وقتی به فراخور افزایش جمعیت، شهرها هم رفته رفته توسعه یافتند و گستره شهر از بافت پیشین خود فراتر رفت،  نیازهای مردم شهر هم افزایش یافت. حالا ساکنان شهرها در کنار نیاز به دریافت خدمات سابق که مبتنی بر خدمات محله‌ای و پاکیزگی و زیبایی شهری بود، نیاز دیگری هم داشتند. سلامت روان و ارائه برنامه‌های مبتنی بر خدمات اجتماعی حالا رکن مهمی از نیاز مردمان شهر را به خود اختصاص می‌دهد. توجه به همین رویکردهای نوین چیزی بود که حالا از سوی شهرداری تبریز هم مورد توجه قرار گرفته و شاید همین موضوع سبب شده طی دو سال اخیر برای نخستین بار ردیف بودجه‌ای ویژه برای مسائل اجتماعی شهر تبریز اختصاص داده شود. در روزهایی که مشکلات و آسیب‌های اجتماعی گریبان کلانشهرها را گرفته، با «محمدحسین حسن‌زاده»، مدیرکل سلامت و امور اجتماعی شهرداری تبریز به گفتگو نشسته‌ایم که متن این گپ و گفت را در ادامه می‌خوانید.

نام شما همواره با «مسائل اجتماعی» و «مشارکت مردمی» گره خورده است. این علاقه از کجا ناشی می‌شود؟

فعالیت‌های من در بخش اجتماعی و سازمان‌های مردم نهاد از سال 78 شروع شده و حالا تبدیل به تجربه‌ای 25 ساله شده است. بی‌گمان باید امروز بپذیریم گره گشای بسیاری از مسائل دنیای امروز بهره‌گیری از توان جامعه مدنی و مشارکت شهروندان است. معتقدم بهترین راهکار برای حل مسائل استفاده از توان مردم است چرا که تا زمانی که مردم خود پای کار نباشند نمی‌توان مشکلات را به طور ریشه‌ای حل کرد. عمده فعالیت من از تشکل جبهه سبز آذربایجان شروع شد و به عنوان دبیر شبکه تشکل‌های زیست محیطی استان از سال 80 تا 82 در منطقه شمالغرب و پس از آن در سطح کشوری ادامه یافت. در ادامه سال 84 موفق به کسب عنوان برگزیده اول زیست محیطی کشور و دریافت سیمرغ طلایی شدم.

 از دغدغه‌های محیط زیستی تا آسیب‌های اجتماعی راه بسیاری است. چطور این فاصله را طی کردید؟

من موضوعات محیط زیستی را چیزی جداگانه از آسیب‌های اجتماعی نمی‌دانم. حلقه اتصال تمام این موضوعات «مشارکت مردمی» است. در تمام مسائل اجتماعی و زیست محیطی نقش مشارکتی بسیار حائز اهمیت است. من در طرح ملی تالاب‌ها به عنوان نماینده بخش مردمی و سازمان‌های مردم نهاد شرکت داشته ام.  عضو کارگروه فرهنگی و اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه بوده ام. پای ثابت تمام بخش‌هایی که نیازمند مشارکت مردمی بوده هستم و الان هم بیش از 12 سال است به عنوان نماینده سازمان های مردم نهاد در استانداری آذربایجان شرقی هستم و سعی دارم از نقش مشارکت مردمی در توسعه و آبادانی کشور و شهرمان دفاع کنم.

اگر از فعالیت‌های مدنی گذر کنیم، در حوزه مدیریتی شما پیش از این سابقه مدیرعاملی سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تبریز را در کارنامه خود داشتید. حالا در اداره کل سلامت و امور اجتماعی شهرداری چطور این تجربه را پیاده کرده‌اید؟

زمانی که به اداره کل سلامت و امور اجتماعی آمدم خودم محدودیت‌هایی احساس می‌کردم ولی این اداره کل شامل دو بخش است. یکی بخش سلامت و درمان کارکنان شهرداری و خانواده آنها که معمولا پزشکی است و دیگری که به نظر من برای مردمان تبریز اهمیت بیشتری دارد، حوزه اجتماعی است. کارشناسی ارشد من مدیریت شهری و حالا در دانشگاه تهران مشغول تحصیل در رشته برنامه ریزی رفاه اجتماعی هستم که شاید همین نشان دهنده علاقه و عطش من برای فعالیت های بیشتر تخصصی در این حوزه مهم باشد. حوزه‌های اجتماعی از چنان گستردگی برخوردارند که هر میزان در این خصوص مطالعه داشته باشیم باز هم بسیاری از موضوعات را نمی‌دانیم چرا که مسائل اجتماعی به طور مداوم تغییر پذیر هستند. هر اندازه بخوانم باز هم احساس می کنم چیزی نمی‌دانم و باید مطالعه بیشتری داشته باشم.

زمان حضور شما در سازمان پارکها اتفاقات خوبی مثل کاشت گلهای لاله در تبریز انجام یافت که خاطره خوبی برای مردم تبریز رقم خورد. در حوزه اجتماعی و سلامت شهروندی چه ویژگی خاصی برای این دوره رقم زده‌اید؟

پیش از این مسائل اجتماعی در بین اقدامات عمرانی شهر مورد غفلت واقع می شد ولی حالا برای دومین سال پیاپی و برای نخستین بار ردیف بودجه اختصاصی برای مسائل اجتماعی شهر تبریز در بودجه سالانه لحاظ شده است. این به معنی افزایش حساسیت مجموعه مدیریت شهری به این مسائل است. بازارچه مخصوص زنان را ساماندهی کردیم تا تولیدات خود را عرضه کنند. محل آموزش فنی و حرفه ای برای زنان اختصاص یافته است. بزودی گرمخانه اختصاصی شهرداری تبریز در یکی از واحدهای شهرداری ایجاد خواهد شد. اینها تنها بخشی از اقدامات ما برای فعال سازی هر چه بیشتر اداره کل سلامت و امور اجتماعی شهرداری تبریز بوده است.

اداره کل سلامت شهرداری تبریز در زمینه مقابله با بیماری کرونا هم از واحدهای پیشتاز و فعال بود. در این خصوص توضیح دهید.

بیش از 15 ماه است ستاد کرونا در اداره کل سلامت شهرداری تبریز با حکمی که از سوی شهردار تبریز ابلاغ شده، ایجاد و و به عنوان یکی از شرکای سلامت و اجتماعی شهر تبریز، وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده شهرداری تبریز گذاشته شده است. اگر قرار باشد دستگاههای فعال در زمینه مقابله با کرونا را اعلام کنند بدون شک یکی از آنها شهرداری تبریز است . در بخش طب کار این اداره کل، طی 15 ماه گذشته برای تک تک کارکنان شهرداری تبریز آزمایش و چکاب سالانه را انجام دادیم. بیش از 5 هزار نفر از همکاران و خانواده های آنها به نوعی درگیر بیماری کرونا و یا مشکوک به بیماری بودند یا علائم داشتند که رصد شدند. حدود 1300 تا 1400 گواهی بازگشت به کار داده شد. در حوزه شهری هم تنها به این اکتفا می‌کنم که میلیون‌ها لیتر سطح شهر ضدعفونی و گندزدایی شد که خوشبختانه در همین امر شاهد افزایش رضایتمندی همکاران از خدمات درمانی و توسعه این خدمات بوده‌ایم.

لطفا به دیگر بخش‌های این اداره کل هم اشاره داشته باشید.

این مجموعه دارای واحدهای مختلف همچون مدیریت طب کار، مدیریت سلامت شهروندی شامل سلامت روان و سلامت جسمی و آگاهی رسانی برای شهروندان به جد پیگیری می شود، بخش مدیریت امور اجتماعی که در این زمینه بخش هایی از اقشار مختلف جامعه جزو این حوزه هستند. تجربه خوبی نسبت به نیازهایی این قشر ها طی بیش از 20 سال فعالیت در زمینه سازمان های مردم نهاد کسب کرده ام و آشنایی با سازمان های مردم نهاد که بخشی از کارهای ما در مدیریت اجتماعی شهر است  واحدی برای پیگیری این موارد داریم . در مجموعه شهرداری تبریز اگر کسی را برای این مجموعه بخواهند بگذراند فکر نمی کنم بیش از چند نفر باشند. افتخار  می کنم در حال حاضر این مسئولیت را دارم.

به نظرتان مجموعه‌ای مثل شهرداری در زمینه های اجتماعی چطور می تواند عمل کند؟

شهرداری در حال حاضر و در شرایط اقتصادی فعلی جور بسیاری از دستگاههای دولتی را می کشد. در رویدادهای مختلف که محور اصلی بر مبنای سلامت شهروندی است، اقداماتی توسط اداره کل سلامت انجام یافته است و شاید یکی از واحدهای موفق شهرداری طی این دوره محسوب می شود. پیش از این بخش امور اجتماعی مورد غفلت واقع شده بود ولی الان بخش امور اجتماعی بخش جدایی ناپذیری از معاونت فرهنگی و اجتماعی است. در حالی که پیش از این شاید موضوع اجتماعی این اندازه مطرح نبود. خوشبختانه هم اکنون متولی دارد و ما در خصوص تمام رویدادهای اجتماعی حساسیت های لازم را داریم . امیدوارم بتوانیم با مشارکت مردمی، مسائل اجتماعی رفتارهایی هستند که باید توسعه دهیم. رفتارهایی هست که در پی توسعه شهری عارض شده که باید به مرور اصلاح شود و مردم را همراه سازیم.

وقتی به فراخور افزایش جمعیت، شهرها هم رفته رفته توسعه یافتند و گستره شهر از بافت پیشین خود فراتر رفت،  نیازهای مردم شهر هم افزایش یافت. حالا ساکنان شهرها در کنار نیاز به دریافت خدمات سابق که مبتنی بر خدمات محله‌ای و پاکیزگی و زیبایی شهری بود، نیاز دیگری هم داشتند. سلامت روان و ارائه برنامه‌های مبتنی بر خدمات اجتماعی حالا رکن مهمی از نیاز مردمان شهر را به خود اختصاص می‌دهد. توجه به همین رویکردهای نوین چیزی بود که حالا از سوی شهرداری تبریز هم مورد توجه قرار گرفته و شاید همین موضوع سبب شده طی دو سال اخیر برای نخستین بار ردیف بودجه‌ای ویژه برای مسائل اجتماعی شهر تبریز اختصاص داده شود. در روزهایی که مشکلات و آسیب‌های اجتماعی گریبان کلانشهرها را گرفته، با «محمدحسین حسن‌زاده»، مدیرکل سلامت و امور اجتماعی شهرداری تبریز به گفتگو نشسته‌ایم که متن این گپ و گفت را در ادامه می‌خوانید.

نام شما همواره با «مسائل اجتماعی» و «مشارکت مردمی» گره خورده است. این علاقه از کجا ناشی می‌شود؟

فعالیت‌های من در بخش اجتماعی و سازمان‌های مردم نهاد از سال 78 شروع شده و حالا تبدیل به تجربه‌ای 25 ساله شده است. بی‌گمان باید امروز بپذیریم گره گشای بسیاری از مسائل دنیای امروز بهره‌گیری از توان جامعه مدنی و مشارکت شهروندان است. معتقدم بهترین راهکار برای حل مسائل استفاده از توان مردم است چرا که تا زمانی که مردم خود پای کار نباشند نمی‌توان مشکلات را به طور ریشه‌ای حل کرد. عمده فعالیت من از تشکل جبهه سبز آذربایجان شروع شد و به عنوان دبیر شبکه تشکل‌های زیست محیطی استان از سال 80 تا 82 در منطقه شمالغرب و پس از آن در سطح کشوری ادامه یافت. در ادامه سال 84 موفق به کسب عنوان برگزیده اول زیست محیطی کشور و دریافت سیمرغ طلایی شدم.

 از دغدغه‌های محیط زیستی تا آسیب‌های اجتماعی راه بسیاری است. چطور این فاصله را طی کردید؟

من موضوعات محیط زیستی را چیزی جداگانه از آسیب‌های اجتماعی نمی‌دانم. حلقه اتصال تمام این موضوعات «مشارکت مردمی» است. در تمام مسائل اجتماعی و زیست محیطی نقش مشارکتی بسیار حائز اهمیت است. من در طرح ملی تالاب‌ها به عنوان نماینده بخش مردمی و سازمان‌های مردم نهاد شرکت داشته ام.  عضو کارگروه فرهنگی و اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه بوده ام. پای ثابت تمام بخش‌هایی که نیازمند مشارکت مردمی بوده هستم و الان هم بیش از 12 سال است به عنوان نماینده سازمان های مردم نهاد در استانداری آذربایجان شرقی هستم و سعی دارم از نقش مشارکت مردمی در توسعه و آبادانی کشور و شهرمان دفاع کنم.

اگر از فعالیت‌های مدنی گذر کنیم، در حوزه مدیریتی شما پیش از این سابقه مدیرعاملی سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تبریز را در کارنامه خود داشتید. حالا در اداره کل سلامت و امور اجتماعی شهرداری چطور این تجربه را پیاده کرده‌اید؟

زمانی که به اداره کل سلامت و امور اجتماعی آمدم خودم محدودیت‌هایی احساس می‌کردم ولی این اداره کل شامل دو بخش است. یکی بخش سلامت و درمان کارکنان شهرداری و خانواده آنها که معمولا پزشکی است و دیگری که به نظر من برای مردمان تبریز اهمیت بیشتری دارد، حوزه اجتماعی است. کارشناسی ارشد من مدیریت شهری و حالا در دانشگاه تهران مشغول تحصیل در رشته برنامه ریزی رفاه اجتماعی هستم که شاید همین نشان دهنده علاقه و عطش من برای فعالیت های بیشتر تخصصی در این حوزه مهم باشد. حوزه‌های اجتماعی از چنان گستردگی برخوردارند که هر میزان در این خصوص مطالعه داشته باشیم باز هم بسیاری از موضوعات را نمی‌دانیم چرا که مسائل اجتماعی به طور مداوم تغییر پذیر هستند. هر اندازه بخوانم باز هم احساس می کنم چیزی نمی‌دانم و باید مطالعه بیشتری داشته باشم.

زمان حضور شما در سازمان پارکها اتفاقات خوبی مثل کاشت گلهای لاله در تبریز انجام یافت که خاطره خوبی برای مردم تبریز رقم خورد. در حوزه اجتماعی و سلامت شهروندی چه ویژگی خاصی برای این دوره رقم زده‌اید؟

پیش از این مسائل اجتماعی در بین اقدامات عمرانی شهر مورد غفلت واقع می شد ولی حالا برای دومین سال پیاپی و برای نخستین بار ردیف بودجه اختصاصی برای مسائل اجتماعی شهر تبریز در بودجه سالانه لحاظ شده است. این به معنی افزایش حساسیت مجموعه مدیریت شهری به این مسائل است. بازارچه مخصوص زنان را ساماندهی کردیم تا تولیدات خود را عرضه کنند. محل آموزش فنی و حرفه ای برای زنان اختصاص یافته است. بزودی گرمخانه اختصاصی شهرداری تبریز در یکی از واحدهای شهرداری ایجاد خواهد شد. اینها تنها بخشی از اقدامات ما برای فعال سازی هر چه بیشتر اداره کل سلامت و امور اجتماعی شهرداری تبریز بوده است.

اداره کل سلامت شهرداری تبریز در زمینه مقابله با بیماری کرونا هم از واحدهای پیشتاز و فعال بود. در این خصوص توضیح دهید.

بیش از 15 ماه است ستاد کرونا در اداره کل سلامت شهرداری تبریز با حکمی که از سوی شهردار تبریز ابلاغ شده، ایجاد و و به عنوان یکی از شرکای سلامت و اجتماعی شهر تبریز، وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده شهرداری تبریز گذاشته شده است. اگر قرار باشد دستگاههای فعال در زمینه مقابله با کرونا را اعلام کنند بدون شک یکی از آنها شهرداری تبریز است . در بخش طب کار این اداره کل، طی 15 ماه گذشته برای تک تک کارکنان شهرداری تبریز آزمایش و چکاب سالانه را انجام دادیم. بیش از 5 هزار نفر از همکاران و خانواده های آنها به نوعی درگیر بیماری کرونا و یا مشکوک به بیماری بودند یا علائم داشتند که رصد شدند. حدود 1300 تا 1400 گواهی بازگشت به کار داده شد. در حوزه شهری هم تنها به این اکتفا می‌کنم که میلیون‌ها لیتر سطح شهر ضدعفونی و گندزدایی شد که خوشبختانه در همین امر شاهد افزایش رضایتمندی همکاران از خدمات درمانی و توسعه این خدمات بوده‌ایم.

لطفا به دیگر بخش‌های این اداره کل هم اشاره داشته باشید.

این مجموعه دارای واحدهای مختلف همچون مدیریت طب کار، مدیریت سلامت شهروندی شامل سلامت روان و سلامت جسمی و آگاهی رسانی برای شهروندان به جد پیگیری می شود، بخش مدیریت امور اجتماعی که در این زمینه بخش هایی از اقشار مختلف جامعه جزو این حوزه هستند. تجربه خوبی نسبت به نیازهایی این قشر ها طی بیش از 20 سال فعالیت در زمینه سازمان های مردم نهاد کسب کرده ام و آشنایی با سازمان های مردم نهاد که بخشی از کارهای ما در مدیریت اجتماعی شهر است  واحدی برای پیگیری این موارد داریم . در مجموعه شهرداری تبریز اگر کسی را برای این مجموعه بخواهند بگذراند فکر نمی کنم بیش از چند نفر باشند. افتخار  می کنم در حال حاضر این مسئولیت را دارم.

به نظرتان مجموعه‌ای مثل شهرداری در زمینه های اجتماعی چطور می تواند عمل کند؟

شهرداری در حال حاضر و در شرایط اقتصادی فعلی جور بسیاری از دستگاههای دولتی را می کشد. در رویدادهای مختلف که محور اصلی بر مبنای سلامت شهروندی است، اقداماتی توسط اداره کل سلامت انجام یافته است و شاید یکی از واحدهای موفق شهرداری طی این دوره محسوب می شود. پیش از این بخش امور اجتماعی مورد غفلت واقع شده بود ولی الان بخش امور اجتماعی بخش جدایی ناپذیری از معاونت فرهنگی و اجتماعی است. در حالی که پیش از این شاید موضوع اجتماعی این اندازه مطرح نبود. خوشبختانه هم اکنون متولی دارد و ما در خصوص تمام رویدادهای اجتماعی حساسیت های لازم را داریم . امیدوارم بتوانیم با مشارکت مردمی، مسائل اجتماعی رفتارهایی هستند که باید توسعه دهیم. رفتارهایی هست که در پی توسعه شهری عارض شده که باید به مرور اصلاح شود و مردم را همراه سازیم.

منبع: سرخاب