش کلیدی شهید بزرگوار آیت‌الله قاضی طباطبایی از یاد و خاطر هیچ کس نمی‌رود.

منزل شهید قاضی در تبریز پایگاه انقلاب بود

وی با بیان این که منزل شهید قاضی در تبریز پایگاه انقلاب بود یادآور شد: نیروهای انقلابی همیشه در منزل ایشان تردد داشتند. از روستاها و شهرهای مختلف استان نان می‌پختند و به منزل ایشان می‌آوردند تا در جریان تظاهرات و راهپیمایی‌ها میان مردم توزیع شود.

 آل‌هاشم ادامه داد: آقای قاضی به ابوی ما لطف ویژه‌ای داشتند. خاطرم هست قبل از انقلاب در یکی از چاپخانه‌های تبریز به نام چاپخانه شهامت واقع در خیابان ثقه‌الاسلام، کتابی را چاپ می‎کردند. در این کتاب، ابوی سؤالاتی را از شهید بزرگوار قاضی طباطبایی پرسیده و ایشان به سؤالات پاسخ داده بود. به همین منظور ساواک جلوی چاپ این کتاب را گرفت. اما این کتاب بدون توجه به اعمال محدودیت‌های ساواک، به طور کامل در تهران منتشر شد. نام کتاب «روضات الجنات» بود. ساواک اصلا به موضوع کتاب توجهی نداشت و همین که با شهید قاضی طباطبایی مصاحبه شده بود، تلاش کرد جلوی چاپ آن را بگیرد.

امام جمعه تبریز ادامه داد: در تبریز دو مسجد از اهمیت خاصی برخوردار بود. یکی مسجد مقبره، مسجدی که مربوط به اجداد آقای قاضی طباطبایی بود که الان هم در بازار تبریز دایر است و  آقازاده ایشان هم اکنون در این مسجد امام جماعت هستند. دیگری مسجد شعبان بود. مسجد شعبان، در نزدیکی میدان ساعت واقع است. نمازهای جماعت این مسجد رونق خاصی داشت. این مسجد پایگاه انقلاب در تبریز بود. جوانان انقلابی شب‌ها در این مسجد جمع می‌شدند.  آقای قاضی روحانیون سخنور را از قم و تهران به مسجد دعوت می‌کردند. وعاظی که به این مسجد برای سخنرانی دعوت می‌شدند در منابر خود به صورت علنی علیه رژیم ستم‌شاهی صحبت می‌کردند.

نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی گفت: آقای قاضی ارتباط صمیمانه‌ای با بدنه بازار تبریز داشت. این ارتباط بی نظیر بود. دلیل این ارتباط هم این بود که ایشان اصالتا تبریزی بودند و همه را می‌شناختند، اهالی بازار را با نام می‌شناختند. این یک ویژگی استثنایی بود که شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی داشتند. تمام بازار تبریز احترام ویژه‌ای برای این شهید بزرگوار قائل بودند. نقش بازار در پیروزی انقلاب نقش پر رنگی بود. بازاریان تبریز به سبب رهبری شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی، نقش خود را به خوبی در انقلاب ایفا کردند.

وی با اشاره به ترور شهید قاضی گفت: دشمن از فکر و اندیشه و محبوبیت شهید قاضی واهمه داشت. لذا در ۱۰ آبان سال ۱۳۵۸ آیت‌الله قاضی طباطبایی را به شهادت رساندند. بعد از شهادت ایشان، در تبریز غوغا به پا شد.

امام جمعه تبریز یکی از ویژگی‌های شهید قاضی را ولایتمداری ایشان خواند و گفت: یکی از خصوصیات بارز ایشان ولایتمداری و عشق و علاقه ایشان به حضرت امام خمینی بود. در ایام انقلاب، ایشان دائما با امام ارتباط داشتند و با ایشان مکاتبه می کردند. افرادی از طرف آقای قاضی مأمور بودند تا به نجف بروند و با امام ملاقات کنند و پیغام‌های دو طرف را مبادله کنند.

وی تصریح کرد: نقش شهید قاضی طباطبایی در پیروزی انقلاب نباید فراموش شود. مجلس ختمی را که ایشان به همراه علمای تبریز به مناسبت شهادت آیت‌الله مصطفی خمینی در مسجد قزلی برگزار کردند، در سراسر کشور انعکاس پیدا کرد. حرکت ۲۹ بهمن مردم تبریز به برکت رهبری شهید قاضی طباطبایی رخ داد. از خدوند متعالی می‌خواهیم روح این شهید بزرگوار را با ارواح شهدای کربلا محشور بفرماید.

«خمینی آذربایجان» را بیشتر بشناسید

آیت الله محمدعلی قاضی طباطبائی به عنوان نخستین شهید محراب انقلاب به دلیل مجاهدتهای بی اندازه اش در خطه آذربایجان لقب «خمینی آذربایجان»گرفت.

در تعریف شهید محراب آمده، فردی که در محراب نماز به شهادت رسیده باشد و از این رو از حضرت علی(ع) به عنوان اولین شهید محراب یاد می‌شود.

سید محمدعلی قاضی‌طباطبایی، سید اسدالله مدنی، محمد صدوقی، سید عبدالحسین دستغیب، عطاالله اشرفی اصفهانی پنج شهید محراب در دوره جمهوری اسلامی ایران هستند که در جریان برگزاری نماز جمعه به دست منافقین به شهادت رسیدند.

دهم آبان، سالروز شهادت آیت‌الله قاضی‌طباطبایی، اولین شهید محراب انقلاب اسلامی ایران است که در عید قربان سال 1358 به دست گروه فرقان به شهادت رسید و امسال 40 سالگرد شهادت این عالم بزرگ خطه آذربایجان است.

در واقع دهم آبان 1358 بود که قاضی‌طباطبایی هدف ترور منافقان کوردل قرار گرفت، تا اینکه افتخار عنوان اولین شهید محراب انقلاب را به خود اختصاص دهد.

با این حال شهادت در محراب میراث ماندگار اولین شهید محراب امیرالمؤمنین علی (ع) است که امامان جمعه کشورمان و در رأس آنها علما و ائمه جمعه خطه آذربایجان با تأسی و پی‌روی از راه و منش حضرت علی (ع)؛ در جریان برگزاری نماز جمعه به دست تروریست‌های مخالف جمهوری اسلامی ترور شدند. 

به هر حال آنچه در این خصوص مهم است این است که شهدای محراب « سید محمدعلی قاضی‌طباطبایی، سید اسدالله مدنی‌تبریزی، سید عبدالحسین دستغیب، محمد صدوقی و اشرفی اصفهانی»، در حقیقت همان میراث ماندگار اولین شهید محراب امیرالمؤمنین علی(ع) هستند که همچون امام خود تمام وجود و هستی خویش را فدای این سرزمین و به ویژه احیاء اسلام ناب محمدی (ص) کردند، تا اینکه ارزش‌های ناب اسلامی زنده بماند.

بنابراین، دو تن از شهدای محراب به نام‌های سید محمدعلی قاضی‌طباطبایی و سید اسدالله مدنی‌تبریزی از خطه آذربایجان است. به هر حال، آیت‌الله سید محمدعلی قاضی‌طباطبایی از مبارزین پیش از انقلاب و از طرفداران امام خمینی بود که رژیم پهلوی چندین بار وی را به شهرهای مختلف تبعید کرد. بعد از انقلاب، امام خمینی وی را به عنوان نماینده خود در آذربایجان‌شرقی و امام جمعه تبریز منصوب کرد.

به عقیده دوستان و یاران نزدیک این شهید محراب و به ویژه کارشناسان حوزه مسائل دینی و سیاسی، «شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی همچنان که در تلاش‌های علمی کوشا بودند، در مبارزات سیاسی نیز شرکت فعالانه داشت.

آن شهید بزرگوار دارای روحیه انقلابی و اراده‌ای خلل‌ناپذیر بودند و در پرونده قطوری که ساواک در مورد ایشان تهیه کرده، این نکته مشهود است.

شرکت علنی و بارز آن شهید در مبارزات سیاسی از سال‌های 41 و 42 همزمان با آغاز نهضت اسلامی شروع می‌شود و ایشان یکی از رهبران و پایه‌های نهضت در آذربایجان بودند که در جریان همین مبارزات دستگیر و در زندان قزل قلعه تهران زندانی شدند.

آیت‌الله شهید قاضی همچنین به اتهام اینکه در خلال بحث پیرامون حکومت اسلامی و جنایات اسرائیل در یک سخنرانی علنی نام امام راحل را به عظمت و عزت بر زبان آورد به مدت 6 ماه به بافق کرمان تبعید شد. پس از آن به بهانه دیگری 6 ماه دیگر به زنجان تبعید شد.

شهید قاضی در تبریز تنها نماینده تام‌الاختیار حضرت امام خمینی (ره) بوده و نقش ایشان در شکل دادن به مبارزات مردم تبریز نیز شایان توجه است.

بنابراین، محور مبارزه در آذربایجان‌شرقی و مرکز مبارزات، مسجد شعبان بود که شهید قاضی‌ طباطبایی امامت آنجا را عهده‌دار بودند.

شهید قاضی در مبارزه از همه جلوتر و فوق‌العاده محبوب و مورد احترام بودند و به همین دلیل دسیسه‌های دشمنان و منحرفان از اسلام علیه ایشان کارگر نمی‌شد.

در ماه‌های قبل از پیروزی انقلاب، رهبری جریانات سیاسی، برپایی تظاهرات و تشکیل مجالس، همه بر عهده این شهید بزرگوار بود.

مرحوم آیت‌الله شهید قاضی همیشه سد مستحکمی در مقابل خطوط انحرافی در جریانات ضد انقلابی بود و از اوان پیروزی انقلاب علیه جریانات منحرف و وابسته نظیر خلق مسلمان افشاگری‌های لازم را می‌نمود و منحرفان با وجود ایشان قدرت و جرأت ابراز وجود پیدا نمی‌کردند. خدمات ایشان بعد از پیروزی انقلاب نیز شایسته توجه بسیار است.

آیت‌الله شهید قاضی جزو اولین کسانی بود که در آذربایجان اعلامیه خلع شاه از سلطنت را امضا کرد. در ماه‌های قبل از پیروزی انقلاب، رهبری جریانات حاد سیاسی، برپایی تظاهرات و تشکیل مجالس، همه بر عهده این شهید بزرگوار بود و ایشان اولین امضاکننده اعلامیه 29 بهمن 1356  به مناسبت چهلم شهدای قم بود.

مرحوم شهید قاضی‌طباطبایی بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب از طرف امام به سمت امام جمعه تبریز منصوب شد و اولین نماز جمعه را در این شهر بزرگ برپا کرد. ایشان همچنین کمیته‌های انقلاب اسلامی آذربایجان‌شرقی و غربی را تشکیل داد و نقش زیادی در راه‌اندازی استانداری‌ها، فرمانداری‌ها و ادارات استان ایفا نمود.

 نکته دیگر اینکه، هنوز 6 ماه از انقلاب شکوهمند اسلامی نگذشته بود که گروهک منحرف و مزدور فرقان، ناجوانمردانه استاد بزرگ حوزه و دانشگاه، آیت‌الله مرتضی مطهری را به شهادت رساند. وقتی خبر شهادت مظلومانه استاد شهید مطهری به گوش آیت‌الله قاضی می‌رسد، بسیار متأثر و غمگین می‌شود و همواره به اطرافیان خود می‌گوید: «کاش بنده هم مثل استاد مطهری روزی به فیض شهادت برسم.»

و در نهایت این شهید راه حق، در دهم آبان 1358 شمسی، مصادف با عید قربان، نماز عید را اقامه کرد و در همان شب در راه مراجعت به منزل توسط منافقین مورد اصابت گلوله قرار می‌گیرد و به فیض شهادت نائل می‌گردد.