روزنامه ایران نوشت: کرونا کشورهای مختلف دنیا را به بوته آزمون کشیده است. آزمون دشواری که کارنامه هر یک از کشورها در آن، روشنگر میزان دوراندیشی، تاب‌آوری و آمادگی نظام حکمرانی آنهاست. آمارهای سازمان بهداشت جهانی مبنایی پذیرفته شده در سراسر دنیاست و به گواه این آمارها، کشور ما عملکرد قابل قبولی را در مقابله با پاندمی کرونا به ثبت رسانده است. این عملکرد، علاوه بر تلاش‌ها و فداکاری‌های کادر درمان و متولیان امر و همراهی بسیار خوب مردم عزیزمان، نتیجه جهت‌گیری‌ها و رویکردهای دوراندیشانه کشور، در بلندمدت هم هست. طرح تحول سلامت، یکی از اقدامات بسیار مهم زیربنایی دولت تدبیر و امید طی ۶ سال گذشته بوده و سرمایه‌گذاری بسیار بزرگی برای اجرای آن انجام شده است؛ در اثر اجرای این طرح، ۳۱ هزار و ۶۲۰ تخت فعال به ظرفیت بیمارستانی کشور اضافه شده، یعنی تخت‌های فعال حدود ۳۰ درصد رشد کرده است.

تخت‌های ICU هم افزایش ۳۰ درصدی داشته و علاوه بر این، صدها آمبولانس و تجهیزات سرمایه‌ای سنگین نظیر دستگاه سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی تأمین شده و در شهرهای مختلف کشور به بهره‌برداری رسیده. ساخت و بهره‌برداری ۲۴۹ کلینیک ویژه برای ارتقای خدمات سرپایی در بخش دولتی و توزیع سالانه ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ نیروی متخصص درمانی به بیمارستان‌های سراسر کشور، دیگر ثمرات طرح تحول سلامت بوده است. به گواه مسئولان وزارت بهداشت و متخصصان امر، تاب‌آوری نظام سلامت و عدم مواجهه با کمبود ظرفیت بیمارستانی حتی در روزهای اوج بحران کرونا، نتیجه این سرمایه‌گذاری راهبردی در سال‌های گذشته بوده است.

کسانی که امروز با رویکردی غیرمنصفانه به بهانه‌های مختلف دولت را تخریب می‌کنند، بعضاً همان افرادی هستند که در سال‌های گذشته از سرمایه‌گذاری دولت در طرح تحول سلامت انتقاد می‌کردند و این کار را اتلاف منابع می‌پنداشتند. دولت البته هم در آن زمان سلامت مردم را زیربنای توسعه کشور می‌دانست، هم الان حفاظت از جان مردم را وظیفه و اولویت نخست خود می‌داند.

توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، دیگر راهبرد مبنایی دولت در طول سال‌های گذشته بوده است. در اثر این راهبرد همه شاخص‌های مرتبط با این حوزه از قبیل پهنای باند، ضریب نفوذ، تعداد کاربران و سرعت چنان ارتقا یافته و چندبرابر شده‌اند که قابل مقایسه با سال‌های پیش از دولت تدبیر و امید نیستند. اگرچه در تمام این سال‌ها، عده‌ای با تمام توان تلاش داشتند در مقابل توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در کشور بایستند اما اهتمام و مداومت دوراندیشانه دولت و شخص رئیس جمهوری سبب شد در روزهای دشوار بحران کرونا، شبکه ارتباطی کشور، نقش بسیار حائز اهمیتی را در اجرای سیاستگذاری‌های کلان برای مقابله با کرونا ایفا کند. این شبکه کمک کرد با وجود تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها روند آموزش متوقف نشود یا بسیاری از نیازهای مردم چه در حوزه تجاری و چه در حوزه خدمات اداری در بستر اینترنت تأمین شود. با کارآمدی زیرساخت‌های ارتباطی کشور بود که خدمات‌دهی بسیاری از کسب‌وکارها متوقف نشد و کارمندان ادارات در شرایط فاصله‌گذاری اجتماعی توانستند در بستر فضای مجازی وظایف خود را از راه دور انجام دهند و به این ترتیب، خسارات ناشی از تعطیلی کسب‌وکارها تا حدی کمتر شد. از همه اینها گذشته، در شرایطی که هر روز به مردم توصیه می‌کردیم در خانه بمانند، این امکانات مناسب فضای مجازی بود که توانست زمینه ارتباطات مجازی مردم و خانواده‌ها را فراهم و امکان کاهش ارتباطات مستقیم و تعاملات چهره‌به‌چهره را در جامعه به وجود بیاورد. افزایش سطح دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی در دولت تدبیر و امید، این حسن را هم داشت که شفافیت بیشتر و افزایش سواد دیجیتالی، دسترسی به اطلاعات برای همگان فراهم شود.

آنها که در گذشته با سیاست‌های توسعه‌ای دولت مخالفت می‌کردند، خوب است صادقانه به این سؤال فکر کنند که اگر وضع زیرساخت‌های ارتباطی و سلامت کشور همچون گذشته مانده یا با همان نرخ گذشته توسعه یافته بود، امروز در مبارزه با کرونا چه وضعی داشتیم؟ قطعاً مشکلات‌مان برای مقابله با این ویروس بیشتر می‌شد.

زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور، دیگر عرصه‌ای است که در دولت تدبیر و امید عمیقاً دچار تحول شده است. در روزهایی که هر روز اخبار متعددی از کمبود اقلام حیاتی مقابله کرونا همچون ونتیلاتورها، داروهای مربوطه و ماسک و مواد بهداشتی پیشگیری از بیماری در کشورهای مختلف جهان می‌شنویم و کمبودها حتی بعضی قدرت‌های جهانی را به راهزنی و مصادره محموله دیگر کشورها کشانده است، این شرکت‌های دانش‌بنیان بودند که توانستند با حضوری فعال در میدان، بار اصلی تأمین نیازمندی‌های اساسی کشور را به دوش بکشند. حتماً در روزهای گذشته شنیده‌اید که شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید اقلامی همچون انواع کیت‌های آزمایشگاهی تشخیص بیماری کرونا، دستگاه‌های اکسیژن‌ساز یا همان ونتیلاتورها، دستگاه سی‌تی‌اسکن، انواع ماسک‌های حفاظتی و اقلام بهداشتی پیشگیری از کرونا چه عملکرد درخشانی داشته‌اند. این شرکت‌ها خوشبختانه در بسیاری از این اقلام کشور را خودکفا کرده‌اند و با تداوم همین روند، حتی امکان صادرات این اقلام نیز در آینده بسیار نزدیک وجود خواهد داشت.

اما آیا توان و گستره اثرگذاری شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور از ابتدا به‌همین اندازه بود؟ خیر! دولت تدبیر و امید از همان ابتدای کار، مبنای سیاست اقتصادی را بر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان برای‌گذار از اقتصاد سنتی قرار داد و بر همین اساس حمایت‌های ویژه‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عمل آورد. نتیجه اینکه با سیاستگذاری‌های حمایتی و عملکرد مؤثر بازیگران دولتی، خصوصاً وزارتخانه‌های علوم، ارتباطات، صمت و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان امروز به بیش از ۵ هزار رسیده است. صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری فقط در یک سال گذشته نزدیک به ۲ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان تسهیلات به این شرکت‌ها اختصاص داده و برای آنها بیش از ۱۳۰۰ میلیارد تومان ضمانت‌نامه صادر کرده است. در سال‌های گذشته چندین برابر این رقم هم از کانال‌های مالی دیگر در قالب تسهیلات و کمک برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان هزینه شده است.

به‌طور خاص در بحث مبارزه با کرونا، صندوق نوآوری در اسفندماه ۵۰۰ میلیارد تومان برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در مقابله با کرونا اختصاص داده و از ۷۰ شرکت در این زمینه حمایت کرده است.

این سه حوزه زیربنایی، معیار خوبی برای سنجش میزان آمادگی دولت برای مقابله با بحران کروناست. راه آسان‌تر برای دولت البته این بود که به جای این اقدامات زیربنایی، توان خود را روی سیاستگذاری‌های کوتاه‌مدت و بعضاً پوپولیستی که نتایج‌شان معمولاً برای افکار عمومی ملموس‌تر است، متمرکز کند. عیار حکمرانی خوب ولی در اتخاذ تصمیمات سخت روشن می‌شود. تصمیمات سخت امروز، روزهای سخت فردا را تحمل‌پذیر می‌کند. امروز روز مبادای خیلی از کشورهاست. روز مبادای ما البته نه با ورود کرونا که از سال قبل با تحریم‌های ظالمانه و تروریسم اقتصادی امریکا آغاز شده است. توفیق روز مبادا نتیجه دوراندیشی روزهای عافیت است. اینکه با وجود فشار سنگین خارجی، در دو سال گذشته توانستیم محدودیت‌های تحمیلی در فروش نفت را جبران و اقتصاد را تقریباً بدون نفت اداره کنیم، نتیجه سرمایه‌گذاری ویژه در تولید و زیست‌بوم دانش‌بنیان در سال گذشته بوده است. اینکه در نبرد همزمان با تحریم و کرونا، توانسته‌ایم همزمان با مداوای بیماران، بهتر از خیلی کشورهای دیگر مایحتاج عمومی را تأمین کنیم و قفسه‌های فروشگاه‌ها را پر نگاه داریم، نشانه تاب‌آوری سیستم اداره کشور و دوراندیشی سیاستگذاران است. اینکه در شرایطی که حتی بعضی کشورهای توسعه یافته از کمبود ظرفیت بیمارستانی برای مداوای بیماران کرونایی رنج می‌برند، تخت‌های بیمارستانی ما تکافوی بیماران کشور را می‌کند و حتی ظرفیت اضافه هم داریم، نتیجه سرمایه‌گذاری سال‌های پیشین درطرح تحول سلامت است. اجرای نسبتاً دقیق مراحل مختلف فاصله‌گذاری اجتماعی هم، جز با شبکه ارتباطی توسعه‌یافته و زیرساخت‌های تقویت شده الکترونیکی در کشور مقدور نبود.

دوستانی که با وجود این تمهیدات، دوراندیشی‌ها و کارنامه قابل دفاع کشور در مقابله با کرونا، امروز دولت را متهم یا تخریب می‌کنند، بیشتر از دولت به کلیت کشور و نظام جفا می‌کنند. تحلیل برخی مشکلات اقتصادی کشور، بدون در نظر گرفتن تحریم‌های دو سال اخیر کتمان واقعیت‌های آشکار و از آن بدتر مغالطه نشاندن معلول به جای علت است. این مشکلات، نتیجه رویکرد دولت در سیاست خارجی نیست، نتیجه تحریم‌هایی است که ظالمانه بر ما اعمال شده است. نتایج رویکرد دولت در سیاست خارجی، همان شاخص‌هایی است که پیش از خروج امریکا از برجام در اقتصاد کشور ثبت شده است. نادیده گرفتن آن شاخص‌ها در چارچوب رقابت‌های سیاسی قابل فهم است اما تبرئه کامل تحریم‌ها و تحریم‌گران در مشکلات فعلی اقتصادی کشور و نسبت دادن همه مشکلات به دولت، کاری است که حتی دشمنان هم نمی‌کنند. کشورمان این روزها روزهای سرنوشت‌سازی را سپری می‌کند. روزهای سخت البته قطعاً رفتنی‌اند، به‌شرطی که بیشتر از همیشه در کنار هم باشیم و به دیده انصاف و با حسن‌ظن به یکدیگر نگاه کنیم. دست از تخریب و تخطئه برداریم و با انسجام و یکپارچگی، همه به فردای روشن این دیار فکر کنیم.

محمود واعظی؛ رئیس دفتر رئیس جمهوری