سیدجمال ساداتیان معتقد است بسیاری از فیلم‌های مانده در صف اکران، قابلیت جذب مخاطب به سینما را ندارند.سینمای ایران برای آنکه رابطه‌اش با مخاطب به طور کامل قطع شود، گویا فقط نیاز به شوک کرونا داشت و پس از یک‌سال و اندی از ورود کرونا به ایران و تعطیلی کامل سینماها اعتراف قابل تأمل تهیه‌کننده باسابقه سینمای ایران به اینکه اغلب فیلم‌های ساخته شده به درد اکران نمی‌خورند، به خوبی از وضعیت حال حاضر هنرهفتم در ایران رونمایی می‌کند.

سینمای ایران تحقیقاً به خنسی خورده است أسفانه برای رونق گرفتن پس از کرونا برگه‌ای برای رو کردن ندارد. پیش از کرونا نیز طبق آمار تنها ۲ درصد مردم مخاطب سینمای ایران بودند، اما با شیوع کرونا این احتمال می‌رفت که مردم فیلم‌ها را در خانه و به صورت آنلاین تماشا کنند، اما به جز یک استثنا به نام «شنای پروانه» فیلم‌های اکران شده آنقدر زور نداشتند که مردم را به دست در جیب کردن ترغیب کنند. حالا که دولت وعده واکسیناسیون همه مردم را تا پایان سال داده و به تازگی طبق مصوبه اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا مشاغل گروه ۲ از جمله سینماها مجوز فعالیت گرفته‌اند، برخی سالن‌های سینما از تعطیلی رها شده‌اند و به طور عادی نیاز به چند فیلم تماشاگرپسند و مهم ضروری به نظر می‌رسد، اما دست سینمای ایران خالی‌تر از آن است که از درون قطار آثار پشت اکران مانده چند برگ برنده رو کرده و مردم را تهییج به سینما رفتن کند.در این وضعیت سینما همه ظرفیت خود را به سمت شبکه نماش خانگی و تولید سریال برده است.

این صحنه‌ای واقعی از وضعیت حال حاضر سینماست که دیروز سیدجمال ساداتیان به آن اعتراف کرد: «حضور در شبکه خانگی به اضطرار برهم خوردن معاملات به خاطر شیوع کروناست، وگرنه سینما همچنان کارکرد خود را دارد، چراکه سینما را نباید به عنوان جایی برای تماشای فیلم در نظر گرفت!

سینما یک مقصد گردشگری است! و مردم به بهانه سینما از خانه بیرون می‌آیند تا چند ساعت از زندگی خود را به خوشی بگذرانند. در عین حال باید محصولاتی در سینما اکران شود که وقتی کسی می‌خواهد برای آن وقت بگذارد و هزینه کند، جذاب و مطلوب هم باشد و قطعاً سینمای ملی ما باید سرپا و پرقدرت‌تر از دیروز عمل کند.»

راه‌حل ساداتیان برای سینما، اما در نوع خود عجیب است، او معتقد است: «در شرایط فعلی باید تولیدات فیلم‌های سینمایی را افزایش دهیم، چون هر چه امروز تولید شود قطعاً یک سال دیگر روی پرده می‌رود! و با روند فعلی شیوع کرونا قطعاً سال آینده در همین موقع باید وضعیت بهتری داشته باشیم و زندگی عادی روال خود را پیدا کرده باشد.»

کودکی که به سینمای لخت می‌خندد

تأکید روی کمیت آثار سینمایی در حالی رقم می‌خورد که سینمای ایران با انبوهی از آثار اکران نشده مواجه است که تجربه اکران آنلاین نیز ثابت کرد نمی‌تواند راه‌حلی برای دیده شدن این آثار و ارتباط آن‌ها با مخاطب باشد. در واقع همان بخش کوچکی از مردم نیز که به انگیزه تفریح و بیرون رفتن از خانه گذرشان به سینما می‌خورد و به همان آثار نه چندان مطلوب قناعت می‌کرد، حالا دیگر خیلی وقت است ترجیح می‌دهد وقت خود را به شکلی دیگر مدیریت کند. این ضربه آخری است که بر اکران در سینمای ایران فرود می‌آید و کرونا اینجا گویی همان کودکی است که بی‌محابا لخت بودن پادشاه را فریاد زده است.

ساداتیان با اشاره به فیلم‌های در حال انتظار برای اکران می‌گوید: «بسیاری از فیلم‌هایی که پشت خط اکران هستند، به دلیل ضعف سیستم اکران باقی مانده‌اند و خیلی از آن‌ها باید در شبکه نمایش خانگی یا به روش آنلاین توزیع شوند. بسیاری از آن‌ها قدرت جذب مخاطب عام را ندارند، در حالی که اگر مثلاً سالی ۴۰۰ فیلم تولید کنیم که ۱۵ تا ۲۰درصد آن قابل اعتنا باشد، قطعاً گیشه از رونق خوبی برخوردار خواهد بود ولی وقتی فیلم‌هایی را که ظرفیت اکران سینمایی ندارند، به اجبار در سینما نمایش می‌دهیم، نتیجه آن رخوتی می‌شود که در گیشه سینماها می‌بینیم. در این روزها باید از تولید باکیفیت استقبال کرد تا فیلم‌هایی برای سلیقه مخاطب ساخته شوند.»

انتقاد ساداتیان از اجبار در اکران فیلم‌های بی‌کیفیت بی‌تردید معلول سیاست تشویق و ترغیب سازمان سینمایی در تولید انبوه فیلم‌های موسوم به هنر و تجربه است، با این حال فضای مجازی فرصتی را برای تولید آثار نمایشی ایجاد کرده که بخش مهمی از انرژی و ظرفیت سینما را به خود مشغول کرده است. ساداتیان می‌گوید: «به دو دلیل فکر می‌کنم باید وارد کار در این حوزه شوم؛ اول اینکه به نظرم بعضی کارهایی که در شبکه نمایش خانگی وجود دارند از استاندارد خوبی برخوردار نیستند، در حالی که می‌توان کارهای باکیفیت بهتری انجام داد و استاندارد تولید نمایش خانگی را به لحاظ موضوعی و تکنیکی تغییر داد. نکته دوم هم این است که به هر حال در این صنف کار می‌کنم و دوست دارم در شبکه نمایش خانگی کار قابل قبولی ارائه کنم.»

گیشه تعطیل سینماها در روز بازگشایی

اما بازگشایی سینماها در هفته گذشته آنقدر بی‌رمق اتفاق افتاد که برخی سینمادارها از آن استقبال نکردند و همچنان ترجیح دادند برای رسیدن به ثبات در سینما انتظار بکشند، به علاوه اینکه در همین یک سال و اندی گذشته خبر تعطیل شدن برخی سینماهای مهم و خاطره‌انگیز قدیمی نیز به گوش رسید.

در واقع باز و بسته شدن‌های پیاپی سالن‌ها، نبود مخاطب و فیلم جذاب چندان رغبتی را برای سینماداران باقی نگذاشته تا از فرصت بازگشایی استقبال کنند.در این باره علی سرتیپی که مدیر چند مجموعه سینمایی در تهران است، هفته پیش با بیان اینکه هیچ کدام از سینماهای خود را از ۱۸ اردیبهشت‌ماه باز نمی‌کند، به ایسنا می‌گوید: «فعلاً یکی دو روز منتظر می‌مانیم تا ببینیم شرایط چطور پیش می‌رود، چون اینکه مدام سینماها را باز می‌کنیم و می‌بندیم، یک نوع بلاتکلیفی برای ما و نیز کارکنان سینماها به وجود آورده است. باید جلسه شورای صنفی نمایش برگزار شود و با وزارت ارشاد تبادل نظری صورت گیرد تا ببینیم قرار است کارها چطور ادامه پیدا کند و چه حمایتی صورت می‌گیرد.»

به گفته این تهیه کننده و پخش‌کننده سینمای ایران بازگشایی سینما یک مسئله است و اینکه مردم از باز بودن سینماها اطلاع داشته باشند یک مسئله دیگر. باید برای بازگشایی تبلیغات صورت گیرد، با شهرداری و صدا و سیما رایزنی شود تا مردم بدانند که با رعایت پروتکل‌ها سینماها دایر هستند.

اگر قرار باشد ۲ درصد ظرفیت مجاز سینما هم پر نشود، بازگشایی فایده‌ای ندارد، چراکه این کار دست‌کم باید هزینه‌های لحظه‌ای سینما را پوشش دهد.در شرایط اقتصادی فعلی هر بار که لامپی برای نمایش فیلم در سینما روشن می‌شود، هزینه بسیار بالایی را تحمیل می‌کند و نمی‌توان در این وضعیت برای پنج نفر تماشاگر یک سالن سینما را باز نگه داشت.