چند سالی است که شیر از سفره آموزش و پرورش حذف شده موضوعی که بارها توجه به آن از سوی کارشناسان و مسئولان مورد تاکید قرار گرفته است اما این روزها زمزمه‌هایی مبنی بر در نظر گرفتن اعتبار برای شیر مدارس به گوش می‌رسد.

طرح توزیع شیر رایگان در مدارس کشور به سال ۱۳۷۹ باز می گردد که با زیر پوشش قرار دادن ۱۰ هزار دانش‌آموز در کشور آغاز شد. این طرح ادامه پیدا کرد تا آنکه کم‌ کم تمام دانش‌آموزان در سراسر کشور اعم از روزانه و شبانه روزی ها زیر پوشش شیر مدرسه قرار گرفتند؛ حتی در این طرح فرقی بین دانش‌آموزان محصل در مدارس دولتی و غیردولتی وجود نداشت. بر اساس این طرح مقرر شده بود که بین دانش‌آموزان ۷۰ نوبت شیر در طول سال تحصیلی توزیع شود اما این میزان در سال‌های گذشته همواره کمتر از این میزان بود و در نهایت از ۲ سال گذشته قطع شده است. این روزها بار دیگر شایعه توزیع یا توزیع نشدن شیر در مدارس قوت گرفته است، یک مسئول خبر از توزیع شیر در مدارس می دهد و دیگری این اقدام را منوط به تامین اعتبار می داند. محسن حاجی‌میرزایی وزیرآموزش و پرورش اعلام کرده است توزیع شیر در مدارس بعد از اختصاص بودجه از طرف دولت و با اولویت مناطق محروم از سر گرفته خواهد شد. به همین منظور ۱۵۰ تا ۱۸۰ میلیارد تومان برای پخش شیر در مدارس در نظر گرفته شده است و متناسب با اولویت مناطق محروم بعد از اختصاص این بودجه پخش شیر را آغاز می‌کنیم. وی در عین حال درباره توزیع شدن یا نشدن شیر در مدارس با اولویت مناطق محروم اظهار داشته است که هنوز این بودجه به آموزش و پرورش داده نشده است. ۲۰۰ میلیارد تومان شیر مدارس قطعی شد علی ربیعی سخنگوی دولت نیز چند روز پیش در این باره اعلام کرد: درخواست وزارت آموزش و پرورش ۳۰۰ میلیارد تومان برای توزیع شیر در مدارس بود که با توجه به اینکه کل بودجه کشور دچار مشکل شده است، مبلغ ۱۸۰ میلیارد تومان در نهایت برای شیر مدارس در نظر گرفته شد. وی ادامه داد: پس از جلسه هیات دولت با محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش وبنده صحبت هایی شد که در نهایت مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان برای شیر مدارس قطعی شد. ربیعی همچنین اضافه کرد: به همین منظور توزیع شیر از مدارس مناطق کم برخوردار و در شهرهای بزرگ نیز از مدارس محروم شروع می شود. امسال شیر در مدارس توزیع می‌شود علی الهیار ترکمن معاون برنامه ‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش نیز از اجرای طرح توزیع شیر در مدارس در سال تحصیلی جاری خبر داده و گفته است : شیر مدارس با وجود آنکه در قانون بودجه ردیف دارد ولی هنوز به ما ابلاغ نشده است. وی با بیان اینکه شیر در سال های ۹۶ و ۹۷ در مدارس توزیع نشده است، ادامه داد: ستاد تنظیم بازار، پیشنهاداتی برای اختصاص شیر به ۸ استان محروم کشور ارائه کرده و انتظار می‌رود امسال شیر را در مدارس داشته باشیم که از ۲ طریق انجام می شود یا از طریق شکل مرسوم قدیم یا همان شیوه که ستاد تنظیم بازار پیشنهاد داده است. آنگونه که از سخنان محسن حاجی میرزایی به عنوان وزیر جدید آموزش و پرورش بر می ‌آید مشخص است که به دنبال حل مشکلات این وزارتخانه برای توزیع شیر در مدارس است اما باید گفت یکی از ارکان مهمی که در جریان مدرسه و فضای آموزشی همواره مورد تاکید بوده مسئله سلامت و بهداشت دانش‌آموزان است و وقتی از بهداشت و سلامت در مدرسه سخن گفته می‌شود منظور نحوه آموزش زیست سلامت آنها است. سال گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تصویب لایحه بودجه امسال، ۲۰۰ میلیارد تومان به منظور توزیع رایگان شیر مدرسه تصویب و به دولت ابلاغ کردند، این موضوع وقتی مهم تلقی می‌شود که بدانیم در سال های ۹۶ و ۹۷ چنین ردیفی در بودجه در نظر گرفته نشده بود. امسال طبق آنچه در بودجه سال ۹۸ تبیین شده دولت مکلف به توزیع دوباره شیر در مدارس است. اما باید بدانیم که برای بهبود کیفیت تغذیه ‌ای فرزندان کشور یارانه‌ ای هدفمندتر و بهتر از شیر مدرسه نیست که هم از امراض و هزینه‌های هنگفت در آینده پیشگیری می‌ کند و هم کیفیت تغذیه‌ ای دانش آموزان را به شاخص ‌های استاندارد نزدیک می‌ کند. مروری بر اقدامات انجام شده برای توزیع شیر رایگان در مدارس اواخر دهه ۷۰ با مطالعات و بررسی‌ها مشخص شد دانش آموزان برخی مناطق آموزش و پرورش به لحاظ رشد جسمی، سلامت و تأمین بخشی از مواد غذایی با مشکل مواجه هستند، در همان سال‌ها برنامه ستاد تغذیه رایگان در مدارس شکل گرفت. بعدها به تدریج و با توجه به محدودیت‌ های اعتباری و سیاست‌های کلان دولت، برنامه تغذیه رایگان جمع شد اما در اوایل دهه ۸۰، موضوع توزیع شیر رایگان بین دانش آموزان شروع شد. با توجه به اینکه در برخی از مناطق محروم، روستایی و کم برخوردار دانش آموزان از لحاظ سلامت جسمی مشکلاتی داشتند شیر ابتدا به صورت آزمایشی توزیع شد و با توجه به رویکرد مناسب و استقبال از آن تا سال ۸۵ توسط وزارت جهاد کشاورزی ادامه یافت. از این سال بر اساس مصوبه دولت، برنامه شیر مدارس در اختیار آموزش و پرورش قرار گرفت و از آن زمان به صورت جدی با تشکیل کمیته ملی شیر مدارس فعال شد که وزارت جهاد کشاورزی، سازمان‌های غذا و دارو، برنامه و بودجه، حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، سازمان ملی استاندارد و بخش بهداشت محیط وزارت بهداشت و درمان به عنوان اعضای اصلی و فعال این کمیته مشخص شدند. از سال ۸۵ تا ۹۲ برنامه شیر مدارس بر اساس اصول آموزش و پرورش پیش رفت و هر سال بر تعداد جمعیت دانش آموزی زیر پوشش شیر رایگان افزوده شد و از سال ۹۲ با استقرار دولت یازدهم، یکی از برنامه‌های اصلی رئیس جمهوری و وزیر آموزش و پرورش حمایت از دانش آموزان به صورت میان وعده غذایی بود. با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سعی شد شیر باکیفیت و ارزش غذایی مناسب در اختیار تعداد بیشتری از دانش آموزان قرار گیرد به گونه ای که در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ هشت و نیم میلیون نفر از شیر رایگان بهره مند بودند اما در سال تحصیلی ۹۶ - ۹۵ برنامه ریزی این وزارتخانه توزیع شیر رایگان در بین ۱۴.۵ میلیون دانش آموز بود و هر سال به جمعیت زیر پوشش دانش آموزی در رابطه با توزیع شیر رایگان اضافه شد. اعتبار شیر مدارس بر اساس اعلام مسئولان وقت وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۹۵ - ۹۴ حدود ۶۰۰ میلیارد تومان برآورد شده بود که در آن سال حدود ۳۰۰ میلیارد تومان به آموزش و پرورش پرداخت شد. اما برخی مشکلات و کمبود بودجه موجب شد تا این طرح نیمه کاره رها شود و وزارت آموزش و پرورش نتواند برنامه های خود را برای توزیع شیر رایگان در مدارس به طور کامل اجرا کند. توزیع شیر رایگان در مدارس با مشکل مواجه است سیدحمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه گفته است : به دلیل کمبود اعتبارات در سال‌های اخیر همواره مشکل توزیع شیر رایگان در مدارس را داشته‌ ایم و این موضوع موجب نارضایتی خانواده‎ها و نمایندگان مردم در مجلس است که این امر نیازمند تدوین برنامه‌های مناسبی است. وی با بیان اینکه آموزش و پرورش بودجه قابل انعطافی را در اختیار دارد که می‌‎تواند برای توزیع شیر در مدارس از آن استفاده کند، افزود: مقدمات اجرای این مهم در آموزش و پرورش باید پیش از شروع سال تحصیلی طی می‌شد ولی به نظر می‌رسد وزارتخانه آموزش و پرورش که پیش از شروع سال تحصیلی بدون وزیر بود، چنین اقداماتی را انجام نداده است. میرزاده تصریح کرد: به طور قطع در صورتی که توزیع شیر رایگان در مدارس کشور مورد غفلت قرار گیرد، از مسئولان مربوطه در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس توضیح خواهیم خواست. وی اظهار داشت: البته نمایندگان مجلس محدودیت منابع آموزش و پرورش را درک می‌کنند و می‌دانند که اولویت نخست این نهاد حاکمیتی پرداخت به موقع حقوق معلمان است ولی نباید از موضوع سلامت و تغذیه دانش آموزان غافل شد. بنابراین سایر دستگاه‌ها از جمله سازمان برنامه و بودجه نیز باید در این راستا به کمک آموزش و پرورش بیاید و این وزارتخانه را در این شرایط کسری بودجه تنها نگذارد. دانش آموزان در انتظار شیر اینکه تصمیم جمعی بر این بود که دانش آموزان از شیر روزانه برخوردار باشند تصمیمی درست بود چون دانش آموز سالم و تندرست که موادغذایی مغذی مصرف می کند، در یادگیری دروس بسیار متبحرتر و حتی باهوش تر است. دانش آموزان به عنوان آینده سازان کشور برای رشد و بالندگی و در دست گرفتن چرخه اقتصادی، باید از سلامت جسمی و روحی مناسب برخوردار باشند، مسئله ای که هر یک جدا از دیگری نیست. امسال پس از گذشت ۲ سال از توزیع نشدن شیر در مدارس و قول های مساعدی که داده شده است دانش آموزان در انتظار توزیع شیر در مدارس هستند که انتظار می رود این مهم محقق شود. شایسته است اما و اگرها و شروط برای از سرگیری توزیع شیر در مدارس به نتیجه درست و منطقی برسد تا دانش آموزان بار دیگر صدای زنگ شیر را در مدارس بشنوند و این اقدام به فرهنگ سازی و افزایش آگاهی دانش آموزان در خصوص اهمیت نوشیدن شیر منجر شود.

مهناز بیرانوند