جمهوری اسلامی ایران نشان داد که با هدایت رهبر معظم انقلاب اسلامی ترتیبات سیاسی و امنیتی جدیدی با محوریت مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی، تروریسم و نظام سلطه در منطقه رقم زده و امنیت پایدار و ثبات منطقه‌ای ایجاد شده تا اراده ملتی مسلمان را که خواهان آزادگی و سربلندی هستند به جهانیان نشان دهند.

یکی از بازتاب‌های پراهمیت و چشمگیر زمانه و عصرانقلاب اسلامی سیاست خارجی است. سیاست خارجی یکی از اساس و ارکان مهم هویت‌بخش جمهوری اسلامی است. انقلاب اسلامی پدیده‌ای معنادار است که می‌توان آن را به عنوان یک گفتمان مورد بررسی قرار داد. سه محور عدالت، استقلال و مقاومت، موقعیت و مرتبه ویژه‌ای در گفتمان انقلاب اسلامی دارند. شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» اهمیت محوری استقلال را نشان می‌دهد. سیاست خارجی یک استراتژی یا رشته اقدامات برنامه‌ریزی شده است که تصمیم گیرندگان کشور با هدف نیل به اهداف خاصی که بر حسب منافع ملّی تشریح و توصیف شده است در معادل و مقابل کشورها یا پدیده‌های بین المللی دیگر به مرحله اجرا می‌گذراند. انقلاب اسلامی در شرایطی استقرار یافت که ساختار نظام بین الملل دو قطبی بود. مقام معظم رهبری در سال 1371 «عزت، حکمت، مصلحت» را به عنوان اصول حاکم بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تعریف و تعیین نمود. ایده و شعارهای انقلاب اسلامی مانند عدالت طلبی و سلطه‌ستیزی الهام بخش صدور انقلاب بر مبنای رعایت عزت حکمت مصلحت ، اولویت‌بندی و پیگیری می‌شود. قدرت نرم به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی روابط بین الملل تلقی شده و درجهت دستیابی به هدف مورد نظر به کار گرفته می‌شود. قدرت نرم کشورها از سه منبع سرچشمه می‌گیرد، ارزش‌های سیاسی، فرهنگ و سیاست خارجی. جمهوری اسلامی ایران براساس و بنیان اشتراکات فراوان فرهنگی و مذهبی و تاریخی با کشورهای منطقه غرب آسیا از قدرت نفوذ مناسبی در منطقه برخوردار است. منطقه غرب آسیا برای چند قرن و به لحاظ کثرت بازیگران بین‌المللی‌ترین منطقه دنیا بود. کارکرد و نتیجه قدرت نرم ایران در کشور عراق موجب بهبود روابط بین عراق و ایران و تاثیرگذاری بر تحولات منطقه بوده است. بحرین برای جمهوری اسلامی ایران تنها در حکم همجوار معمولی و عادی نبوده بلکه این کشور در مدخل ایران به ترتیبات سیاسی امنیتی و فرهنگی کشورهای پیرامون خلیج فارس نقش مهّمی دارد. آمیختگی تشّیع و سیاست در لبنان با وقوع انقلاب اسلامی بیشتر رخ نمود. می‌توان گفت ملموس‌ترین پدیده متاثر از انقلاب اسلامی ایران، شکل‎‌گیری حزب الله لبنان بود. مارتین کرامر پژوهشگر و نویسنده آمریکایی در این مورد می‌نویسد با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979 ایده و اندیشه برپایی دولت اسلامی از دید بسیاری از شیعیان لبنان، واقعی و حتی ضروری به نظرآمد. تاثیر انقلاب اسلامی در فلسطین قوی‌تر از هر مکان دیگری بود. انقلاب اسلامی سبب گسترش مفاهیم و اصولی مانند جهاد و ایثار شهادت در میان فلسطینیان بود. هنگامی که داعش به عنوان ابزاری برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران تبدیل می‌شود گستردگی رخنه داعش سبب تمرکز مستشاری ایران در عراق و سوریه گردید. شیعیان یمن به ویژه حوثی‌ها به لحاظ تمایل سیاسی و اعتقادی، قرابت زیادی به جمهوری اسلامی ایران داشته و این موضوع منجر به تعّمیق قدرت نرم ایران در یمن و تقلیل قدرت عربستان در این کشور شده‌است. اعلام انزجار از فجایع انسانی در ایالت راخین میانمار، وضعیت مسلمانان روهینگیا، حمایت از شیخ ابراهیم زکزاکی رهبر مظلوم و مجاهد شیعیان نیجریه، برگزاری راهپیمایی‌های جهانی روز قدس؛ همه این‌ها نشان از آن دارد که انقلاب اسلامی یک تفکر و یک اندیشه جریان‌ساز و تاثیرگذار است؛ خط مقاومت خط ایستادگی است. در بحث تحولات بیداری اسلامی در کشور مصر، جوانان مصری می‌گفتند تصور این که چند جوان ایرانی این طرف میز نشسته‌اند و یک گروه از شش قدرت جهانی روبه‌رویشان نشسته‌اند (منظور کشورهای 5+1 است) با هم مذاکره می‌کنند و میانگین سن دانشمندان هسته‌ای ایران 27 سال است؛ از نکاتی بود که به ما انگیزه حرکت می‌داد. این که رهبر انقلاب اسلامی با صدای رسا و بلند با صراحت اعلام می‌کند ما در جنگ 33 روزه و 22 روزه از حزب الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی حمایت کردیم و هیچ ابائی از بیان این موضوع نداریم؛ جوانان مصر را لرزاند. وزیر خارجه پیشین آمریکا جان کری در کتاب خاطراتش تصریح می‌کند که در جلسه‌ای با وزرای خارجه شش کشورحوزه خلیج فارس، گفتم: «تنها کشوری که با تروریسم مبارزه می‌کند ایران است. همه شما کشورهای عربی یک نفر مثل ژنرال قاسم سلیمانی ندارید.» همه این‌ها نشان از تاثیر انقلاب اسلامی است. جمهوری اسلامی ایران نشان داد که با هدایت رهبر معظم انقلاب اسلامی ترتیبات سیاسی و امنیتی جدیدی با محوریت مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی، تروریسم و نظام سلطه در منطقه رقم زده و امنیت پایدار و ثبات منطقه‌ای ایجاد شده تا اراده ملتی مسلمان را که خواهان آزادگی و سربلندی هستند به جهانیان نشان دهند. مهمترین دستاورد انقلاب اسلامی تحول و دگرگونی جبهه مقاومت به محور مقاومت است.

ابوالفضل حسین نیا