یران و ازبکستان به عنوان دو کشوری که از گذشته‌های دور با یکدیگر روابط نزدیکی داشته‌اند، برای سال‌های طولانی قریب به ۲۰ سال سطح روابط چندان گسترده ای نداشته‌اند لذا تحکیم روابط دو کشور در شرایط حساس منطقه‌ای و همگرایی کشورهای همسایه می‌تواند آینده بهتری را برای دو کشور رقم بزند.

شوکت میرضیائف، رئیس‌جمهور ازبکستان در شرایطی به تهران سفر کرد که به نظر می‌رسد تاشکند هم نمی‌خواهد از معادلات جدید منطقه‌ای و آسیایی دور بماند، بنابراین تلاش دارد تا با تغییر نگرش در سیاست خارجی خود چارچوب روابط خود را با ایران به گونه‌ای دیگر تعریف کند.
 

در دیدار میرضیائف، رئیس‌جمهور ازبکستان و حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس جمهور کشورمان یک بیانیه مشترک و ۱۰ سند همکاری میان ایران و ازبکستان به امضا رسید.  توافق‌نامه تجارت ترجیحی، حمل و نقل و ترانزیت، همکاری دارویی، برنامه همکاری در زمینه‌های استاندارد و بیمه، بررسی امکان ایجاد مناطق آزاد مشترک، برنامه اجرایی همکاری در حوزه فناوری و نوآوری و برنامه اجرایی همکاری در بخش کشاورزی از جمله محورهای اسناد امضا شده میان مقامات ایران و ازبکستان در حضور روسای جمهور دو کشور بود.
سال گذشته رئیس‌جمهور کشورمان نیز برای شرکت در اجلاس شانگهای و پیگیری امضای تفاهم‌نامه عضویت ایران در این سازمان به ازبکستان سفر کرد در حاشیه این نشست گفت‌وگوهای مهمی انجام شد. 

در جریان سفر رئیس‌جمهور ازبکستان به تهران و در دیداری که با مقام معظم رهبری داشت، ایشان به قرابت بی‌نظیر تاریخی، فرهنگی و علمی دو کشور ایران و ازبکستان اشاره کرده و گفتند: باید از این زمینه‌های مشترک برای گسترش روابط در بخش‌های مختلف استفاده شود.
رهبر انقلاب اسلامی با اظهار خرسندی از تجدید حیات ارتباط دو کشور بعد از یک وقفه طولانی افزودند: متاسفانه سال‌های متمادی روابط ایران و ازبکستان بسیار محدود بود و امیدواریم این سفر و گفت‌وگوهای انجام شده در تهران، سرآغاز یک آینده بهتر در روابط دو کشور باشد.
مقام معظم رهبری همچنین تاکید کردند که  جمهوری اسلامی ایران توانایی این را دارد که ازبکستان را از طریق ترکمنستان و افغانستان، به راحتی به آب‌های آزاد متصل کند ضمن آنکه زمینه‌های همکاری فراتر از تجارت و حمل و نقل است و می‌توان با ابتکارات مختلف در بخش علم و فناوری و بخش‌های دیگر همکاری‌های بیشتری داشت.

شوکت میرضیائف، رئیس جمهور ازبکستان نیز دیدار خود با رهبر انقلاب را یک دیدار تاریخی خواند و گفت: ما هم از وقفه‌ای که در روابط دو کشور و کاهش همکاری‌ها وجود داشت متاسف بودیم و امیدواریم با گفت‌وگوهایی که در تهران انجام شد، گام‌های بلندی را برداریم و همکاری‌ها در زمینه‌های تجاری، حمل و نقل، علم و فناوری و گردشگری به سطح شایسته و مطلوب خود برسد.

با توجه به اظهارات رئیس جمهور ازبکستان به خوبی می‌توان دریافت که این کشور آسیای مرکزی می‌خواهد سطح همکاری‌های خود را با ایران به عنوان بازیگر فعال و موثر منطقه‌ای و دارای پتانسیل‌های بالای اقتصادی گسترش دهد. طبیعی است در نظم جدید منطقه‌ای ازبکستان هم نمی‌خواهد از قافله کشورها برای اتخاذ سیاست خارجی متعادل و همسو عقب بماند و تلاش می‌کند تا اقداماتی را انجام دهد.
 

نوذر شفیعی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در خصوص تعامل ایران با کشورهای آسیای مرکزی ابراز داشت: اساسا ارتباط ما با کشورهای این منطقه به جای این که از دریچه فرهنگ باشد از دریچه سیاست بود یعنی ما یک حکومت اسلامگرا هستیم و حال این که در آسیای مرکزی به شدت از اسلام گرایی پرهیز می شد لذا آن ها رویکرد سیاست خارجی ما را با آسیای مرکزی قبول نداشته و برای خود تهدید قلمداد می کردند.
این استاد دانشگاه معتقد است: گفت‌وگوهای انجام شده میان مقامات دو کشور امیدوار کننده است، ضمن اینکه تحولات منطقه‌ای مانند گسترش روابط با عربستان و برخی دیگر از کشورهای منطقه بر نوع روابط ما با ازبکستان تاثیر گذار است.

ایران و ازبکستان ظرفیت‌های بسیار بالایی برای گسترده‌تر شدن همکاری‌های اقتصادی دارند و بسترهای لازم برای این امر نیز وجود دارد و چه بسا با توجه به این که ازبکستان نیاز دارد و محصور در خشکی است می‌توان در زمینه هایی چون ریلی و افزایش ظرفیت‌های حمل و نقل همکاری‌ها را توسعه داد. ضمن این که ازبکستان به خرید نفت از ایران و همچنین همکاری‌های گازی نیز توجه ویژه‌ای دارد.

بنابراین با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی که میان دو کشور وجود دارد،‌ تجدید روابط می‌تواند آینده بهتری را در زمینه‌های اقتصادی،‌ سیاسی و فرهنگی رقم بزند . دو کشور ایران و ازبکستان در قالب سازمان های مختلف بین‌المللی از جمله سازمان همکاری اسلامی،‌ سازمان همکاری شانگهای ، همکاری‌های موثری خواهند داشت. در نتیجه زمینه‌ها و بسترهای لازم برای هر دو کشور به منظور توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارد.

منبع:ایسنا