زمین لرزه ۲۴۴ هجری قمری

نخستین زمین لرزه شدید تبریز که در تاریخها و نوشته های دیگر، یادی از آن رفته است، زمین لرزه سال ۲۴۴ هجری قمری (برابر با سال ۸۵۸ میلادی) است. در این روزگار هنوز تبریز شهرکی بیش نبود و در شمارش شهرهای آذربایگان در آخرین پایه پس از شهرهای : اردبیل، بردعه، ورثان، سراو، برزند و مرند قرار می گرفت.

کهنترین آگاهی که از این زمینلرزه در دست داریم، نوشته حمدالله مستوفی قزوینی در کتاب نزهت القلوب (تألیف ۷۴۰ هجری قمری) است که می نویسد: ” در سنه اربع و اربعین و مأتین به عهد متوکل خلیفه عباسی به زلزله خراب شد، خلیفه آن را به حال عمارت آورد“.

زمین لرزه ۴۳۴ هجری قمری

دومین زمین لرزه سخت و ویرانگر تبریز که خبر آن به ما رسیده است زمین لرزه سال ۴۳۴ هجری قمری (۱۰۴۲ میلادی) است. از نخستین زمین لرزه که یاد آن کرده شد تا این زمین لرزه یک صدونود سال گذشته بود. در این فاصله از زمان، شهر تبریز اندک اندک رو به گسترش و آبادانی و انبوهی نهاده بود و یکی از زیباترین شهرهای آذربایگان به شمار می رفت.

نخستین جنبش و لرزش در زمین لرزه این سال به نوشته قاضی رکن الدین خویی در “مجمع ارباب الملک” که حمدالله مستوفی آن را در نزهت القلوب آورده و نیز به نوشته قاضی احمد غفاری در “تاریخ نگارستان” (تألیف ۹۷۵ هجری قمری) نیز آن را یاد کرده است، شب آدینه چهاردهم صفر (۱۷ اکتبر ۱۰۴۲ میلادی) میان شام و خفتن روی داده و مردم بسیاری از آسیب آن کشته و زخمی شده اند.سپس نیز تا یک ماه ، گاه به گاه ، زمین همچنان می لرزیده است.

زمین لرزه سال ۶۷۱ هجری قمری

سومین زمین لرزه تبریز که تا اندازه یی سخت بوده و در تاریخها یادی از آن کرده اند، زمین لرزه سال ۶۷۱ هجری قمری(۱۲۷۲ میلادی) است که در زمان پادشاهی اباقاخان فرزند هلاکو خان مغول روی داده است .

کهنترین آگاهی که از این زمین لرزه در دست داریم، در جامع التواریخ رشیدی (تألیف ۷۰۴ هجری قمری) نوشته خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر غازان خان و سلطان محمد خربنده( الجایتو ) است که می نویسد : “در شهور سنه احدی و سبعین و ستمایه در صمیم زمستان به محروسه تبریز زلزله عظیم حادث شد و تا چهار ماه گاه گاه زمین حرکت می کرد“

زمین لرزه های سالهای ۶۷۴ ، ۷۰۴ هجری قمری

در میان سومین و چهارمین زمین لرزه بزرگ آذربایگان و تبریز، چندین زمین لرزه و تکانهای نسبتا سخت روی داده که برخی از نوشته ها از آنها یاد شده، از این گونه است زمین لرزه سال ۶۷۴ هجری قمری و ۷۰۴ هجری قمری (۱۳۰۴ میلادی) که درباره دومی در کتاب تاریخ الجایتو، نوشته ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی تألیف ۷۱۸ هجری قمری آمده است : “و روز شنبه بیستم رمضان (سال ۷۰۴) به آذربایجان زلزله قوی افتاد” . از این زمین لرزه جز این عبارت کوتاه آگاهی بیشتری در دست نیست و از اثرات آن در شهر تبریز ناآگاهیم.

زمین لرزه سال ۷۴۶ هجری قمری

چهل و دو سال پس از این تکان قبلی در سال ۷۴۶ هجری قمری(۱۳۴۵ میلادی) ، لرزش سخت دیگری در تبریز روی داده که مرکز آن شهر ملاذگرد در خاک عثمانی بوده و خبر آن را ابن فضل الله العمری در مسالک الابصار و گریگور کماختسی و هاکوپیان در نوشته های خود داده اند.

زمین لرزه سال ۸۴۰ هجری قمری

همچنین در سال ۸۴۰ هجری قمری(۱۴۳۶ میلادی) زمین لرزه ویرانگر دیگری در آذربایجان روی داده که در آن پیشامد، یک روستا یک جا در زمین فرو رفته و حتی یک تن از مردم و چهارپایان آن از مرگ رهایی نیافته اند. چون در نوشته العمری که خبر این رخداد را نوشته است از هیچ شهری یاد نشده، چنین گمان می رود که این تکان یک زمین لرزه محلی بوده است.

زمین لرزه سال ۸۴۶ هجری قمری

باز در پی همین زمین لرزه، العمری از تکان بزرگ دیگری در سال ۸۴۶ هجری قمری (۱۴۵۹میلادی) یاد می کند که با آنکه انگیزه پدید آمدن زمین لغزشهای گسترده یی در تبریز شده، لیک خساراتی پدید نیاورده بوده است.

زمین لرزه سال ۹۵۷ هجری قمری

ابن فضل الله العمری در کتاب خود باز از وقوع زمینلرزه ویرانگری آگاهی می دهد که به سال ۹۵۷ هجری قمری(۱۵۵۰ میلادی) در تبریز رخ داده که زمین لغزشهای فراوانی پدید آورده بوده است. به نوشته او تکانها تا شش روز ادامه داشته و یک کوه نزدیک تبریز چهار بخش شده و مقدار فراوانی دود و گرد وخاک بیرون ریخته و افق را تیره و تار کرده بوده است.

زمین لرزه سال ۹۷۵ هجری قمری

پنجمین تکان سخت در این سالها که در بخش جنوبی ارسباران در ناحیه بافت قرچه داغ در شمال تبریز روی داده به سال ۹۷۵ هجری قمری (۱۵۶۷ میلادی) بوده است.از اثرات این زمین لرزه در تبریز در نوشته ها سخنی به میان نیامده .

زمین لرزه سال ۱۰۵۰ هجری قمری

پس ازتکانهای ششگانه که خبر و شرح آنها را در بالا یاد کردیم، چهارمین زمین لرزه بزرگ و سخت تبریز در ماه ذیقعده سال ۱۰۵۰ هجری قمری رخ داده است. شرح نسبتا دقیق این زمین لرزه خوشبختانه در چند منبع معتبر از جمله گزارش محمد نصیر صاحب توجیه رستم خان سپهسالار و تاریخ آراکیل تبریزی تاریخ نویس ارمنی آمده و مورد تایید قرار گرفته است. بنابر گزارش محمد نصیر، نخستین تکان سخت این زمینلرزه بزرگ، در شامگاه روز آدینه چهارم ذیقعده همان سال (مطابق پنجم فوریه۱۶۴۱) در سردترین روزهای زمستان سرزمین آذربایجان روی داده است. فهست از دنیا رفتگان ؛ مرد : ۵۹۸۴ نفر، زن : ۵۱۴۴ نفر، پسر و دختر ۱۴۸۵ نفر و بابت خانه که خراب شده سوای جدار و مساجد و بقاع و دکاکین و خانات دوانزده هزار و نهصد و هشتاد و دو باب.

زمین لرزه سال ۱۰۵۶ هجری قمری

بنا بر نوشته سدراک ابدالیان در سال ۱۶۴۶ میلادی در شهر تبریز زمین لرزه شدیدی روی داده و گروه بسیاری کشته شده اند و برج و باروی شهر ویران گردیده است .

زمین لرزه سال ۱۰۶۰ هجری قمری

زمین لرزه سخت دیگری در تبریز به سال ۱۰۶۰ هجری قمری (۱۶۵۰ میلادی) روی داده است. از داستان این زمین لرزه و این که در کدام ماه و در چه روز و ساعت از شبانه روز زمین به جنبش درآمده پاک ناآگاهیم.

زمین لرزه های ۱۱۳۳ و ۱۱۳۴ هجری قمری

زمین لرزه های سالهای۱۱۳۳و۱۱۳۴هجری قمری (۱۷۲۱میلادی) ششمین زمین لرزه سخت تبریز است . نخستین تکانهای این زمین لرزه که در ماه جمادی الثانی سال ۱۱۳۳ هجری قمری آغاز گردیده بود کم و بیش تا محرم سال ۱۱۳۴ هجری قمری ادامه داشته است از اینرو در برخی از نوشته ها آنرا بیکی از این دو سال نسبت داده اند و چون زمین لرزه ها ادامه یکدیگر بوده است(مانند برخی زمین لرزه های پیشین) ما همه آنها را یکجا و بنام ششمین زمین لرزه آورده ایم. ”از غرایب زلزله تبریز آن که در سنه ۱۱۳۳ اودئیل در بیست و هشتم شهر جمادی الثانی روز دوشنبه دو ساعت و نیم از روز گذشته زلزله عظیم شد که تبریز بالکلیه منهدم گردید که دیگر عمارت نماند. در آن وقت قریب به چهل و پنجاه هزار خانه خراب شده بود سوای مساجد و رباط و حمام و بازار، تخمینا بقول تبریزیان شصت هزار کس فوت شده بود سوای مردم غریب که از تمامی ممالک محروسه در آنجا آمده بود و از ایشان در بازار و حمام قریب به چهل هزار کس فانی شده که مجموع صد هزار کس باشد .

زمین لرزه های ۱۱۶۹ و ۱۱۸۸ هجری قمری

پیش از آنکه سخن را بر سر زمین لرزه سخت دیگری بکشانیم، باید به دو زمین لرزه کم اهمیت تر که در این میان در تبریز و پیرامون آن روی داده است اشاره ای بکنیم :

یکی از این ها زمین لرزه سال ۱۱۶۹ هجری قمری (۱۷۵۵ میلادی) است که بنوشته آرنولد ویلسون در یک زمان، هم در تبریز و هم در کاشان و اصفهان روی داده بوده و چون ویرانی و کشته یی بر جای ننهاده از اینرو شرحی درباره آن در نوشته ها نیامده است. دیگری زمین لرزه یی است که بسال ۱۱۸۸ هجری قمری (۱۷۷۴ میلادی) در سرتاسر آذربایجان پیش آمده و ناچار شهر تبریز را هم تکان داده بوده و چنین پیداست که شدت این زمینلرزه از زمین لرزه سال ۱۱۶۹، بسیار بیشتر بوده، آنرا ”بلای وحشتناک“ نوشته اند.

زمین لرزه ۱۱۹۴ هجری قمری

هشتمین زمین لرزه سهمناک و ویرانگر و کشتارکن تبریز، زمین لرزه سال ۱۱۹۴ هجری قمری(۱۷۸۰ میلادی) است که با توصیفهایی که از پی آمدها و اثرات آن کرده اند می توان پی برد که از همه زمین لرزه هایی که تا کنون در تبریز رخ داده است، سخت تر و هراس انگیزتر بوده است. نخستین تکانهای سخت آن دو ساعت از آدینه شب سی ام ذی حجه سال ۱۱۹۳ هجری قمری(۶ ژانویه ۱۷۸۰ میلادی)گذشته روی داده و تا بامداد فردای آن شب زمین تا چهل بار همچنان تکان های سخت می خورده و می لرزیده است .

زمین لرزه ۱۲۰۱ هجری قمری

زمین لرزه سال ۱۲۰۱ هجری قمری ( ۱۷۸۶ میلادی) نیز از زمین لرزه های بزرگ و سخت تبریز بشمار می آید. و این زمین لرزه هنگامی روی داده که هنوز مردم تبریز از بیم و هراس زمین لرزه پیشین بیرون نیامده بوده اند، هنوز داغها فراموش نگشته، زخمها بهبود نیافته و ویرانیهای شهر آباد نشده بوده است . با همه اهمیتی که این زمین لرزه داشته، آگاهی ما درباره داستان آن بسیار اندک است. همین اندازه می دانیم که زمین لرزه در شب و آخر فصل خزان روی داده است. کرپورتر انگلیسی درباره کشتگان این زمینلرزه نوشته که شماره آن چهارده هزار تن بوده است .

زمین لرزه ۱۲۲۷ هجری قمری

در بهار سال ۱۲۲۷ هجری قمری که برابر بوده با سال ۱۸۱۲ میلادی در تبریز زمین لرزه کم آسیبی پیش آمده که ما از آن تنها از راه سفرنامه سر ویلیام اوزلی که در آن هنگام در تبریز بوده آگاهی داریم.

زمین لرزه ۱۲۳۴ هجری قمری

در روز سوم ربیع الثانی سال ۱۲۳۴ هجری قمری (۲۹ ؤانویه ۱۸۱۹ میلادی) زمین لرزه سختی در تبریز و طسوج روی می دهد که بنوشته ویلسون از زبان جیمز موریه در سفرنامه نخستینش، پس لرزه های آن تا چند هفته همچنان دنباله داشته است، با این همه از داستان این زمین لرزه نیز آگاهی چندانی در دست نداریم .

زمین لرزه ۱۲۷۲ هجری قمری

در سال ۱۲۷۲ هجری قمری ( ۱۸۵۶ میلادی ) دو زمین لرزه، یکی خفیف و دیگری شدید، در تبریز و پیرامون آن روی داده است . زمین لرزه نخست در آخرین روز ماه رجب (۹ مارس) در اواخر زمستان بوده که درباره آن در روزنامه وقایع اتفاقیه چنین نوشته شده است : ” در سلخ ماه رجب (۱۲۷۲ ) نیز زمین حرکت جزئی کرده ولی بحمدالله خرابی بجایی و اذیت بکسی نرسیده بود”. زمین لرزه دوم که سخت تر بوده در روزهای آغاز تابستان برابر با ۲۷ شوال (۳ ژوئیه) روی داده که ویلسون درباره اش می نویسد : “زمین لرزه سختی که با صداهای زیرزمینی همراه بود در روستای نهند در بیست و شش کیلومتری شمال شرقی تبریز احساس شده ” .

زمین لرزه ۱۲۷۳ هجری قمری

بسال ۱۲۷۳ هجری قمری (۱۸۵۶ میلادی ) گویا دو زمین لرزه در تبریز روی داده است یکی در اواخر تابستان و دیگری در اوایل پاییز با اندک فاصله از یکدیگر.

زمین لرزه های سال ۱۲۷۴ هجری قمری

ادیب الملک در دافع الغرور در وقایع روز پنجشنبه دوم محرم ۱۲۷۴ هجری قمری در تبریز می نویسد : ” سه ربع ساعت به غروب مانده که بعد از ادای فریضه رو بقبله نشسته بودم و به اوراد و اذکار پیوسته به مدلول “اذا زلزله الارض زلزالها و اخرجه الارض اثقالها ” به یکبار چنان زمین حرکت کرد که نزدیک بود به روی در افتم “.

زمین لرزه ۱۲۹۸ هجری قمری

در سال ۱۲۹۸ هجری قمری (۱۸۸۰ میلادی) دوبار زمین لرزه شدید، یکی با چهار تکان سخت ، در تبریز روی داده، که به شهر آسیب رسانیده و برخی خانه های شهر را ویران کرده و پس از زمین لرزه نیز دکانها و خانه هایی در آتش سوخته است . آنچه در داستان این زمین لرزه جای شگفتی است، برخاستن شعله های کبود رنگ از شکافها و شکستگی های زمین و بو دود آنست که در هیچ یک از زمین لرزه های پیشین چنین نشانه هایی دیده نشده بود .

زمین لرزه ۱۳۰۰ هجری قمری

در سال ۱۳۰۰ هجری قمری (۱۸۸۳ میلادی) دو بار در تبریز زمین لرزه روی داده ولی ویرانی ببار نیاورده است .

زمین لرزه های سال ۱۳۲۳ هجری قمری

در سال ۱۳۲۳ هجری قمری (۱۹۰۵ م ) چندین تکان و زمین لرزه در تبریز رخ داده که متاسفانه درباره آنها، مطلب مشروحی نوشته نشده است و ما تنها از نوشته های دو نامه روانشاد میرزا علی آقای ثقه الاسلام شهید بدست آورده ایم که این تکانها در فصل زمستان بوده و براثر آنها چندین روستا ویران گردیده و گروهی کشته شده اند . در بایگانی کمپیوتری مرکز زلزله شناسی تهران، زمین لرزه یی بتاریخ نهم ژانویه ۱۹۰۵ میلادی (دوم ذیقعده ۱۳۲۳هجری قمری)با شدت ۵/۵ درجه ریشتر در ساعت نه و چهل و هفت دقیقه (ساعت شش و هفده دقیقه گرینویچ ) ثبت گردیده که گمان میرود همین زمین لرزه است که روانشاد ثقه الاسلام در نامه خود یاد کرده است .

زمین لرزه ۱۳۰۹ هجری شمسی

در سال ۱۳۰۹ هجری خورشیدی(۱۹۳۰ میلادی و ۱۳۴۸ هجری قمری) یکی از زمین لرزه های بسیار سخت آذربایگان روی داد که نه تنها تبریز و خوی و مرند و رضائیه را تکان شدید داد بلکه شهر سلماس را زیرو زبر کرد و آن شهر را پاک از میان برد .

این زمین لرزه با آنکه شدید و هراس انگیز بوده ولی در تبریز و پیرامون آن ویرانی چندانی بار نیاورده بوده .

زمین لرزه ۱۳۱۵ هجری شمسی

یکی از زمین لرزه های سخت تبریز که در زمانهای نزدیک بروزگار ما روی داده است، زمین لرزه سال ۱۳۱۵ هجری خورشیدی (۱۹۳۷ میلادی) است . نخستین تکان این زمین لرزه در دوشنبه شب (شب سه شنبه)سیزدهم مرداد ماه، در نیمه تابستان، شهر تبریز را بلرزه درآورد و چون دنباله یافت، مردم را سخت بهراس انداخت .

زمین لرزه ۱۳۳۲ هجری شمسی

چنین می نماید که پس از زمین لرزه شدید سال ۱۳۱۵ زمین ناآرام تبریز، روزگاری از غرش و جنبش و طپش و جوشش باز ایستاده و دست از گریبان مردم رنجیده این شهر باز کشیده بوده است، زیرا در زمانی نزدیک به هفده سال، دیگر زمین لرزه یی که شایسته نوشتن باشد در تبریز روی نداده است تا در روز بیست و چهارم اسفند ماه سال ۱۳۳۲ (۹ رجب ۱۳۷۳ هجری قمری و ۱۵ مارس ۱۹۵۵ میلادی)زمین لرزه یی بشدت چهار درجه ریشتر بساعت محلی دو و هجده دقیقه و بیست و چهار ثانیه پس از نیمه شب رخ داده که با همه هراسان کردن مردم و ریختن آنان از خانه ها به بیرون موجب خسارت مالی و جانی نگردیده است .

زمین لرزه ۱۳۳۴ هجری شمسی

بموجب ثبت بایگانی کمپیوتری مرکز زلزله شناسی تهران در تاریخ یکم شهریور ماه ۱۳۳۴(۵ محرم ۱۳۷۵) باز زمین لرزه یی بشدت چهار درجه ریشتر بساعت محلی سه و سی و شش دقیقه و بیست و نه ثانیه پس از نیمه شب (ساعت ۲۴ و ۶ دقیقه و ۳۹ ثانیه گرینویچ روز ۲۴ اوت ۱۹۵۶) تبریز را بلرزه و جنبش درآورده بوده است .

زمین لرزه ۱۳۳۸ هجری شمسی

همان بایگانی حاکی است که در روز بیست و هفتم اسفند ۱۳۳۸ (۱۹ رمضان ۱۳۷۹ = ۲۰ مارس ۱۹۶۰) بساعت محلی یک و پنجاه و پنج دقیقه و بیست و پنج ثانیه پس از نیمه شب هنگامی که مردم به انجام مراسم احیاء پرداخته و خود را آماده خوردن سحری می کردند، تکانی سخت بشدت بالاتر از چهار درجه ریشتر زمین تبریز را بلرزه درآورده و باعث هراس مردم شهر گردیده بوده است .

زمین لرزه ۱۳۴۰ هجری شمسی

این زمین لرزه نیز در بایگانی کمپیوتری بتاریخ روز یازدهم دی ماه ۱۳۴۰ (۲۳ رجب ۱۳۸۱ هجری قمری = ۱ ژانویه ۱۹۶۲) با شدت ۶۰/۳ درجه ریشتر بساعت محلی بیست و یک و چهل و هشت دقیقه و بیست و چهارثانیه در ناحیه تبریز ثبت گردیده است .

زمین لرزه ۱۳۴۴ هجری شمسی

در این سال دو تکان سخت زمین تبریز را به لرزه درآورده است. یکی از این تکانها در روز سه شنبه نهم آذرماه (۳۰ نوامبر ۱۹۶۵میلادی) آن سال روی داده که درباره اش در روزنامه کیهان چنین آمده است : ” ساعت یک و نیم بعد از ظهر سه شنبه نهم آذرماه ۱۳۴۴ براثر زلزله شدیدی که روی داد شهر تبریز، بلرزه درآمد و مردم سراسیمه از خانه های خود بیرون آمده و در کوچه ها و خیابانها اجتماع کردند. شدت زلزله بحدی بود که مردم تا ساعتها بعد از وقوع آن، جرأت نزدیک شدن به خانه های خود را نداشتند. زمین لرزه دیگر این سال در روز آدینه هفدهم دیماه (۱۴رمضان ۱۳۸۵هجری قمری = هفتم ژانویه ۱۹۶۶ میلادی) رخ داده و درباره آن باز در روزنامه کیهان چنین نوشته شده : “زلزله شدیدی که صبح دیروز (ساعت ۵ و ۲۱دقیقه و ۳۶ ثانیه)در تبریز و اطراف حادث گردید، مدت پانزده ثانیه ادامه داشت و باعث ترس و وحشت اهالی شد . این زلزله با وجود شدت و طول مدت، در شهر تبریز، خسارات وتلفاتی وارد نیاورد .همزمان با وقوع زلزله درتبریز، درزنوز و مرند نیز زلزله حادث شد که به شدتزلزله در تبریز نبود و خساراتی وارد نیاورد “.

زمین لرزه ۱۳۵۰ هجری شمسی

روز سه شنبه، بیست و پنجم آبانماه (۱۶ نوامبر) زمین لرزه سختی، تبریز را تکان داد، که درباره آن در روزنامه کیهان چنین آمده است : “زلزله نسبتا” شدیدی ساعت دو ونیم بعد از نیمه شب گذشته، تبریز را تکان داد، این زمین لرزه، در تبریز خسارتی ببار نیاورده است . از خسارات احتمالی اطراف هنوز اطلاعی در دست نیست“.

زمین لرزه ۱۳۵۱ هجری شمسی

در روزنامه کیهان درباره این زمین لرزه، که در روز سه شنبه شانزدهم دیماه (۶ژانویه ۱۹۷۳ و ۱ ذیحجه ۱۳۹۴)روی داده و تکانهای بسیاری داشته است چنین آمده : از بعد از ظهر دیروز تا نیمه شب گذشته، زلزله سه بار تبریز را تکان داد . اولین زلزله در ساعت هفت و نه دقیقه و سی و پنج ثانیه بعد از ظهر روی داد و شدت آن بحدی بود که مردم سراسیمه از خانه ها و مغازه ها، بیرون ریختند و چند دستگاه از وسائط نقلیه نیز در حال حرکت از مسیر خود منحرف شدند و تصادف کردند . در چند نقطه شهر، شیشه مغازه ها شکست و همچنین یک زن حامله که مشغول تماشای فیلم در یکی از سینماها بود از وحشت وضع حمل کرد . دومین زلزله نیز که خفیف تر از اولی بود در ساعت یازده و بیست و سه دقیقه و نه ثانیه دیشب و سومین زلزله در ساعت دوازده و بیست و شش دقیقه و بیست و یک ثانیه دیشب روی داد . شیرو خورشید سرخ ظهر امروز اعلام کرد که زلزله تبریز هیچ گونه خسارت مالی و جانی نداشته است .

زمین لرزه ۱۳۵۲ هجری شمسی

در روز شنبه ششم مردادماه سال ۱۳۵۲(ژوئیه ۱۹۷۳) در تبریز زمین لرزه یی روی داده که گزارش آن در رونامه کیهان چنین آمده : “در حدود ساعت دو بامداد امروز، زلزله نسبتا” شدیدی بمدت سه ثانیه، تبریز را لرزاند، حرکت گهواره مانند زلزله، مردم را بسختی وحشت زده کرد، و به خیابانها کشانید و تکرار آن بفاصله چند ثانیه، بیشتر بر نگرانی مردم افزود . این شدیدترین زمینلرزه تبریز در سالهای اخیر بود “.

زمین لرزه ۱۳۵۳ هجری شمسی

درباره زمین لرزه روز پنجشنبه سی ام آبانماه سال ۱۳۵۳ هجری خورشیدی (۲۱ نوامبر ۱۹۷۴ م .)باز در روزنامه کیهان چنین نوشته است : “ساعت هفت و بیست و پنج دقیقه صبح امروز، زلزله نسبتا” شدیدی، تبریز را لرزاند، مردم سراسیمه از خانه ها و مغازه ها بیرون ریختند . این زلزله در تبریز، خسارت جانی و مالی ببار نیاورد، ولی از خسارات احتمالی اطراف هنوز گزارش نرسیده است “.

زمین لرزه ۱۳۵۴ هجری شمسی

بسال ۱۳۵۴ هجری خورشیدی در تبریز سه بار زمین لرزه روی داده است . یکی در روز دوشنبه چهاردهم مهر (۱۶ اکتبر ۱۹۷۵ میلادی) که درباره اش در روزنامه کیهان چنین گزارش شده است : ” بنا بگزارش خبرنگار کیهان، روز دوشنبه، زلزله تبریز و اردبیل و سراب را لرزانده . زمین لرزه در اردبیل در ساعت بیست و یک و سی و هفت دقیقه و چهل و دو ثانیه و در تبریز در ساعت بیست و چهار و شانزده دقیقه و در سراب در ساعت بیست و یک و چهل و پنج دقیقه روی داد و خسارت مالی و جانی ببار نیاورد”. دومی در آغاز روز دوشنبه بیستم دیماه همان سال (دسامبر ۱۹۷۵) ساعت دوازده و چهارده دقیقه و هشت و نیم ثانیه بوده که زمین لرزه نسبتا” شدیدی پیرامون تبریز را نیز بلرزه درآورده بوده است . و سومی در روز سه شنبه چهاردهم بهمن ماه (۴ فوریه ۱۹۷۶ میلادی) روی داده که خبرنگار کیهان آنرا چنین گزارش کرده است : ” ساعت هشت و یازده دقیقه و بیست ثانیه بعد از ظهر روز گذشته، زلزله یی در یکصد و پنجاه کیلومتری تبریز روی داد که خساراتی ببار نیاورد.

زمین لرزه سال ۱۳۵۷ هجری شمسی

بنا بگزارش خبرنگار روزنامه رستاخیز در ساعت بیست و یک و بیست ویک دقیقه و سه ثانیه روز دوشنبه شانزدهم مرداد ماه زمین لرزه یی با شدت ۸/۲ درجه ریشتر در بیست کیلومتری شرق تبریز روی داده و در همان زمان این لرزش در تبریز نیز با همان شدت احساس گردیده است .

زمین لرزه های سال ۱۳۶۳ هجری شمسی

در باره زمین لرزه دوم این سال باز جمهوری اسلامی نوشته است : بنابگزارش مرکز زلزله نگاری مخابراتی آذربایجان متعلق به سازمان انرژی اتمی ایران ساعت پانزده و چهار دقیقه روز جمعه دوم شهریور ماه زمین لرزه یی با شدت بیش از ۵/۴ ریشتر در شمال شرقی دریاچه رضائیه حوالی شبستر روی داد . این زمین لرزه که با پس لرزه هایی همراه بود، شهرهای تبریز، آذرشهر، مرند و چند شهر اطراف دریاچه رضائیه را لرزانده است، هنوز از میزان تلفات و خسارات احتمالی گزارشی دریافت نشده . سومین زمین لرزه در همین سال در روز بیست و دوم اسفند ماه روی داده و اطلاعات درباره آن نوشته است : “خبرنگار زلزله نگاری آذربایجان وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران گزارش داد ساعت هجده و یازده دقیقه دیروز(چهارشنبه) زمین لرزه یی به شدت مطلق حدود ۵/۳ درجه ریشتر شهر تبریز و آبادیهای اطراف آنرا لرزاند .

زمین لرزه سال ۱۳۶۴ هجری شمسی

در تاریخ دهم فروردین این سال تکان نسبتا” سختی تبریز را بلرزه درآورده بود که درباره آن در روزنامه کیهان آمده است : “ساعت سیزده و چهار دقیقه پریروز، زلزله یی در تبریز روی داد که پایگاه زلزله شناسی دانشگاه تبریز شدت آن را ۲/۳ درجه ریشتر ثبت کرده“.

زمین لرزه سال ۱۳۶۶ هجری شمسی

درباره زمین لرزه این سال در روزنامه اطلاعات می نویسد : “زلزله یی به شدت ۹/۳ درجه ریشتر دیشب (۳۱/۴/۶۶)شهر تبریز را لرزاند. به گزارش پایگاه زلزله شناسی دانشگاه تبریز وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در ساعت بیست و یک و سی و پنج دقیقه و چهارده ثانیه دیشب زلزله یی بشدت ۹/۳ ریشتر در شهر تبریز بوقوع پیوست که تا لحظه مخابره از تلفات یا خسارات احتمالی آن گزارشی بدست نیامده است“.

زمین لرزه های سال ۱۳۶۷ هجری شمسی

فرجامین زمین لرزه تبریز و پیرامون آن که در این کتاب یاد می شود، دو تکان سختی است که بندر شرفخانه را لرزانده و پس لرزه های آن در تبریز نیز محسوس بوده است . درباره این تکانها در کیهان به تاریخ ۱۹/۷/۶۷ چنین نوشته شده است : ” بندر شرفخانه صبح امروز با دو لرزه نسبتا” شدید لرزید . نخستین زلزله در بندر پرفخانه ساعت ده و بیست دقیقه و سی و چهار ثانیه صبح امروز با شدت ۴ ریشتر به وقوع پیوست، دومین زلزله نیز بفاصله هجده ثانیه بندر شرفخانه را تکان داد، شدت دومین زلزله ۳/۴ ریشتر بود . پایگاه زلزله شناسی دانشگاه تبریز محل وقوع زلزله را هفت کیلومتری شمال غرب تبریز اعلام کرد.

برگرفته از کتاب “زمین لرزه های تبریز” ، نوشته یحیی ذکاء