هم‌نوا_ برهان حشمتی

به هیچ وجه گزافه نیست اگر گفته شود عاشورای 1442، جمهوری آذربایجان را در کل دنیا نسبت به سایر کشورها ، به مصداق عینی تری از حدیث نبوی "إنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةٌ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَنْ تَبْرُدَ أَبَداً" در کل دنیا تبدیل کرد.

امسال جمهوری آذربایجان تنها کشور در دنیا بود که تجمع برای عزاداری حسینی را بطور کل و حتی در فضاهای باز رسما و قطعا ممنوع اعلام کرد. این ممنوعیت دولتی بود، اما حتی روحانیون درباری نیز به تبلیغ این ممنوعیت پیوستند و برای اولین بار در طول تاریخ جمهوری آذربایجان بعضی از روحانیون سرشناس نیز از بسته ماندن مساجد به بهانه مقابله با کرونا حمایت کردند! و از این نظر نیز محرم و عاشورای سال 1442 در جمهوری آذربایجان متفاوت از سایر کشورها و حتی متفاوت با گذشته خود این جمهوری بود.

براساس دستورالعمل اداره مسلمانان قفقاز که مورد تایید و تاکید برخی از روحانیون ظاهرا "موجه و پرطرفدار" نیز قرار گرفت، عزاداری دستجمعی حتی در حیاط مساجد و فضاهای رو باز ممنوع و غیرقابل قبول اعلام شد. اما، برخلاف روحانیون درباری که قفل کوب شدن درهای مساجد به بهانه مقابله با کرونا را توجیه می کردند، خطبا و روحانیون آزادمنش آذربایجانی در سخنرانی های برخط از شبکه های اجتماعی فیسبوک و یوتیوب یادآور شدند که بسته نگه داشتن مساجد و ممنوع کردن مراسم عزاداری حسینی حتی در حیاط مساجد و فضاهای آزاد تداوم سیاست اسلام ستیزانه سال های قبل است و امسال از موضوع کرونا صرفا به عنوان بهانه برای توجیه این ممنوعیت ها استفاده می شود.

در فضای خفقان داخل جمهوری آذربایجان ، حجت الاسلام حاج ایلقار ابراهیم اوغلو، رهبر جمعیت دینی جمعه، پرچمدار مبارزه با ممنوعیت عزاداری در فضاهای باز و حیاط مساجد شد و به همین خاطر، این روحانی مجاهد و بصیر هدف تهاجم تبلیغاتی دین ستیزان و حتی دینداران بی بصیرت فریب خورده تبلیغات روحانیون درباری و دین ستیزان پشت پرده در شبکه های اجتماعی شد، اما حاج ایلقار ابراهیم اوغلو به هیچ وجه سکوت در مقابل بسته ماندن مساجد و ممنوعیت قطعی عزاداری حسینی را جایز ندانست و با منطق گویا و سخنان شیوای خاص خود به مقابله با مسجد ستیزان و ممنوع کنندگان عزای حسینی در جمهوری آذربایجان ادامه داد.

در این روزها، پلیس جمهوری آذربایجان در حالیکه هیچ ممنوعیتی برای تجمعات درخواست کنندگان حضور نظامیان ترکیه عضو ناتو در و استقرار پایگاه برای آنها در جمهوری آذربایجان اعمال نمی کرد و حتی میان آنان ماسک توزیع می کرد، به کرات تاکید می کرد که هرگونه تجمع برای عزاداری در جمهوری آذربایجان ممنوع است. ماموران پلیس جمهوری آذربایجان در طول دهه اول محرم به منازل هجوم برد و پرچم های عزای حسینی را از سردر و دیوارهای حیاط منازل نیز پایین کشید و به ناله های مادران عزادار نیز اعتنایی نکرد. در این فضا، مردم عزادار جمهوری آذربایجان، گرچه در هشت روز نخست دهه اول محرم بسیار خون دل خوردند و در قلوب خود به عزای حسین(ع) و یاران شهیدش نشستند، نهایتا در روزهای تاسوعا و عاشورا به واقع پویش "هر جا حسینیه" را در کل جمهوری آذربایجان به اجرا درآوردند و اگر مساجد جمهوری آذربایجان قفل کوب شدند، جای جای این کشور به "حسینیه" تبدیل شد. از شهرستان های واقع در نزدیکی مرز ارمنستان و منطقه اشغالی قره باغ گرفته تا مرکز باکو و سواحل خزر ، عزاداران حسینی بطور کاملا خودجوش، اما با نظم و انضباطی مثال زدنی در روز عاشورا به حرکت در آمدند، بر سر و سینه زدند و ناله های "آقام وای – حسین وای" و فریادهای "ما ظلم نمی کنیم - در مقابل ظلم گردن کج نمی کنیم" ، "کدامین گروه چنین مولایی دارد، شیعیان حضرت عباس را دارند" سر دادند. به این ترتیب، مراکز سیاسی و امنیتی که در سال های گذشته با برچیدن مراسم های مستقل و باشکوه عزاداری نارداران و لنکران و نخجوان و ماسالی ، برگزاری مراسم های بزرگ را به مراکز تجمع تحت کنترل دولت لائیک در اطراف مسجد مشهدی داداش باکو و امام زاده شهر گنجه محدود کنند و در کنترل خود بگیرند و امسال نیز به بهانه کرونا حتی این تجمع های کنترل شده دولتی را هم از میان بردارند، به یک باره با حسینیه ای به وسعت کل جمهوری آذربایجان مواجه شدند و جز بازداشت ها و اعمال جریمه های کرونایی توان دیگری برای سرکوب نداشتند. در روزهای پایانی دهه نخست محرم صدها تن از عزاداران حسینی و حتی شاعران و مرثیه خوانان مشهوری همچون الشن خزر را بازداشت یا جریمه کرد. مرثیه خوان روشن نوروزوف به علت نوحه خوانی در مظلومیت و شهادت امام حسین (ع) و یارانش در جمع عزاداران حسینی در منطقه جیران باتان به 15 شبانه روز بازداشت در اداره پلیس منطقه آبشرون محکوم شد. اما، مراسم دفن حاج وقار بیله جرلی، شاعر و مرثیه خوانی که در دوران جوانی دار فانی را وداع گفت، به مراسم عزای حسینی تبدیل شد و حضار با استفاده از این فرصت برای مظلومیت امام حسین (ع) و به یاد رشادت های حضرت عباس، علمدار کربلا بر سر و سینه زدند. در روستای صیفعلی شهرستان شمکیر برغم اینکه عزاداران تمامی پروتکل های بهداشتی و فاصله فیزیکی و استفاده از ماسک را رعایت کرده بودند، تقریبا همگی بازداشت و جریمه شدند. اعزام نیرو به منطقه تالش نشین جمهوری آذربایجان برای جلوگیری از برگزاری مراسم عزای حسینی به حدی بود که ظریفی در صفحات اجتماعی این جمله را به اشتراک گذاشت که " با این تعداد نیروی نظامی اعزام شده به منطقه تالش می شد تا شوشا هم پیشروی و قره باغ را از اشغال ارامنه آزاد کرد." اما، برغم این قشون کشی های بی سابقه که به گفته پیرمردان آذربایجانی حتی در دوره حاکمیت نظام الحادی و کمونیستی شوروی نیز سابقه نداشته است، همه جای جمهوری آذربایجان در روز عاشورا حسینیه و هیات عزاداری شد. قفل هایی که به دستور مستشاران صهیونیست به بهانه مقابله با کرونا بر در مساجد جمهوری آذربایجان زده شد و در کنار آن گشوده شدن همزمان مراکز فحشا و بارهای میگساری و شناگاه های بی بند و باری در جمهوری آذربایجان، این واقعیت تلخ را به همگان گوشزد کرد که مقابله با کرونا بهانه است و اصل اعتقادات شیعیان جمهوری آذربایجان نشانه است. متاسفانه بخاطر انفعال رسانه ای، در خارج از جمهوری آذربایجان از جمله در ایران که پیوند دینی و خونی و جغرافیایی و تاریخی ناگسستنی با جمهوری آذربایجان دارد و چشمه ای جوشان برای پمپاژ عقاید اصیل شیعی به جمهوری آذربایجان است، در سطوح رسانه ای رسمی اخبار محرم و عاشورای متفاوت این کشور منعکس نشد و حتی اینگونه وانمود شد که گویا در جمهوری آذربایجان عزاداری برای امام حسین (ع) به همان سخنرانی یک سخنران رسمی و نوحه خوانی برخط فقط یک گروه رسمی مورد تایید دولت لائیک جمهوری آذربایجان خلاصه شده است. اما، خبر واقعی از محرم جمهوری آذربایجان این است که مردم این کشور با هدایت دینداران بابصیرت در روز عاشورا "حسینیه جمهوری آذربایجان" را ساختند تا بسته ماندن مساجد این کشور آنها را از پای درنیاورد و این مردم به برکت عزاداری برای امام حسین (ع) توطئه ای را که با طراحی مستشاران صهیونیست برای برچیده شدن پرچم حسین (ع) در عاشورای 1442 در جمهوری آذربایجان به اجرا درآمده بود، خنثی کردند و نشان دادند که نهضت حسینی در این دیار امام حسین (ع) بالنده تر و سرزنده تر تداوم خواهد یافت.