بیماری کووید ۱۹ با تمام عوارضی که از خود در سراسر دنیا برجای گذشته است، هنوز به طور کامل مهار نشده و هر روز خبرهای تازه ای از نوع جهش یافته و تاخت و تاز این ویروس در جهان به گوش می رسد.

براساس اعلام پایگاه خبری چینی "سوت چاینا مورنیگ‌پست"، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که نوع "دلتا" ویروس کرونا که در حال حاضر در بیش از ۷۰ کشور مواردی از آن ثبت شده است، می‌رود تا به بیماری غالب ناشی از کووید ۱۹ در سطح جهان تبدیل شود.

نوع جهش یافته ویروس کرونا که کانون آن کشور هند گزارش شده است در اکثر کشورهای اروپایی در حال افزایش است و حتی در کشور آسیایی ویتنام نیز که پیشتر خبر از مهار کامل ویروس کرونا اعلام شده بود نیز نوع دلتا شایع شده است و در کشورهایی مانند استرالیا، اندونزی، سنگاپور، انگلیس، هنگ کنگ نیز خبرهایی در خصوص جهش این نوع از ویروس منتشر شده است.

در روزهایی که طرح واکسیناسیون در دنیا و در ایران به صورت گسترده در حال اجراست و محققان تنها راه پایان یافتن این پاندمی را واکسینه کردن افراد می‌دانند این سوال مطرح می‌شود که  آیا واکسن‌های فعلی کرونا قادر هستند نوع جدید ویروس کرونا را مهار کنند؟

پاسخ به این سوال و پرسش‌های دیگری از این دست نظیر اینکه نوع دلتای کروناویروس چیست و چه فرقی با انواع قبلی دارد؟ چه علائمی دارد و چرا خطرناک‌تر است و روش درمان آن به چه شکل است و اینکه چرا هر از گاهی شاهد بازی جدید این ویروس با نوع جهش یافته هستیم و چه زمان این بازی تمام خواهد شد را در گفت‌وگو با یک کارشناس ارشد بیوتکنولوژی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری و محقق در حوزه ایمنی شناسی جویا شدیم.

مهدیس برج‌خانی درخصوص ویژگی های کروناویروس جهش یافته نوع دلتا اظهار کرد: اخیرا جهش جدیدی در ویروس کرونا ایجاد شده است که منشاء آن کشور هند بوده و احتمال سرایت آن شدیدتر و قابلیت مبتلا شدن به بیماری در صورت دریافت این ویروس بیشتر گزارش شده و سریعتر منتقل می‌شود.

وی در خصوص خطرناک‌تر بودن نوع دلتا نیز گفت: قدرت سرایت بیشتر این نوع جهش یافته موجب می‌شود تا تعداد بیشتری از افراد، مبتلا به بیماری کووید ۱۹ شوند و زنجیره انتقال سریعتر پیش رفته و افرادی که مستعد فوت هستند را سریعتر به این سرنوشت دچار می کند و در نتیجه به طور کلی آمار مرگ و میر نسبت به سایر انواع ویروس تغییر یافته و با شیب تندی مواجه شود.

علائم دلتا

این محقق در حوزه ایمنی شناسی در خصوص تفاوت احتمالی درمان این نوع ویروس جهش یافته با انواع گذشته گفت: تاکنون درمان اختصاصی برای درمان ویروس کرونا یافت نشده و بنابر آخرین یافته های علمی و پزشکی برای نوع دلتا نیز درمان خاصی وجود نداشته و تفاوتی با نوع دیگر ویروس ندارد و همان داروهایی که برای انواع ویروس کرونا وجود دارد برای درمان نوع دلتا نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

وی در خصوص علائم بیماری نوع دلتا نیز گفت: طبق گزارشاتی که از این نوع بیماری دریافت شده علائم این بیماری نسبت به گذشته کمی شدیدتر است و هنوز گزارشات کافی مبنی بر شدیدتر بودن علائم وجود ندارد. برای شدیدتر بودن علائم احتیاج به مطالعات بیشتری از سوی پزشکان و محققان است و می توان ادعا کرد که نوع دلتا هنوز اثبات شده نیست.

چرا کرونا اینهمه رنگ عوض می‌کند؟

او در پاسخ به این پرسش که چرا کروناویروس اینقدر رنگ عوض می‌کند، اظهار کرد: تمام موجودات و تمامی سلول‌ها، ویروس‌ها، میکروب‌ها و ... همواره در حال جهش هستند و این رنگ عوض کردن صرفا مختص کرونا نیست و دامنه وسیعی را در حوزه ویروس‌ها در بر می‌گیرد. بنابراین جهش یافتن ویروس کرونا خیلی عجیب نیست و مدام در حال تغییر و جهش است، اما در این خصوص که بازی کرونا چه زمانی تمام خواهد شد و چه زمان به نقطه پایان نزدیک می‌شویم باید گفت برای پایان پاندمی تسریع در واکسیناسیون نیاز است و هرچقدر افراد بیشتری در برابر این ویروس واکسینه شوند فرصت جهش برای ویروس کرونا کاهش یافته و علاوه بر اینکه با جهش های جدیدی مواجه نخواهیم شد، نقطه اتمامی برای این پاندمی شکل خواهد گرفت.

وی با تاکید بر اینکه در گذشته پاندمی‌های بسیار زیادی نظیر طاعون، وبا، آبله و ... وجود داشته است، گفت: در آن مقطع علم پزشکی، پیشرفت زیادی برای پیشگیری و درمان این پاندمی‌ها وجود نداشت و گذر زمان باعث شد که جهش ها از بین رفته یا با واکسن درمان قطعی این پاندمی‌ها صورت بگیرد.

برج‌خانی تصریح کرد: در گذشته نیز برای اینکه مردم مجاب به انجام واکسیناسیون برای مقابله با پاندمی‌ها شوند، مشکلات فراوانی وجود داشت و امروز نیز در شرایط کرونایی، تاریخ در حال تکرار شدن است و هستند افرادی که هنوز از واکسن ترس دارند و این در حالی است که افراد از دوران کودکی واکسن‌های متعددی را تزریق می کنند و اینکه امروز عده‌ای دچار تردید برای دریافت واکسن کووید ۱۹ هستند برای محققین و پزشکان جای تامل دارد.

واکسن بر نوع دلتا اثر می کند؟

وی در خصوص تاثیر یا عدم تاثیر واکسن بر نوع دلتای کرونا ویروس نیز گفت: واکسن بر تمامی جهش‌های ویروس کرونا تاثیر دارد و تاکنون اطلاعاتی در خصوص عدم تاثیر واکسن بر نوع دلتا بدست نیامده است. در مجموع ثابت شده است که واکسن بر روی انواع جهش‌ها حتی نوع دلتا موثر است چرا که قطعه‌ای که برای واکسن انتخاب می‌شود معمولا اپیتوپ‌های زیادی را در بر می‌گیرد و صرفا یک نوع آنتی بادی تولید نمی‌شود.

او ادامه داد: اپیتوپ‌ها در واقع مولکول‌هایی هستند که سیستم ایمنی بدن را برای پاسخ دادن تحریک می‌کنند و در یک واکسن انواع اپیتوپ‌ها استفاده شده و بدیهی است که بر روی نوع دلتا نیز اثربخش است، گرچه این احتمال وجود خواهد داشت که در نوع واکسنی که تزریق می‌شود، میزان اثربخشی متفاوت باشد، اما در مجموع، واکسن بر روی انواع ویروس جهش یافته اثرگذار است چرا که تزریق واکسن عامل مهمی در کاهش مرگ‌ومیرهای ناشی از ابتلا به ویروس کروناست.

این کارشناس ارشد بیوتکنولوژی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در خصوص پیش بینی رفتار بعدی کروناویروس نیز گفت: بواسطه علم بیوانفورماتیک می توان جهش های ویروس را پیش بینی کرد و خیلی از شرکت‌های تولیدی واکسن همواره به فکر آپدیت کردن واکسن هستند و این آمادگی را دارند چنانچه جهشی اتفاق افتاد که نتوان آن را کنترل کرد سریعا واکسن را متناسب با نوع جهش آپدیت کنند و تاکنون اکثر واکسن‌ها بر روی انواع جهش‌ها اثربخش بوده اند.

انسان نمی تواند جلوی جهش ویروس را بگیرد

وی در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص اینکه چه رفتارهایی توسط انسان‌باید صورت گیرد تا مانع از جهش ویروس کرونا شد، گفت: انسان نمی‌تواند مانع از جهش ویروس شود چرا که یک فرآیند طبیعی است که یک میکروارگانیسم در قالب آن جهش پیدا کند.

به گفته وی، تنها حالتی که می‌توان جلوی جهش را گرفت تسریع در واکسیناسیون است چرا که واکسن موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و مانع از ایجاد عفونت در بدن توسط ویروس خواهد شد و کاری می کند که فرصت جهش از ویروس گرفته شود تا به فرد یا افراد دیگری منتقل نشود، به عبارتی با واکسیناسیون ویروس را سرکوب کرده و اجازه دست و پا درآوردن به ویروس ندهیم تا با واکسینه شدن جمع کثیری از افراد جامعه، از این پاندمی خلاص شویم.

یک شرط برای پایان پاندمی

برج خانی تصریح کرد: کروناویروس‌ها سال‌هاست که وجود دارند و ویروس جدیدی نیستند. در واقع سارس ۲ جهشی در کروناویروس‌های قبلی ایجاد کرده و این پاندمی را بوجود آورده است. واکسیناسیون انسان را به انواع سارس ۲ ایمن خواهد کرد و اگر نوع جدیدی از این ویروس حتی در سال‌های آینده شایع شود شرکت‌های تولید واکسن قطعا با آپدیت کردن واکسن اجازه بی اثر شدن واکسن را نخواهند داد و هیچ جای نگرانی وجود ندارد به شرط آنکه مردم از تزریق واکسن نترسند و نگرانی‌های بی‌موردی نداشته و به شایعات توجه نکنند و هر واکسنی که در دسترس داشتند حتما تزریق کنند تا پاندمی ویروس به نقطه پایان برسد.