به گزارش همنوا، سیاست‌گذاری دولت در خصوص حذف ارز ترجیحی و یارانه از کالاهای خوراکی مشخص موجب شد تا درخرداد ماه شاهد تورمی بی‌سابقه در کشور باشیم.

اتفاقی که برخی کارشناسان آن را شوکی گذرا در سطح عمومی قیمت‌ها می‌دانستند و معتقد بودند این افزایش در کالاهای خوراکی با شیب تند تخلیه خواهد شد.

این در حالی است که برخی دیگر نظری مخالف دارند. این عده متعقدند رشد قیمت‌ها از مسیر زنجیره تامین و وابستگی گروه‌های خوراکی و غیرخوراکی از لحاظ قیمتی به یکدیگر مانع از افت زود هنگام تورم در کشور خواهد شد.

گذشته از آن رویکرد دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ از کالاهای مشمول به نیت رشد وضعیت رفاه در طبقات پایین تر جامعه بود. سوال این جاست که الان که دو ماه از سیاست اخیر دولت گذشته است چه تغییری در وضعیت اقتصادی دهک های پایینی رخ داده است؟

رشد ۸۰ درصدی قیمت خوراکی ها در کل کشور

پس از ثبت تورم بالا در خرداد ماه، تورم نقطه ای تیر ماه به ۵۴ درصد رسیده که بالاترین سطح را در بازه ۲۶ ساله داشته است. بررسی‌های آماری نشان می دهد بیشترین وزن را در رشد قیمت‌ها تورم خوراکی‌ها داشته اند. تورم این شاخه کالایی در مقایسه نقطه ای تیرماه برابر با ۸۶ درصد بوده و در سمت غیر خوراکی‌ها معادل با ۳۶٫۹ درصد ثبت شده است.

آمارها را که نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم پیش از این در فروردین ماه سال ۹۸ رشد قیمت خوراکی‌ها تا مرز ۸۴ درصد رفته و تورم نقطه‌ای در کالاهای غیر خوراکی نیز در سطح ۳۷٫۸ درصد قرار داشته که بیشترین سطوح تورمی را تا قبل از ماه اخیر دراین سال‌ها ثبت کرده‌اند.

اکنون اما رشد قیمت خوراکی‌ها افزایش شدیدتری پیدا کرده و ۲ واحد درصد از ابتدای ۹۸ بالاتر بوده است. این افزایش گویا عاملی شده تا رشد قیمت در دهک‌های پایین تر بیش از دهک‌های بالاتر باشد.

سرایت تورم ۶۰ درصدی به دهک سوم

در خرداد ماه تنها دهک‌های اول و دوم تورم بالای ۶۰ درصد را تجربه کرده بودند. در این ماه تورم نقطه ای ۶۰ درصدی به دهک سوم نیز سرایت کرده است.

در همین رابطه تورم دهک اول برابر با ۶۶٫۷ درصد بوده که بیشترین میزان را در بازه سال های اخیر داشته است. این شاخص در دهک‌های دوم و سوم نیز فراتر از مرز ۶۰ درصد ثبت شده است.

این در حالی است که تورم نقطه ای در دهک دهم معادل با ۴۹ درصد رقم خورده و کمترین رشد سالانه را در میان دهک‌های درآمدی جامعه داشته است.

بررسی ماهانه رشد قیمت‌ها نیز نشان می‌دهد هنوز سرعت افزایش قیمت‌ها در طبقات کم درآمد بالاتر از پردرآمدترها بوده است. براساس داده‌ها، تورم ماهانه دهک اول برابر با ۵ درصد و تورم دهک دهم معادل با۳٫۹ درصد ثبت شده است.

رشد بیشتر قیمت‌ها در طبقات کم در آمد در ماه‌های اخیر در حالی رقم خورده که یکی از مبناهای سیاست گذاری‌ها توجه بیشتر به قشر کم در آمد بوده است. مقایسه داده‌های آماری تورم نشان می‌دهد این رشد قیمت در طبقات پایین تر به مراتب فاصله بیشتری را با پردرآمدها ثبت کرده است.

رکوردزنی فاصله تورم میان دهک‌های اول و دهم

روند تورم دهک اول و دهم در ۵ سال اخیر نشان می‌دهد هر مقطع با توجه به رشد قیمت خوراکی‌ها و غیر خوراکی‌ها در کشور تورم دهک کم در آمدها گاهی از پردرآمدها پیشی گرفته و در مواقعی نیز بر عکس.

از آنجا که خوراکی‌ها در سبد مصرفی کم در آمدترها رشد بیشتری داشته مسلما در این مقطع و ابتدای سال ۹۸ تورم تجربه شده نیز در این گروه ها بیشتر از پردر آمدتر ها خواهد بود. اما نکته مهم در این مقطع فاصله ۱۷ واحد درصدی ای است که میان این دو دهک ثبت شده است.

رویدادی که در نقطه پررنگ دیگر تورم در سال ۹۸ مشاهده نمی‌شود. در آن موقع تورم دهک اول و دهم تقریبا در سطح هم دیگر بوده و فاصله زیر ۱ واحد درصد داشته اند. حتی در ماه بعد یعنی اردیبهشت ماهبا وجود تورم ۸۴ درصدی خوراکی‌ها فاصله تورم دهک اول و دهم برابر با منفی ۳٫۴ واحد درصد بوده است.

به این معنا که تورم دهک اول ۳٫۴ واحد درصد تورم کمتری داشته است.

برخی کارشناسان معتقدند به طورکلی روند فاصله تورم در این دو گروه نشان می‌دهد یکی از مهم ترین دلایل در این بازه تغییر قیمت در بخشی از کالاهایی است که در سبد مصرفی کم در آمدها جایگاه بیشتری دارد. مثلا در این ماه تورم کالاهایی نظیر نان و غلات، شیر و پنیر و تخم مرغ، روغن‌ها و چربی‌ها به ترتیب برابر با ۱۰۱ درصد، ۱۱۹ درصد و ۲۹۳ درصد بوده است. این در حالی است که تورم این کالاها در سال ۹۸ برابر با ۲۹، ۴۷ و ۵۳ درصد بوده است.

در کالاهایی نظیر گوشت قرمز و گوشت ماکیان و ماهی‌ها و صدف داران که سهم بیشتری در سبد دهک دهم دارند در سال ۹۸ تورم بالای صد درصد ثبت شده بوده است. این کالاها در سال جاری تورمی حول و حوش ۶۰ درصد را دارا بوده اند.

به عبارت دیگر در این مقطع سهم بالای خوراکی‌های در سبد دهک های نخست موجب شده تا تورم نقطه ای دهک‌های نخستین بالاتر از پر درآمدها ثبت شود. اتفاقی که کارشناسان را نگران آن کرده که تخلیه تورم در خوراکی و گروه‌های کم برخوردارتر به سادگی رخ ندهد.