دکتر شهنام اشتری، در گفتگو با همنوا، با بیان این‌که جنگل های ارسباران به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره مطرح است، اظهار کرد: پناهگاه‌های حیات وحش کیامکی، پارک کمتال، سایت فسیلی مراغه و سایر مناطق حفاظت‌شده، از ظرفیت‌های مهمی است که در مجموع، حدود 13 درصد مناطق آذربایجان‌شرقی را در قالب مناطق چهارگانه شکار‌ممنوع شامل می‌شود.

آمارگیری از گونه‌های ارزشمند، صرفاً با دوربین ممکن نیست

وی تصریح کرد: پلنگ، خرس، انواع عقاب، کل، بز وحشی، سیاه‌گوش و گونه‌های مهم گیاهی، تنوع زیستی آذربایجان‌شرقی را شکل داده‌اند؛ سیاه‌خروس از گونه‌های منحصر به فرد در ایران است و زیستگاه‌های آذربایجان‌شرقی از نقاط مهم زندگی این گونه به شمار می‌رود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، در پاسخ به سوالی در مورد آمار گونه‌های ارزشمند در استان گفت: آمارگیری از گونه‌هایی نظیر پلنگ، بسیار دشوار است و این‌ طور نیست که این حیوانات، با نصب دوربین، قابل‌شمارش باشند؛ این حیوانات شب‌زی هستند و به آسانی نمی‌شود آمار دقیقی از حیات آن‌ها پیدا کرد، با این حال، این اطمینان را می‌دهم که با توجه به حفاظت‌های موثری که در سال‌های اخیر انجام شده، وضعیت کلی زیست‌محیطی استان به لحاظ این گونه‌های ارزشمند  رو به بهبود است.

اشتری، به گونه منحصربه‌فرد «درخت سرخدار» در پارک طبیعی ارسباران اشاره و خاطرنشان کرد: در مورد اینکه جنگل های ارسباران مستقل است، یا امتداد همان جنگل‌های هیرکانی است، اختلاف‌نظر وجود دارد، اما وجود این درخت در ارسباران، شاخص بسیار مهمی است که از استمرار جنگل‌ها حکایت دارد و از این رو، از ارزش زیستی و حفاظتی خاصی برخوردار است.

برخی شکارچیان، برای افراد مرفه دست به شکار می‌زنند

وی اضافه کرد: در کنار اقدامات مهم بازندارنده و حفاظتی، مصمم هستیم که تعامل خوبی نیز با جوامع محلی داشته باشیم، چرا که معتقدیم حفاظت از طبیعت استان و گونه‌های مهم زیستی، بدون مشارکت افراد محلی ممکن نیست.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی،  با تاکید بر این‌که در پنج سال گذشته، هیچ مجوزی برای شکار، از سوی محیط‌زیست آذربایجان‌شرقی صادر نشده‌است، افزود: با این حال، متاسفانه عده‌ای از سودجویان از جوامع محلی که بعضاً از نظر مالی در مضیقه هستند، دست به شکار می‌زنند.

اشتری، جامعه هدف شکار در استان و کشور را به دو بخش عمده تقسیم کرد و گفت: عده‌ای از شکارچیان برای تفریح، و عده‌ای نیز برای تامین معیشت شکار می‌کنند؛ این دسته البته برای خودشان شکار نمی‌کنند، بلکه برای قشر مرفه دست به چنین اقدام غیر‌قانونی و بی‌رحمانه‌ای می‌زنند.

وی با تاکید بر نقش اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی برای از میان بردن گرایش به شکار گفت:  برخی از شکارچیانی که برای دیگران دست به شکار می‌زنند، هنوز پی به اهمیت و ارزش حیات زیستی نبرده‌اند و نمی‌دانند با هر گلوله‌ای که شلیک می‌کنند چه منبع مهمی از طبیعت را از میان بر می‌دارند، از دیگر سو، معتقدم اقتصاد جوامع محلی باید حتما تامین شود، در این صورت، راهکارهای قانونی معیشت، جایگزین شکار می‌شود و هیچ‌کس برای رفع نیاز مالی خود، دست به شکار نمی‌زند.

اشتری اظهار کرد: محیط‌بانی یکی از مشاغل سخت است و محیط‌بان حدود شش روز یا یک هفته به طورکلی از خانواده‌اش دور است؛ این مشکلات وقتی شدت می‌یابد که محیط‌بانی با جوامع محلی هم وارد تعارض بشود.

کشف اسلحه ژ3 از شکارچیان حیات‌وحش کیامکی

وی تصریح کرد: پارسال در پارک ملی کمتال، محیط‌بان  ما را زخمی کرده بودند، صرفاً به خاطر اینکه جلوی شکار را گرفته بود. محیط‌بان ما می‌توانست چشمش را بر این قضیه ببندد و جانش در امان باشد، اما به خاطر وظیفه‌ و احساس مسئولیتی که داشت، جان خود را سپر طبیعت کرد، یا پارسال در منطقه حیات‌وحش کیامکی، اسلحه ژ3 از شکارچیان کشف کردیم که پس از سال‌ها در استان اتفاق می‌افتاد و موضوع عجیبی بود.

وی ادامه داد: این موارد نشان‌دهنده جسارت‌یافتن برخی از سوداگران طبیعت است،  شکار خط قرمز ما است و ما با چنین دست‌اندازی‌هایی قاطعانه مقابله می‌کنیم و خرسندیم که دستگاه‌ قضایی را نیز پشتیبان خود داریم.

 مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، متذکر شد: بستر های قانونی سازمان محیط‌زیست برای مقابله با شکارچیان، تقویت شده و انصافاً در آذربایجان‌شرقی، دستگاه قضایی در مقابله با سوداگران، همکاری و پشتیبانی خوبی با ما دارد.

به گفته وی حدود تقریبا یک سوم نیروی انسانی اداره‌کل محیط‌زیست استان، محیط‌بان هستند و در واقع، بدنه اجرایی این سازمان را تشکیل می‌دهند.

اشتری، با اشاره به این‌که استفاده یا عدم‌استفاده محیط‌بان از اسلحه، یک بحث تخصصی است، افزود:  محیط‌بانان ما زمانی که احساس خطر کنند، برای دفاع می‌توانند شلیک کنند ولی اینکه این‌ اقدام در چه بستری و در چه شرایطی صورت بگیرد، نیاز به آموزش‌های خاصی دارد که به محیط‌بانان آموزش ارائه شده و آن‌ها حق دفاع از خودشان را دارند.

تمهیدات زیست‌محیطی برای فصل زادآوری حیوانات جنگلی

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، یادآور شد: بهار فصل زادآوری بسیاری از گونه‌های حیات وحش است و ما تمهیدات خاصی را برای این دوره در نظر گرفته‌ایم. رسالت اداره‌کلی محیط‌زیست، حمایت از میراث ارزشمند طبیعت است. در مواقعی که برف شدیدی ببارد و حیات‌وحش، دسترسی به مواد غذایی نداشته باشد، همکاران ما با رساندن بسته‌های غذایی، به کمک این حیوانات می‌رسند، همچنین ایجاد آبشخور در روزهای خاصی از تابستان که بحث کمبود آب داریم، از دیگر اقدامات ما در یاری رساندن به حیوانات است. این اقدامات نقش موثر در ثبات حیات‌وحش و پیشگیری از قهر و مهاجرت حیوانات دارند.

اشتری ادامه داد: یکی از اقدامات مهمی که از آغاز مسئولیت در اداره‌کل محیط‌زیست آذربایجان‌شرقی انجام دادیم،ممنوعیت ورود خودروهای سافاری به مناطق حفاظت‌شده است، چرا که ورود سافاری به مناطق را مخرب می‌دانیم.

وی یادآور شد: در اتفاقاتی نظیر بیرون‌آمدن خرس از زیستگاه خود در سراب، معتقدم این ما هستیم که مقصریم، چون ما بودیم که به زیستگاه حیوانات تجاوز کرده‌ایم، یا اگر پرنده‌ای از لانه‌اش خاج شده و دوباره برنمی‌گردد، به خاطر استرسی است که افراد غیرحرفه ای با دخالت‌های خود به این حیوان تحمیل کرده‌اند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، متذکر شد: اطمینان دارم بسیاری از از این مداخلات انسانی، نه از روی بی‌رحمی و قساوت، بلکه از روی  ضعف‌های آموزشی است و در صورت استمرار اطلاع‌رسانی‌ها و فرهنگسازی‌ها ما می‌توانیم بخش عمده‌ای از این مسائل را با هزینه کمتر و تاثیرگذاری بیشتر، پیشگیری کنیم.