به گزارش همنوا، قدم زدن در بازار فرش تبریز حتی اگر قصد خرید فرش را هم نداشته باشید، برایتان جذاب خواهد بود؛ بازاری با تیمچه‌ها و راسته‌هایی تو در تو که حجره‌های متعددی را در خود جای داده و داخل هر حجره چند تاجر و فروشنده فرش در حال چانه‌زنی و خرید و فروش هستند.

حین قدم زدن در بازار باید مراقب فرش‌های گران‌قیمتی که در راسته‌ها پهن شده است، باشید. این فرش‌ها برای بهتر دیده شدن به داخل راسته آورده و پهن شده‌اند تا تجار بتوانند درباره قیمت‌گذاری با دقت بیشتری نظر بدهند. برخی از این فرش‌ها ابعادی تا 24متر هم دارند و وزن برخی از آنها تا 100کیلوگرم هم می‌رسد.

در میان تیمچه‌های بازار فرش تبریز تیمچه مظفریه را می‌توان مرکز دادوستد فرش در شمال‌غرب کشور دانست؛ تیمچه‌ای با 52حجره در 2طبقه که یکی از متفاوت‌ترین تیمچه‌های بازار در کشور است.

این تیمچه حدود 130سال قبل ساخته شده و همچنان مرکز دادوستد فرش‌های گران‌قیمت است؛ هرچند که یکی، دو سالی است با شیوع کرونا و کاهش فروش و صادرات فرش تبریز، این بازار رونق سابق خود را ندارد، اما مشکلات بازار فرش تبریز منحصر به کرونا نیست و عوامل متعددی دست به‌دست هم داده‌اند تا رونق تجارت از این بازار زیبا رخت ببندد. بازاری که معاملات آن روزانه تا سقف چند صدمیلیارد تومان نیز می‌رسید به جایی رسیده که حجره‌هایش یکی یکی خالی می‌شود و ساعت کارش هم بسیار محدود شده است.

ورود غیرمتخصص‌ها به بازار

یکی از فرش‌فروشان قدیمی بازار تبریز که در تیمچه مظفریه فعال و تخصص اصلی‌اش در حوزه رنگ‌شناسی فرش است، به همشهری می‌گوید: تاکنون هیچ فرش ماشینی‌ای به بازار مظفریه وارد نشده است و تمام فرش‌هایی که در این بازار عرضه می‌شود، همگی دستباف و اصل هستند.

ناصر شربیانی البته توضیح می‌دهد که در میان فرش‌های دستی هم هر فرشی نمی‌تواند در حجره‌های این بازار جاخوش کند و باید دارای شناسنامه رنگ و نخ باشد.

او می‌گوید: متأسفانه در سال‌های اخیر و به‌دنبال رکود بازار، افرادی غیرمتخصص در حوزه فرش وارد شده‌اند و حتی برخی فرش‌های دستباف خارجی در بازار دیده می‌شود که اصالت فرش دستباف آذربایجان را خدشه‌دار می‌کند.

افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید

یک فروشنده و تاجر فرش بازار تبریز هم با بیان اینکه در سال‌های اخیر قیمت فرش دستباف روند صعودی داشته است به همشهری می‌گوید: هم‌اکنون قیمت یک فرش 6متری دستباف با طرح تبریز حدود 20میلیون تومان است که اغلب شهروندان قدرت خرید فرش با این قیمت را ندارند.

مسعود ایپچی می‌افزاید:در گذشته شهروندان معمولا هر 5سال یک‌بار فرش‌های خانه خود را تعویض می‌کردند و فرش‌های کهنه‌تر یا به مناطق حاشیه‌ای و فقیرنشین می‌رفت یا برای مصارفی چون گلیم زیرپایی در مغازه‌ها و حجره‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما امروز خبری از تعویض و خرید فرش نیست و حتی برای جهیزیه هم فرش ماشینی خریداری می‌شود.

ضرورت تقویت فرش تبریز

رئیس اتحادیه فرش دستباف تبریز هم با بیان اینکه فرش تبریز و بازار بزرگ آن بی‌ارتباط با صنعت فرش کشور نیست به همشهری می‌گوید: باید ساختار مرکز ملی فرش ایران و به‌تبع آن مراکز فرش در استان‌ها از جمله تبریز تقویت شود؛ زیرا این موضوع منجر به توسعه بیشتر صنعت فرش می‌شود.

احد عظیم‌زاده با اشاره به ظرفیت اشتغال‌زایی چند صد هزار نفری فرش دستباف می‌گوید: حمایت از فرش موجب اشتغال بیشتر و رونق تولید می‌شود و با کمترین سرمایه می‌توان در این حوزه اشتغال‌زایی کرد.

وی یکی از مشکلات اصلی فرش دستباف را اختصاص نیافتن تسهیلات بانکی برای تولیدکنندگان می‌داند و می‌گوید: محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد که باید رفع شود و نگاه به تولید فرش با زمینه‌های تولیدی دیگر متفاوت باشد.

به‌گفته عظیم‌زاده، در بخش فروش نیز مشکلاتی وجود دارد که با ایجاد تقاضا و بازار جدید و خلق ارزش برای فرش دستباف تبریز می‌توان گره‌ای را که در راه فروش فرش به‌وجود آمده است، باز کرد.

حمایت از بازار فرش

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه رونق بازار فرش تبریز از گذشته متکی به تجار و فعالیت‌های تجاری آنان بوده است به همشهری می‌گوید: مسئولان برای رونق فرش تبریز و استان از هیچ کمکی دریع نمی‌کنند و با توجه به پیشنهادی در زمینه ساخت شهرک تخصصی فرش دستبافت در استان آماده هرگونه حمایتی هستیم.

علی جهانگیری با بیان اینکه قابلیت‌های آذربایجان شرقی در حوزه فرش دستباف کم‌نظیر است، ادامه می‌دهد: بازار تاریخی فرش تبریز محل تلاقی هنر و تجارت فرش است و مسئولان اقتصادی استان نیز برای تقویت این بازار و رفع موانعی که مدنظر فعالان است ازجمله فراهم کردن زمینه پرداخت تسهیلات بانکی همراه هستند.

وی با اذعان به مشکلات فعالان فرش دستباف در استان به برگزاری جلسات متعدد با فعالان این حوزه اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: توسعه صنعت فرش استان یکی از اصلی‌ترین اولویت‌هاست.

___________

مرتضی احمدپور/همشهری