همنوا / سحر فکردار: جایی خوش آب و هوا که در روزهای نخست بهار می‌تواند پیشنهادی وسوسه انگیز باشد. اینجا بسته تفریحی کاملی است که دیدنی‌های آن منتهی به یک ویژگی خاص نمی‌شود. اگر دوست دارید در یک سفر کوتاه از همه چیز بهره ببرید، زنوز پیشنهادی کامل است.

در اینجا از باغات و طبیعت بکر گرفته تا آبشارها و سد دیدنی زنوز و روستای پلکانی زنوزق همه و همه کنار هم جمع شده‌اند تا تبدیل به قابی کامل برای سفری بیاد ماندنی شوند.

زنوز فقط یک اسم کوتاه است که فقط کافی است قدم در آن بگذاری بعد جاده تو را می‌کشد و می‌برد تا بزرگترین روستای پلکانی ایران زنوزق، تا روستای «کوه کمر» با آن آبشارهای پر خروش، تا کوه‌ها و صخره‌های در هم تنیده‌ی «دارانداش».

زنوز پای سفر می‌خواهد برای کشف تمام این زیبایی‌ها، مجالی برای گم شدن در دل طبیعتی که هر گوشه‌اش در رقابت با دیگری می‌خواهد زیبایی و خاص بودن خود را به رخ بکشد.

زنوز جایی بین شهرستان‌های مرند و جلفا قرار دارد. هر چند پاییز فصل رسیدن و چیدن سیب‌های خوشمزه‌ی زنوز است ولی مگر می‌شود نوروز و باهار و تابستان و قشنگی‌هایش را از دست داد؟ زنوز را با روستای پلکانی زنوزق می‌شناسند ولی اگر با بومی‌های منطقه همراه شوید پیشنهادهای بیشتری برای گشت و گذار در اینجا دارند.

پس دور سفر یک روزه را خط بکشید و از تک تک این قشنگی‌ها استفاده کنید. در زنوزق اگر انبوهی و تراکم درختان سیب و زردآلو مجال بدهد، می‌توانید از لابلای آنها منظره جالب خانه‌هایی را ببینید که تنشان را با کاه و گل اندود کرده اند، پشت به پشت هم، مثل قطاری از الوار از دامنه کوه بالا رفته‌اند و تمام فضای موجود بین آنها را درختان بلند و کهنی پر کرده است که آویزهای زرد و سبز و سرخی از جنس زردآلو و گردو و سیب دارد. در روستای کوه کمر خروش طبیعت را با آن آبشارهای منحصر بفرد می‌توان تماشا کرد. منطقه‌ای که در پشت خود پناهگاه حیات وحش کیامکی است.

این روزها انجام هرکاری سخت باشد، سفر رفتن و بودن در مناطقی که از هوای مطبوعی برخوردارند لذت بخش است. برای فرار از گرما، و برای دیدن یک تابلوی منحصر به فرد نقاشی از آثار مشترک طبیعت و انسانهای سختکوش کوهستان نشین، می‌توانید کوله‌ای بردارید و راه بیافتید به سمت آذربایجان؛ سفری خاطره انگیز تا روستای زنوز.

برای رسیدن به اینجا کافی است تا جاده ۷۰ کیلومتری تبریز تا مرند را بیایید. بعد مسیری که به جلفا می‌رسد را ادامه دهید. تنها ۱۵ کیلومتر آن طرف تر از مرند، سمت راست جاده به زنوز می‌رسید. جاده‌ای خوش مسیر و آسفالته که به راحتی شما را به مقصد می‌رساند.

روستای پلکانی زنوزق تقریبا چسبیده به زنوز است با یک المان بزرگ از سیبی قرمز در ورودی روستا، در همان ابتدای کار تکلیف ما را با محصول مهم روستا مشخص می‌کند، هر چند جلوتر که برویم خوشمزه‌ترهای بیشتری هم می‌بینیم.

قبل از اینکه وارد این روستا شوید تمام تصورات قبلی‌تان از بافت روستایی را کنار بگذارید.

فراموش نکنید که زنوزق روستایی توریستی است با سنگفرش‌های زیبا، خانه‌های کاهگلی مرتب، درهای رنگ شده و تمیز و زنان. زنانی که انگار از سرزمین قصه‌ها آمده‌اند.

فرشته‌های چابکی که با لباس‌های گلدار و موهای بافته شده روی سکوهای جلوی خانه‌ها نشسته‌اند، چارقدهای رنگی را دور سر بسته‌اند و موهای حنا بسته‌شان زیر تابش تیزی آفتاب بیشتر برق می‌زند.

وقتی وارد زنوزق شدید برای دیدن بافت قدیمی پلکانی روستا، باید ماشین را جایی پارک کنید و پیاده به مسیر خود ادامه دهید داخل روستا امکان تردد با ماشین را نخواهید داشت. با آغاز پیاده‌روی وارد روستا می‌شوید می توانید از مسیر سنگفرش شده روستا به سمت "قلعه" بالا بروید.

بعد از چند دقیقه خود را روی یک دیواره عمودی می‌بینید که دورتادورتان را خانه‌هایی با دیوارهای کاهگلی و در و پنجره‌های رنگی فراگرفته اند. این مسیر سربالایی است و در نقاط مرتفع آن تمام روستا قابل دیدن است.

در این فصل و این ماه روی پیشت بام‌ خانه‌ها پر است از طبق‌های بزرگ زردآلو که یا در انتظار قیصی شدن هستند یا لواشک‌های خوشمزه. زنوزق، روستای پلکانی زیبایی است. مثل تمام روستاهای پلکانی، پشت بام خانه پایین دست، حیاط خانه بالا دست است و اینگونه زندگی آرام و مسالمت آمیزی میان مردم جریان دارد.

از پشت پنجره‌های یک شکل و اندازه و رنگی روستا می‌توانید صورت کودکانی با چشمانی رنگی و موهای طلایی را ببینید که انگار طبیعت از شهد خوش رنگ‌اش روی چهره‌های این کودکان هم پاشیده است.

زنوزق چشم اندازهای زیبایی هم دارد؛ باغ‌هایی که در هر کران چشم شما را می‌نوازد، درختان سیب و گردو و بادام و زردآلو و امثال آن زیادند. به همین دلیل این روستا در هر فصلی، دیدنی خ دیدنی خاصی دارد، از زمان شکوفه دادن این درختان که همه جا رنگین می‌شود گرفته، تا رسیدن میوه‌ها و پاییز باشکوه این درختان و حتی زمستان سپید و بسیار سرد روستا، هرکدام زیبایی خاص خود را دارند. این همه دشت و دمن، باعث شده علاوه بر خشکبار، فرصت چشیدن عسل نابی را هم داشته باشید که محصول بی نظیر زنبورهای روستاست؛ باغداران روستا اغلب زنبورداری هم می‌کنند و این مساله باعث شده عسل به یکی از تولیدات اصلی روستا تبدیل شود.

با اینکه بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ ثبت این روستا در فهرست یونسکو سال‌هاست به تأخیر افتاده است اما شاید این تأخیر به سود «زنوزق» تمام شده باشد. چرا که در حال حاضر کمتر روستایی در ایران وجود دارد که تمام بافت‌ها، سنت‌ها و پوشش‌های قدیمی خود را حفظ کرده باشد.

بعد از زنوزق، یعنی دقیقا پشت این روستا جاده را که ادامه دهیم به دو راهی می رسیم که یک طرف به دارانداش می‌رود و از طرفی به کوه کمر می‌رسد. هر چند تا همین چند سال پیش جاده منتهی به کوه کمر خاکی و آزار دهنده بود ولی حالا چند سالی است با احداث جاده آسفالته گردشگران بیشتری ترغیب به گشت و گذار در این حوالی می‌شوند.

در مسیر فاصله ۲۵ کیلومتری بین زنوزق و کوه کمر منطقه ییلاقی «ماهار» نام دارد. دشت وسیع و سرسبزی که اهالی منطقه از سبزی‌های آن بهره می‌برند ماهار ییلاق عشایر است.

البته اهالی کوه کمر هم عشایراند  و کوه کمر ییلاقشان است و زمستان ها هم در حوالی سیه روداند (جایی در نزدیکی جلفا) اصلا شاید به سبب همین ییلاق و قشلاق اهالی روستا باشد که کوه کمر از لحاظ بافت، روستایی پر سر و سامان نیست. در کوه کمر از بابت محل اسکان هیچ نگران نباشید. درست در ابتدای روستا بقعه امامزاده بابا کوه کمر قرار دارد که در کنار آن اتاق‌های متعددی به عنوان زائر سرا وجود دارد. شب را در همین زائرسرا می‌توانید به سر کنید.

البته اهالی میهمان نواز روستا هم بعضی مواقع خانه‌های خود را به مسافران و گردشگران کرایه می‌دهند.

روستای کوه‌کمر بین قلعه‌های مرتفع محصور است و از هر طرف آن آبشارها به طرف روستا سرازیر می‌شوند. وجود پنج آبشار قابل توجه سبب شده اینجا خاک حاصلخیزی داشته باشد. کار اصلی مردمان روستای دامداری است و همین لبنیات منطقه را منحصر به فرد کرده است.

ماست، سرشیر، پنیر و عسل طبیعی محصولات خوشمزه و طبیعی این روستا هستند که طی این سفر می‌توانند وعده های غذایی سالم در دل طبیعت باشند. پس فراموش نکنید در کنار خرید لواشک از روستاییان زنوزق، در کوه کمر هم می‌توانید لبنیات خوبی خریداری کنید. انبوه گلهای خوش بو در طبیعت روستا سبب شده تا زنبوردارها بساط خود را راه بیاندازند و عسل اصل و ناب فراهم کنند.

اولین آبشار کوه کمر درست در ابتدای روستا قرار دارد که البته در این فصل آبی ندارد و در بهار آبی زلال از آن جاری است. برای دیدن و رسیدن به اصلی‌ترین آبشار روستا باید دور وسیله نقلیه خود را خط بکشید یک کوله پشتی بردارید و خودتان را برای یک و نیم ساعت پیاده روی آماده کنید.

ارتفاع این آبشار حدود ۱۵ متر است که به پنج حوضچه ختم می‌شود. وقتی با آب خنک و زلال آبشار دست و صورتتان را بشورید خستگی آن همه پیاده‌روی ناخودآگاه فراموش می‌شود. پناهگاه حیوانات کیامکی درست در پشت این روستا قرار دارد و همین سبب شده گونه‌های مختلفی مثل قوچ و میش، شغال، گرگ، عقاب و... در ارتفاعات روستا دیده شود. همه اینها کوه کمر را تبدیل به روستایی شگفت انگیز کرده است که شاید بتوان گفت هنوز در اثر دست اندازی‌های انسان به طبیعت تا حدودی بکر باقی مانده است.

در مسیر برگشت خود از روستا و در نزدیکی زنوز، می‌توانید سری هم به سد پر آب زنوز بزنید آب این سد را چشمه‌های خروشان جاری شده از کوه سلطان سنجر تامین می‌کند که در همه فصل‌های سال دارای آب است. البته اگر به ماهیگیری هم علاقه‌ای داشته باشید می‌توانید خود را برای یک تجربه هیجان انگیز در کنار این سر آماده کنید.

سفر به زنوز سرشار از تجربه‌های عجیب است که شاید برای اولین بار تجربه خواهید کرد دیدن شگفتی‌های مختلف در جایی کنار یکدیگر، نفس‌های مشتاق را در سینه حبس می‌کند.

دیدن پرشمار مردمان روستایی با سواد و تحصیلکرده در زنوزق، با زندگی‌هایی که هنوز اصالت خود را حفظ کرده و این روستا را تبدیل به یک موزه مردم شناسی زنده کرده‌اند، دیدن آبشارهای عجیب در ارتفاعات کوه کمر.

مزه‌ خوب برگه‌های زردآلوی خشک و لذت طعم لبنیات طبیعی همه و همه پیشنهادهای شگفت انگیزی هستند که در گرمای مرداد نمی‌توان به سادگی از کنارشان رد شد.