همنوا | مهدی نورمحمدزاده

به تعبیر مصطفی ملکیان، ریاضت عجیب و سخت مولاعلی در دوران خلافت هرچند فایده مستقیم بر رفع رنج فقرا و گرسنگان تحت حکومتش نداشته است، اما این ارزش اخلاقی را داشته که تماشای زندگی حاکم جامعه اسلامی، رنج ناداری را برای محرومان جامعه مضاعف نکرده است. علی با حکمرانی زاهدانه، مواسات اسلامی را معنا بخشیده و هرگز اجازه نداده است نمودهای زندگی‌اش، خاری بر چشم محرومان و مستضعفان باشد!
اخلاق انسان هر چه قدر متعالی‌تر شود، باید و نبایدهایش فراتر از شرع و قانون می رود و این همان نکته مغفول در فکر و قلم منتقدان عزل دبیری است. شیوه زیست انسان اخلاقی هرگز نباید باعث رنج و درد دیگر انسانها شود؛ خانه، ماشین، سفر و حتی خوراک و پوشاک ما صرفا به خودمان مربوط نیست، اگر ادعای زیست اخلاقی داشته باشیم. سطح و نمود زندگی انسان اخلاقی، تابعی از زندگی دیگر انسانهاست و آنکه اخلاقی‌تر است با انفاق و کنشگری فعال به دنبال تعادل اقتصادی و حتی فرهنگی و اجتماعی جامعه است، نه انباشت فرهنگ،هنر،علم و ثروت در ذهن و خانه و خانواده خود!
هرچند در جامعه گرفتار فقر و تبعیض و تکاثر، صحبت از «اخلاق تعالی» کمی بی معناست، اما همین غفلت‌های به ظاهر ساده و کم اهمیت حال ما را به این روز رسانده است که هنوز در قباحت سفر میلیاردی دولتمردان جامعه و لو با جیب شخصی، دچار تردید هستیم!

بیشتر از آثار متفکران و نویسندگان غرب در ترویج ساده زیستی، انفاق دائم و بسط عدالت، این روایت ساده تکانم می‌دهد و خیلی می‌ترساندم از فرجام افعال به ظاهر خیرمان. صحبت دولتمردان هم نیست فقط، همه ما مسئولیم.
«مرد از مکه بازگشته بود و اصرار داشت از امام صادق تاییدی برای قبولی حجش  بگیرد. امام سر به زیر انداخت، مرد نگران پرسید: چرا؟! همه اعمالم را مخلصانه و درست انجام دادم!
حضرت فرمود: مگر نه اینکه در هر منزل راه، شتری قربانی کردی و سفره رنگین و چرب انداختی؟! گفت: بله، تنها نخوردم، همه را دعوت کردم و خیرات دادم.
فرمود: افراط کردید و با این کار برخی شیعیان فقیر ما را ناراحت کردید، آنها که مال و منالی نداشتند و با حسرت به سفره پررونق‌تان نگاه کردند!»
داستان فقط مال دبیری وپزشکیان نیست، دامن همه ما را می گیرد؛ آن هنگام که با رنگ و لعاب ماشینها، لباسها و خانه های مجلل، ناخواسته قلب محرومان را نشانه می رویم!