به گزارش همنوا به نقل از ایرنا، افزایش روز افزون مهاجرت در سراسر جهان عاملی بود که سازمان ملل متحد در سال 2000 میلادی این روز را به نام روز جهانی مهاجرت برای احترام به میلیون ها مهاجر نام گذاری کند. بر اساس آمار سازمان ملل، شمار مهاجران در سال 2017 در سراسر دنیا بالغ ‌بر 258 میلیون گردیده و شعله های جنگ و نفرت پراکنی ها در جهان به خصوص در منطقه خاورمیانه در سالهای اخیر بر موج جهانی مهاجران افزوده است، چنانکه یکی از عوامل موثر بر مهاجرت، جنگ و کمبود امنیت است. از طرف دیگر تغییرات اقلیمی دیگر عامل دافعه و مهاجرت فرستی کشورها محسوب می شود. چنانکه خشکسالی‌ ها، بلایای طبیعی و به تبع کمبود غذا در کشورهای آفریقایی موج های مهاجرت فرستی را شکل داده است. دغدغه مهاجرت های روزافزون در جهان از سال 2016 منجر به تهیه سند مهاجرت توسط سازمان ملل شده است که از میان 193 کشور عضو سازمان ملل، 164 نماینده کشورها این سند را امضا کرده اند و در 19 دسامبر 2018 به طور رسمی به تصویب نهایی خواهد رسید. در بخش هایی از این پیمان متذکر شده اند که مهاجران و پناهجویان باید با کلمات مثبت مورد خطاب قرار گرفته و توصیف شوند، چرا که بر اساس این پیمان مهاجران می توانند برای کشور پذیرنده به عنوان «منبع رونق، نوآوری و توسعه پایدار» تبدیل شوند و حقوق بشر و حقوق کودکان نیز رعایت شود. در این میان، موقعیت ایران در بحث مهاجرپذیری در بازه های مختلف زمانی به عنوان کشوری مهم مطرح بوده است. چنانکه با شروع جنگ های افغانستان در اواخر قرن بیست، موج مهاجرتی افغان ها به ایران افزایش پیدا کرد. طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی وزیر امور مهاجران افغانستان، بیش از 2 میلیون و 400 هزار پناهجو و مهاجر در ایران زندگی می کنند. بدنبال حمله آمریکا به عراق و تشدید بحران دراین کشور نیز تعدادی از مهاجران عراقی به ایران آمدند. براساس اعلام مرکز آمار ایران در سرشماری سال 1395 ، شمار مهاجران عراقی در ایران 34 هزار و 500 نفر بوده است. آموزش و حق دسترسی به تحصیل مهاجران به عنوان یکی از ارکان حقوقی شان در ایران با بحث هایی همراه بود. در طی چندین دهه از حضور افغانستانی ها در ایران آنها حق رسمی برای تحصیل در مدارس دولتی نداشتند اما با فرمایش مقام معظم رهبری در سال 1393 مبنی بر «هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که به صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند» آموزش و پرورش ملزم شد که کودکان افغانستانی را در مدارس دولتی ثبت نام کند. تا پیش از این افغانستانی ها تنها در تعداد انگشت شماری از مدارس خودگردان قادر به تحصیل بودند. با اعلام این فرمان تاریخی، دانش آموزان فاقد مدارک هویتی و یا اقامتی می توانند از طریق کارت ویژه حمایت تحصیلی که از سوی اداره کل امور اتباع خارجی وزارت کشور صادر می شود در مدارس ایران ثبت کنند. براین اساس تعداد ثبت نام دانش آموزان اتباع خارجی در مدارس کشور 480 هزار نفر عنوان شده است اما با این حال شماری از آنان همچنان نتوانسته اند به سیستم آموزش رسمی وارد شوند. علاوه بر مدارس دولتی، مدارس خودگردان و انجمن های حامی سوادآموزی کودکان نیز نقش مهمی در آموزش مهاجران و بهبود زندگی آنان در ایران دارند. در همین ارتباط پژوهشگر ایرنا با «طاهره شجاعی»مدیر عامل انجمن دوستداران کودک پویش، به مناسبت روز جهانی مهاجرت به گفت و گو پرداخت. این انجمن در طی ده سال گذشته نه تنها قدم های خوبی برای آموزش کودکان در منطقه جنوب شرقی تهران، کوره های آجرپزی برداشته بلکه توانمندسازی خانواده های مهاجر، فعالیت‌هایی برای ارتقای بهداشت، ارزاق و هرآنچه ضرورت کار با کودکان محروم از تحصیل بوده را در دستور کار خود قرار داده است. ** توانمندسازی و آموزش مهاجران شجاعی درباره خانه کودک محمودآباد گفت: در این منطقه غالب جمعیت افغانستانی هستند و از جمعیت ثبت نامی مدارس روستا را حدود 40 درصد دانش آموزان افغانستانی تشکیل می دهد. ما در مقاطع پایه حدود 150 نفر دانش آموز و 100 نفر والدین سوادآموز داریم. هدف از سوادآموزی هم تنها خواندن و نوشتن نیست بلکه بیشتر آموزش مهارت های زندگی است. خانواده‌ ها به خصوص پدرها معمولا کارگران فصلی هستند و مادرها در کارگاه‌های روستاهای اطراف مشغولند. وی افزود: تاسیس انجمن توسط دانشجویانی صورت گرفته که غالبا علوم اجتماعی خوانده بودند ولی الان به تدریج کار را به افراد بومی آنجا سپرده اند. الگوی بومی و محلی شدن کار را رواج می دادیم. چرخاندن و اداره کارهای انجمن به افرادی که ساکن همان منطقه هستند سپرده شده است. حتی آموزش خود دانش آموزان ها توسط خانم های افغانستانی صورت می گیرد و در کنار آنان خانم های ایرانی با تحصیلات مرتبط تدریس دارند. به نظر ما افراد بومی منطقه خیلی بهتر می توانند به توانمندسازی افراد شبیه به خودشان کمک کنند چون اعتماد و برابری شکل می گیرد و کار بسیار بهتر انجام می شود. در ایران گرچه انجمن‌هایی هستند که آموزش و توانمندسازی کودکان افغانستانی را برعهده دارند ولی تعداد آنها کافی نیستند. مدیرعامل انجمن دوستداران کودک پویش گفت: به طور کلی در مهاجرت عادی مثل جا به جایی زندگی از یک خیابان به خیابان دیگر، یک زمانی را برای پذیرش اجتماعی نیاز است تا محیط، من نوعی را قبول کند که این بازه زمان متفاوت است تا آن عدم تعادل روانی به وجود بیاد. وی در ادامه افزود: مهاجرت حتی در بهترین شرایط نیز مشکلاتی را در پی دارد، چه برسد به اینکه دوستان افغانستانی نیز در شرایط جنگ و درگیری و ناامنی وارد کشور ما شدند. این مهاجران نیاز به توانمندسازی داشتند تا خودشان را در شرایط مکانی دیگری پیدا کنند و خودشان را شکوفا کنند. با این اتفاق آنها متوجه می شوند که با تمام سختی های موجود و مهاجرتی که داشتند، به آخر دنیا نرسیده اند و دست از زندگی بردارند با توانمندسازی آنها امکان بازگشت به زندگی خوب و برابری را خواهند داشت. شجاعی درباره وضع مهاجران گفت: دست و بال افغانستانی ها بسته است و برای تحصیل همچنان برای دنبال مجوزها باشند. اوضاع انقدرها خوب نیست ولی ما کنارشان هستیم تا احساس خوب مثل دوباره متولد شدن و بازگشت به خود را داشته باشند. تا اندکی وضعیت مهاجرتی را برای شان بهتر کنیم. ما در سطح پایین به آنان امید می دهیم. توانستیم امکان تحصیل بیشتری را برای آنها فراهم کنیم و تنها یک خلا کوچک را پر می کنیم. وی گفت: خیلی از افغانستانی ها نمی توانند مشاغلی را که دوست دارند، در ایران داشته باشند و کارهایی را انجام می دهند که ایرانی ها چندان مشتاق نیستند. در خیلی از موقعیت‌ها تمایلی از منِ ایرانی برای ورود آنها به مشاغل دیگر نیست. ما شغل مربی افغانستانی داریم اما چنین مشاغلی در جاهای دیگری نیست. شجاعی درباره سند مراکش گفت: ما جزو کشورهایی هستیم که سند مهاجرت مراکش را امضا کردیم و متعهد شدیم که ما جامعه مهاجران را با جامعه میزبان با کمال احترام ادغام کنیم ولی تاکنون بسترهای این اتفاق در ایران فراهم نشده است مگر در مواردی انگشت شمار. وی در انتها تصریح کرد: یکی از مشکلات فراوان مهاجران، عدم پذیرش آنها در ایران بعد از این همه سال است. دلمان برای بچه هایی که زیر بمب و ترکش هستند می‌سوزد ولی توجه ای به بچه هایی که با فرار از جنگ به کشور ما آمدند، نداریم. ما باید در کشور برنامه منسجمی برای پذیرش و ادغام آنان داشته باشیم