سرمایه‌گذاری خارجی در زمینه‌های مختلف اقتصادی برای کشوری مثل ایران که اقتصاد آن بر پایه نفت است گزینه‌ای مطلوب در تجارت خارجی است زیرا در شرایطی که کشور به واسطه تحریم‌های ظالمانه غربی با چالش‌های فروش نفت مواجه است، ارزآوری و انباشت ثروت ملی را برای کشور به ارمغان دارد.

متنوع کردن سبد اقتصادی و خروج از اقتصاد تک محصولی از دیگر مزایای سرمایه‌گذاری خارجی در کشور است که با برنامه‌ریزی اصولی، تدوین نقشه راه مدون، تسهیل روند سرمایه‌گذاری و در نظر گرفتن معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران نتیجه برد-برد دارد.

به باور کارشناسان و صاحبنظران مهم‌ترین چالش سرمایه‌گذاری در ایران ساختار اقتصادی است. نبود ثبات اقتصادی، ریسک بالای سرمایه‌گذاری به دلیل تحریم‌های خارجی، آشنا نبودن سرمایه‌گذاران از جایگاه اقتصادی ایران، قانون و مقررات دست و پاگیر مهم‌ترین مانع جذب سرمایه و سرمایه‌گذاران خارجی در کشور محسوب می‌شود.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و اصلاح رویکرد سیاست‌گذاری نسبت به گذشته و اتخاذ راهبردهای فعالانه با کشورهای همسایه و همسو به عنوان کشورهای هدف برای ورود سرمایه به کشور شرایط تغییر کرده است.

بر اساس آمار دریافتی از بانک اطلاعاتی سازمان سرمایه‌گذاری خارجی از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان فروردین ۱۴۰۲، تعداد ۴۰۱ طرح سرمایه‌گذاری خارجی به ارزش سرمایه‌گذاری خارجی مصوب ۱۰ میلیارد و ۷۶۵ میلیون دلار که شامل ۳۶۰ طرح جدید به ارزش ۱۰ میلیارد و ۲۵۴ میلیون دلار و ۴۱ طرح افزایش سرمایه طرح‌های موجود با ارزش سرمایه خارجی ۵۱۱ میلیون دلار به تصویب هیات رسید.

از مجموع ۴۰۱ طرح سرمایه‌گذاری خارجی مصوب هیات سرمایه‌گذاری، ۴۵ طرح به دلیل عدم ورود بخشی از سرمایه مصوب به کشور باطل شد. درمجموع می‌توان گفت میزان سرمایه‌گذاری خارجی مصوب معتبر در دوره عملکرد دولت سیزدهم تا پایان فروردین سال ۱۴۰۲؛ تعداد ۳۵۶ طرح سرمایه‌گذاری خارجی به ارزش سرمایه‌گذاری خارجی مصوب ۶ میلیارد و ۵۱ میلیون دلار است.

جزئیات سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان فروردین سال ۱۴۰۲ در جدول درج شده است.

براساس آمار بیشترین سرمایه‌گذاری‌های مصوب معتبر مربوط به بخش خدمات (حوزه سرمایه‌گذاری نفت در بخش خدمات) با ۵۰.۶ درصد، صنعت با ۳۲.۳ درصد و انرزی ۱۱.۳ درصد است.

مقایسه میزان سرمایه‌گذاری ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم و دولت قبل نشان می‌دهد میزان سرمایه‌گذاری در دولت کنونی ۸۴.۳ درصد رشد داشت. میزان سرمایه‎گذاری دولت قبل در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ برابر یک میلیارد و ۳۰ میلیون دلار بود.

همچنین بررسی آمار ۱۰ سال گذشته حاکی از این است که حجم سرمایه‌گذاری از سال ۱۳۹۲ به یک باره کاهش قابل توجهی داشته است و از سه میلیارد و ۹۷۶ میلیون دلار در سال ۱۳۹۱ به ۷۳۹ میلیون دلار در سال ۱۳۹۲ رسیده است. در سال ۱۳۹۵ حجم سرمایه‌گذاری بهبود یافت و به رقم یک میلیارد و ۷۴۳ میلیون دلار رسید و این روند در سال‌های بعد همواره با افت و خیز همراه بوده است.

سال ۱۳۹۹ که همزمان با انتخابات دولت سیزدهم بود حجم سرمایه‌گذاری خارجی ۲ میلیارد و ۳۶ میلیون دلار شد و در نخستین سال فعالیت دولت سیزدهم (سال ۱۴۰۰) این عدد ۳۴۲.۵ میلیون دلار رشد داشت و در سال ۱۴۰۱ برابر چهار میلیارد و ۱۹۳ میلیون و ۳۳۸ میلیون دلار بود.

۶ کشور نخست سرمایه‌گذار در ایران

براساس این گزارش روسیه، امارات متحده عربی، افغانستان، ترکیه، عراق و چین، ۶ کشور نخست سرمایه‌گذار در ایران هستند. در بین این کشورها روسیه اگرچه چهار مجوز سرمایه‌گذاری را دارد اما با ۲ میلیارد و ۷۶۴ میلیون دلار بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در کشور را به خود اختصاص داده است