بیست و هشتم صفر سالروز عروج ملکوتی پیامبر خاتم (ص) است، بزرگمردی که به انسانیت معنا داد و در اندک زمانی، ارزش های متعالی انسانی و نظام اخلاقی را معنایی دوباره بخشید. تحلیل ابعاد و زوایای سیره و روش زندگی پیامبر (ص) می‌تواند ما را به اصولی رهنمون کند که از آنها راهکارهای عملی برای تمام اعصار و دوره ها به دست آید.

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ پیامبر اسلام (ص) آخرین برگزیده خدای متعال به شمار می روند که سیره و منش ایشان موجب تغییر مسیر تاریخ شد و تعلیماتش تاثیر بسزایی در سرنوشت و وضع تمدن جهان داشت. از این رو می توان گفت، یکی از بزرگترین نعمت هایی که پروردگار به بشریت ارزانی فرمود؛ مبعوث کردن پیامبر (ص) برای راهنمایی آنان بود. پیامبری که بعثتش ثمرات و نتایج بسیار مثبت و دیر پایی را برای تمام مخلوقات به ارمغان آورد. به گونه ای که رحلت پیامبر (ص) غم و خلاء بزرگی را برای مسلمانان جهان به وجود آورد. امام علی (ع) در غم رحلت پیامبر (ص) چنین فرمود: پدر و مادرم فدای تو ای رسول خدا! (ص) همانا با مرگ تو از نعمتی محروم شدیم که با مرگ دیگران از آن محروم نمی شدیم و آن، نعمت نبوت و اخبار آسمانی بود. مصیبت تو آن قدر بزرگ است که ما را به خاطر تمام مصیبت های دیگر تسلیت می دهد و از این جهت، تو منحصر به فرد هستی و همه مردم در سوگ تو ماتم زده هستند و از این جهت عمومیت داری و اگر نبود که تو ما را به صبر امر فرمودی و از جزع و ناله نهی نمودی، سرچشمه‌های اشک را خشک می کردیم و درد و غم ما همواره باقی می بود و اندوه ما زدوده نمی شد و اینها نیز برای تو اندک است، ولی مرگ را نمی توان برطرف کرد، پدر و مادرم فدای تو باد! ما را نزد پروردگارت یاد کن و در خاطر خود نگهدار! از ابتدای تاریخ اسلام تا کنون اهمیت درک دوران رسالت پیامبر اکرم (ص) و لزوم الگوپذیری از شیوه و عملکرد ایشان، آشنایی با سنت و سیره آخرین رسول مهربانی ها برای همگان ضروری است. در واقع باید گفت، بحث و تحقیق در زندگانی رسول اکرم (ص) در رفتار، کردار و پندار ایشان می تواند، بهترین سرمشق زندگی باشد. انتخاب معتبرترین دست نوشته های مربوط به تاریخ اسلام و سیره رسول اکرم (ص) کار سختی است اما باید گفت، بهترین کتاب ها در این خصوص کتاب هایی هستند که همراه با تحلیل و بررسی مطالب تاریخی باشند. پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز رحلت پیامبر اکرم (ص) به معرفی برخی از جامع ترین کتاب های منتشر شده در حوزه تحلیل و بررسی سیره و سنت پیامبر (ص) پرداخته است. فروغ ابدیت یکی از شخصیت های برجسته در حوزه علمیه قم و از مفاخر علمی تاریخ معاصر، آیت الله جعفر سبحانی تبریزی است که در خصوص تاریخ صدر اسلام و پیامبر (ص) کتاب‌های مفید و قابل استفاده‌ای به رشته تحریر درآورده است. کتاب‌های وی با قلمی بسیار روان و با ادبیات ساده و با تحلیلی بسیار خوب نوشته شده و آثار وی نسبت به کتاب های دیگر در این حوزه جذاب و خواندنی هستند. از جمله مهم ترین آثار وی می توان به فروغ ابدیت زندگانی پیامبر اسلام (ص) اشاره کرد. این کتاب یکی از آثار و تالیفات ارزشمند آیت الله جعفر سبحانی تبریزی محسوب می شود. در واقع این اثر عالی ترین و جامع ترین کتاب تاریخی به شمار می رود که پیرامون زندگانی پیامبر اسلام (ص) و بر مبنای مدارک صحیح و اصیل اسلامی و با تجزیه و تحلیل کامل نوشته شده و بیش از ۳۰ بار به وسیله بوستان کتاب تجدید چاپ شده است. همچنین این اثر در بیست و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در ۱۳۸۵ خورشیدی برگزیده شد. زندگینامه پیامبر اسلام (ص) یکی محققان برجسته شرق شناسی کارن آرمسترانگ است که کتاب ارزشمند زندگانی پیامبر اسلام محمد (ص) را به رشته تحریر درآورد. این اثر با عنوان زندگینامه پیامبر اسلام (ص) در ۱۳۸۳ خورشیدی به وسیله انتشارات حکمت به چاپ رسید. این نویسنده انگلیسی از صاحب نظران مشهور در عرصه دین، انگلیسی زبان است. وی در مقدمه کتاب خود، هدف از نوشتن این کتاب را این گونه بیان می کند: افسوس می خوردم که سیمای حضرت محمد (ص) برای مردم غرب فقط تصویری باشد که کتاب سلمان رشدی ارایه می دهد یا تصویری باشد که از خاطرات دوران جنگ های صلیبی در ذهن مسیحیان مانده است. او می افزاید: بر خود لازم دانستم تا به خواننده غربی که همواره حقیقت را از او پنهان داشته اند و تنها بارقه هایی از یک پدیده آمیخته با اسرار و عوام گرایی را در برابر او قرار داده اند، دیدگاهی روشن درباره مردی که پیامبر نیز بوده، بدهم؛ انسانی که مسیر تاریخ بشر را تغییر داد و تا به امروز، الهام دهنده بخش عظیمی از جامعه بشری است. نویسنده درباره جنگ هایی که در زمان پیامبر (ص) رخ داده، معتقد است که حضرت محمد (ص) مرد جهاد بود، اما یک صلح طلب واقعی هم بود و برای اثبات صلح طلب بودن آن حضرت، نمونه های تاریخی را ذکر می کند. به نظر نویسنده، رسول اکرم (ص) برپایه اصول اساسی اسلام، پیوسته در فکر گفت وگو و صلح بود؛ زیرا لغت اسلام که به معنای تسلیم بودن در برابر خداوند است، از ریشه سلام به معنای صلح است. کتاب زندگینامه پیامبراسلام (ص) آرمسترانگ که یک ماه پس از حادثه یازدهم سپتامبر انتشار یافت و به پرفروش‏ترین کتاب سال آمریکا تبدیل شد‬ و‬ برخی‬ محققان در‬ اینباره‬ پرسیدند‬ که‬ این‬ کتاب‬ با چه انگیزه‏ای به نگارش درآمد؟ آرمسترانگ در پاسخ به این پرسش می‬ ‏نویسد: در برابر مخالفت یک کنگره اسلامی انگلیسی، شیوخ عربستان و علمای الازهر با فتوای آیت‌الله خمینی (ره)، معرفی دنیای اسلام به خونخواری، متعصب دانستن اسلام و مسلمانان و ارائه چهره وحشتناک از سیمای محمد (ص) واکنشی صورت نمی‬ ‏گیرد، در حالی که محمد (ص) یکی از انوار تاریخ بشریت است. غیرمنصفانه به نظر‬ می رسد که اقدام چند مسلمان افراطی را به آیین پیامبر اسلام (ص) نسبت دهیم و دین او را دین ترور، قتل و وحشت بنامیم. الانوار فی شمائل النبی المختار الانوار فی شمائل النبی المختار اثر حسین بن مسعود بغوی در ۲ جلد نگاشته و ابراهیم یعقوبی آن را ترجمه کرده است. کتاب پژوهشی روایی و سیر و سلوک پیامبر (ص) از هنگام تولد تا وفات ایشان را روایت می کند. این پژوهش با هدف آشنا کردن مردم با شیوه و شمایل حضرت رسول (ص) و تشویق آنان به الگوگیری و پیروی از ایشان تدوین شد. نویسنده با تکیه بر یک هزار ۲۷۵ حدیث که از طریق اهل سنت روایت شده در ۱۰۲ باب به معرفی شمایل و صفات حضرت محمد (ص) می پردازد. همچنین این اثر به وسیله انتشارات وزیری ترجمه شده است. در این کتاب، ویژگی های اخلاقی پیامبر (ص) مانند: بردباری، مهربانی، حیا، شجاعت، نماز، روزه، ویژگی های ظاهری، طرز لباس پوشیدن، غذا خوردن، چگونگی مسافرت و بازگشت ایشان از سفر، بیماری، وصیت و سرانجام درگذشت ایشان توصیف شده است. تاریخ سیاسی اسلام رسول جعفریان عضو هیات علمی دانشگاه تهران و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم، چهره ای بسیار شناخته شده در تاریخ صدر اسلام و تاریخ معاصر به شمار می رود. در زمینه تاریخ صدر اسلام، کتاب‌های مهمی با عنوان تاریخ سیاسی اسلام دارد که در جلد نخست آن به سیره رسول خدا (ص) پرداخته است. در حقیقت او در این جلد از کتاب با تمرکز بر سیره و زندگی پیامبر (ص)، نخست به تحقیق در روش‌ها و سبک‌های تاریخ نگاری اسلامی و ارزیابی منابع تاریخی پرداخته و با نقد، بررسی و ارزیابی کمبودها به سراغ تحلیلی عمیق‌تر از تاریخ اسلام می رود. این کتاب بیشتر از آنکه تاریخ نگاری، روایت و گزارش باشد، دارای مولفه‌ها و مشخصات تحلیلی است و در آن عناوین تفصیلی زیادی مانند دوره جاهلی، آغاز اسلام، اسلام در برابر فشار قریش، اسلام در مدینه، جنگ‌های رسول خدا (ص) تا سال پنجم هجرت و به سوی پیروز بر حجاز، بحث، تحلیل و تحقیق شده است. این کتاب به وسیله انتشارات دلیل ما منتشر و روانه بازار چاپ شده است. خاتم پیامبران خاتم پیامبران (ص) نوشته محمد ابوزهره است که در ایران حسین صابری، آن را ترجمه کرد و در ۱۳۷۵ خورشیدی در بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی به چاپ رسید. مؤلف در این کتاب به شرح سیره پیامبر (ص) پرداخته است. او به جوانب مختلف رخدادهایی که در تاریخ زندگی و مجاهدات رسول خدا (ص) رخ داده نظر داشته و نکات تازه از آنها استنباط کرده است. او به جای نقل داستان گونه مسایل به تحلیل آنها پرداخته و در کنار آن، احکام اسلام و چگونگی تشریع آنها را بیان کرده است. نویسنده با بهره گرفتن از آیات قرآن و منابع تاریخی با نگاهی نو، نه تنها به بررسی زندگانی پیامبر اسلام (ص) در دوران جاهلیت تا درگذشت ایشان پرداخته، بلکه تصویری فراگیر از سیر تاریخی نزول قرآن و تشریع آیات الاحکام قرآن را نیز ارایه می دهد. این کتاب در ۳۸ فصل همراه با مقدمه ای تنظیم و در آن به موضوعاتی چون نسب و خاندان پیامبر (ص)، ولادت، کودکی، جوانی، ویژگی های فردی و خصوصیات اخلاقی و خصایص انسانی ایشان پیش از بعثت پرداخته شده است. پیامبر (ص) کتاب پیامبر (ص)، نوشته زین‌العابدین رهنما به شمار می رود که بیش از ۳۰ بار در انتشارات زوار تجدید چاپ شده است. اهمیت این کتاب تا آنجایی ضروری به نظر می رسد که این کتاب به زبان‌های فرانسه، انگلیسی و در کشورهای اسلامی نیز ترجمه شده است. این کتاب جنبه تاریخی دارد اما تاریخ نیست؛ به این معنی که از مستفاد آن نمی‌توان نتیجه قطعی، فقهی یا علمی گرفت، فقط به صورت رمان تخیلی و اطلاق آن به مفاد موجود می‌تواند مورد نظر باشد. با این تعریف خواننده آن نه یک کتاب تاریخ بلکه داستانی سرگرم‌کننده در زمینه موضوعی تاریخی برای خواندن در دست دارد در واقع زین‌العابدین رهنما این کتاب را به سبک بیوگرافی‌نویسان معاصر اروپا شبیه به کتاب‌ها ناپلئون، گوته و بیسمارک به رشته تحریر و توصیف درآورده است. صفوه الصحیح من سیره النبی الاعظم کتاب الصحیح من سیره النبی الأعظم (ص) نوشته جعفر مرتضی عاملی است که به وسیله علی رفیعی قوچانی خلاصه شده است. این کتاب پژوهشی گسترده، جامع و تحلیلی درباره جزئیات و کلیات تاریخ صدر اسلام و شناسایی ابعاد سیره، کردار، رفتار و گفتار پیامبر اکرم (ص) به شمار می‌رود. نویسنده با نگاهی انتقادی تلاش می‌کند به مصادر و منابع دست اول مراجعه و گزارش‌های گسترده‌ای در عرصه سیاست، اخلاق اجتماعی، شأن نزول آیات و همسرداری و جنگ‌های پیامبر (ص) از متون اهل‌سنت نقل و نقد کند. این کتاب گزیده ای از مجموعه ۳۵ جلدی است. الابطال (قهرمانان) توماس کارلایل نویسنده و تاریخ نگار برجسته اهل انگلیس بود که کتاب مهمی را با نام الابطال (قهرمانان) نگاشت و او در این کتاب وی به بررسی مردان نامی دنیا به یک نظر دقیق و فیلسوفانه می پردازد. وی فصل مخصوصی از آن کتاب را به پیغمبر اسلام (ص) اختصاص داد. این اثر در مصر از انگلیسی به زبان عربی ترجمه و سپس در ایران به وسیله علامه حاج میرزا ابوعبدالله (مجتهد زنجانی) بخشی از کتاب را که در خصوص زندگی پیامبر (ص) بود به فارسی ترجمه شد و او مقدمه‌، حواشی و تعلیقاتی نیز بر آن افزود. این کتاب در ۱۴ گفتار به رشته تحریر درآمده است. کتاب شناسی پیامبر اعظم (ص) سلمان حبیبی، کتاب شناسی پیامبر اعظم (ص) را نوشت و این اثر به وسیله کتاب طه به چاپ رسید. در این کتاب منابع بسیاری در خصوص هر فصل از زندگی پیامبر (ص) معرفی می شود و در خصوص کتابشناسی زندگی حضرت محمد (ص) یک منبع کامل به شمار می آید. از جمله مهم ترین موضوعات این اثر می توان به سیره رسول اکرم (ص)، تاریخ اسلام و زندگانی پیامبر (ص)، فضایل و مناقب پیامبر اعظم (ص)، پیامبر اعظم (ص) و قرآن؛ معراج پیامبر اعظم (ص) سخنان، خطبه ها، مواعظ و پندهای پیامبر (ص) و… اشاره کرد.