می‌گویند چنانچه کار در استان هرمزگان خوب پیش برود و بتوانند ایرادات و نواقص احتمالی را برطرف کنند، باید استفاده از کلماتی مثل «شاید» را کنار بگذاریم و با آغوش باز از کالابرگ در ادبیات اقتصادی و اجتماعی استقبال کنیم. شما می‌توانید اسمش را هرچه دوست دارید بگذارید؛ حتی مجاز هستید از عنوان به‌ظاهر خشن کوپن الکترونیکی استفاده کنید، اما مقامات عالی‌رتبه وزارت رفاه و وزارت اقتصاد و مسئولان سازمان هدفمندی یارانه‌ها، این روز‌ها تلاش دارند نگرانی مردم را کاهش دهند. اصل حرفشان به‌طور خلاصه و شفاف این است؛ کالابرگ اجباری نیست و اگر کسی بخواهد می‌تواند همچنان یارانه را نقدی دریافت کند.

جزییات کالابرگ الکترونیکی

کالابرگ در روز‌های اخیر، پیش از واریز یارانه آذر ۱۴۰۱ هم کلمه‌ای پرکاربرد بود و مدام در خبر‌های رسمی و غیررسمی تکرار شده است. این روز‌ها بیشتر از همیشه نام آن را می‌شنویم. اگر بخواهیم آنچه تا الان درباره کالابرگ می‌دانیم را به زبان ساده توصیف کنیم، به قطعات پراکنده یک پازل بزرگ شباهت دارد. بیایید تلاش کنیم مهمترین قطعات را کنار هم بگذاریم.

صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در این مورد، مسئولیتش در رفاه جامعه مورد توجه است، رسما گفته «شبکه ملی اعتبار» به‌منظور مدیریت طرح کالابرگ الکترونیکی آماده شده و به‌صورت آزمایشی در برخی استان‌ها فعالیت می‌کند. به‌گفته مرتضوی، با کمک شبکه ملی اعتبار قبل از موعد مقرر پرداخت هر ماه، یارانه افراد به یک حساب پشتیبان واریز می‌شود. کسانی که احساس می‌کنند به جای یارانه نقدی باید کالا دریافت کنند، در این دوره می‌توانند از طریق همان حساب پشتیبان ۱۱ قلم کالای اساسی مورد نیاز خود را بخرند. در این دوره، یارانه به‌صورت اعتبار برای تهیه اقلام اساسی اختصاص پیدا می‌کند، اما اگر سرپرست خانوار به‌هر دلیلی احساس کرد به پول نقد نیاز دارد، می‌تواند از یارانه نقدی در موعد مقرر استفاده کند؛ بنابراین استفاده از یارانه به‌صورت کالابرگ الکترونیکی یا دریافت نقدی آن اختیاری است.

زمان واگذاری کالابرگ در اظهارات جدید صولت مرتضوی نامشخص است: فعلا مرحله آزمایشی در سه استان اجرا می‌شود که باید نتایج آن مشخص شود و بعد از بررسی نتایج در صورت موفق بودن به صورت سراسری اجرا می‌شود. دولت در حال بررسی طرح است و همزمان زیرساخت‌های لازم را برای اجرای این طرح فراهم می‌کند.

قطعه بعدی پازل کالابرگ الکترونیکی را با جستجو در خبرگزاری‌های رسمی و مطالعه گفتگوی مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات رفاه ایرانیان پیدا می‌کنیم؛ جایی که حمید فرداد و شرکتش مجری طرح کالابرگ الکترونیکی هستند: استفاده از اعتبار از طریق تمامی کارت‌های بانکی به نام سرپرست خانوار، امکان‌پذیر خواهد بود و در مورد کالا‌های مشمول طرح نیز الزامی به خرید یک نشان تجاری مشخص نیست. افراد می‌توانند از گروه کالایی اعلام شده و از هر نشان تجاری دلخواه، خرید کنند.

کالابرگ الکترونیک چطور می‌تواند خرید مایحتاج ضروری خانوار را آسان کند؟ جستجو‌های بیشتر، پاسخ این سوال را در قالب قطعه دیگری از پازل جلوی دست می‌گذارد؛ خرید اقلام اساسی به صورت اعتباری شامل مقدار مشخصی از قیمت کالا می‌شود و خریداران باید مابقی مبلغ را با استفاده از کارت بانکی یا به‌صورت نقدی بپردازد. استفاده از اعتبار از طریق کارت‌های بانکی ثبت شده به‌نام سرپرست خانوار، امکان‌پذیر خواهد بود.

کالابرگ به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

یارانه نقدی در حال حاضر بیستم تا ۲۲ هر ماه به‌حساب مشمولان دریافت یارانه واریز می‌شود. دولت اعضای دهک دهم که براساس معیار‌های خودش مرفه به‌حساب می‌آیند را حذف کرده و ماهانه ۲۸ هزار میلیارد تومان را تقریبا بین ۹ دهک باقیمانده که تعدادشان به ۷۵ میلیون نفر می‌رسد تقسیم می‌کند، اما مبلغ واریزی به‌حساب سرپرست هر خانوار برابر نیست. ضمن اینکه در سازمان هدفمندی یارانه‌ها می‌گوید دهک‌بندی خانوار به‌صورت شناور انجام می‌شود و در صورت شناسایی فعالیت‌های اقتصادی جدید مثل خرید ارز سهمیه‌ای که به حدود ۸۰ میلیون تومان بودجه نیاز دارد، حذف یا تغییر دهک خانوار امکان‌پذیر خواهد بود. یکی از راه‌های استعلام دهک خانوار، استعلام از طریق کد ملی است. برای این کار افراد می‌توانند با شماره تلفن گویای ۰۹۲۰۰۰۰۶۳۶۹ تماس بگیرند و با وارد کردن کد ملی سرپرست خانوار دهک درآمدی خود را متوجه شوند.

یارانه خانوار‌هایی که در دهک اول تا سوم قرار دارند، به‌ازای هر نفر مبلغ ۴۰۰ هزار تومان محاسبه می‌شود. به این ترتیب در موعد مشخص سرپرست خانوار دو نفره ۸۰۰ هزار در حساب خود دریافت می‌کنند. یارانه خانوار سه نفره، یک میلیون و ۲۰۰ هزار، یارانه خانوار چهار‌نفره یک میلیون و ۶۰۰ هزار و یارانه خانوار پنج نفره حاضر در دهک یک تا سه، دو میلیون تومان خواهد بود.

یارانه خانوار حاضر در دهک چهار تا ۹ به‌ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان محاسبه می‌شود. به‌این ترتیب یارانه واریز خانوار دو نفره ۶۰۰ هزار تومان، خانوار سه نفره ۹۰۰ هزار، خانوار چهار نفره یک میلیون و ۲۰۰ هزار و یارانه واریزی برای خانوار پنج نفره رقم یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. همین ترتیب ملاک پرداخت کالابرگ قرار خواهد گرفت.

کالابرگ شامل چه چیز‌هایی می‌شود؟

کالابرگ قرار است بدون تغییر در رقم و جزییات به روال جاری در حساب بانکی سرپرست خانوار‌ها شارژ شود تا به‌گفته مسئولان دولتی آن‌ها خودشان تصمیم بگیرند یارانه را در قالب کالابرگ برای خرید اعتباری ۱۱ قلم کالا شامل خواروبار، لبنیات، پروتئین هزینه کنند یا همچون گذشته به‌شکل نقدی برداشت شود و گره‌ای از مشکلاتشان باز کند. اولویت، اما با خرید کالا، حمایت از سبد غذایی و جلوگیری از تزریق پول به اقتصاد کشور است. فعلا می‌دانیم تعداد کالا‌های مشمول طرح کالابرگ نهایی نشده و دولت در مصوبه‌ای جداگانه آن را اعلام می‌کند، اما جستجو برای سایر قطعات پازل نشان می‌دهد ادعا می‌کنند محدودیتی در برند‌ها و تولیدکنندگان کالا وجود نخواهد شد. تنها در این صورت می‌توان از ایجاد رانت جلوگیری کرد. از نظر تعداد کالا هم به‌عددی بین پنج تا ۱۷ قلم کالا می‌رسیم. در صورت مصرف نکردن بخشی از اعتبار کالابرگ، «شاید» سرپرست خانوار امکان دریافت نقدی آن را داشته باشد.

کالابرگ برای اجرا به حمایت حداقل چهار صنف خواروبار، لبنیات، پروتئین و فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیاز دارد. برای همین از آن‌ها خواسته شده با مراجعه به سایت sfara.ir و ثبت‌نام در قسمت پنل فروشنده در اجرای طرح کالابرگ مشارکت داشته باشند. طراحی سایت و آماده بودن آن در کنار وجود یک اپلیکیشن مخصوص موبایل شبکه ملی اعتبار (شما)، دلیل دیگری است که از نزدیک بودن اجرا و رونمایی سراسری طرح کالابرگ خبر می‌دهد. در اپلیکیشن «شما»، اگر کالای انتخاب شده جزو گروه اقلام موجود در سبد کالابرگ باشد، بعد از خرید معادل مابه‌التفاوت نرخ یارانه‌ای و آزاد از اعتبار سرپرست خانوار کسر می‌شود.