پس از پاکستانی‌ها، پناهجویان ایرانی دومین جمعیت پناهجویان در افغانستان را تشکیل می‌دهند.

بیش از 100 ایرانی با خانواده‌هایشان در افغانستان منتظر پناهندگی هستند. این آمار از سوی وزارت مهاجرات افغانستان اعلام شده است. به گزارش عصرایران به نقل از یورونیوز، وزارت مهاجران وعودت‌کنندگان افغانستان می‌گوید که پس از پاکستانی‌ها، پناهجویان ایرانی دومین جمعیت پناهجویان در افغانستان را تشکیل می‌دهند. طبق آمار دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان، در حال حاضر ۸۲۱ پناهجو در افغانستان زندگی می‌کنند. سید عبدالباسط انصاری، مشاور مطبوعاتی وزارت مهاجران و عودت‌کنندگان افغانستان به یورونیوز می‌گوید: «تعداد ۴۲۳ تن از اتباع پاکستان در افغانستان متقاضی پناهندگی هستند که بیشترین جمعیت پناهجویان افغانستان را تشکیل می‌دهند. بیش از 100 ایرانی با خانواده‌هایشان در افغانستان منتظر پناهندگی هستند و بقیه پناهجویان نیز از کشورهای عراق، ترکیه، تاجیکستان، چین و اردن هستند.» تحصن در برابر سازمان ملل برای یافتن مکان زندگی همایون زارعان شهروند ایرانی است که از شش سال پیش در افغانستان زندگی می‌کند. لیسانس موسیقی دارد و استاد این رشته هنری است ... متولد اصفهان است و پدر و مادر و همسرش چند سال پیش درگذشته‌اند. زارعان یک سال در شهر هرات در زندان امنیت ملی به سر برده است ... در زندان هرات بعد از این که امنیت ملی افغانستان مطمئن شد که همایون جاسوس ایران یا خرابکار نیست، او را رها کرد و در همین زندان به نمایندگی سازمان ملل در این شهر معرفی شد. سازمان ملل به او برگه پناهندگی سیاسی داد و گفت که یافتن کار و مکان برای زندگی بر عهده این سازمان نیست. وزیر کار افغانستان نیز نامه‌ای به او داد مبنی بر این که حق قرارداد رسمی با هیچ نهادی را ندارد و فقط می‌تواند از طریق توافق کلامی با یک کارفرما مشغول به کار شود. به این ترتیب او در رادیو و تلویزیون هرات مشغول به کار شد اما درآمدی به وی اختصاص داده نشد. همایون از حدود بیست روز قبل به کابل آمده تا از طریق نمایندگی سازمان ملل در کابل بتواند جای مناسبی برای زندگی بیابد. اما این سازمان همکاری در این خصوص انجام نداد و همایون برای سه شبانه روز در مقابل دفتر نمایندگی سازمان ملل در کابل تحصن کرد. در پایان روز سوم پلیس افغانستان به سراغ همایون آمد تا او را از آنجا منتقل کند. همایون به یورونیوز می‌گوید که دفتر نمایندگی سازمان ملل بخش امنیت از پلیس افغانستان خواسته بود که او را «بزند» و از «مقابل دفتر نمایندگی سازمان ملل بیرون کند» و او را به بیمارستان روانپزشکی منتقل کند اما پلیس این کار را با او نکرد و غذا و جایی برای خوابیدن در اختیارش گذاشت. با ادامه پافشاری‌های همایون و آمدن رسانه‌ها، دفتر سازمان ملل جلسه‌ای با وی تشکیل داد. سپس همایون به کمپ پناهندگان سازمان ملل متحد منتقل شد. همایون در ادامه می‌گوید: «من از سازمان ملل فقط یک مکان برای زندگی خواستم. من بیمار روانی نیستم و دزدی و شورشی هم نکردم که مستحق لت و کوب (خشونت فیزیکی) باشم، طبق برگه‌ای که سازمان ملل متحد در اختیار من گذاشته است، من به عنوان پناهجوی سیاسی مصونیت جانی باید داشته باشم. ولی این که من سه شب در خیابان خوابیدم، این یک سوء قصد غیرمستقیم به جان من محسوب می‌شود، چون برای پناهجوی سیاسی خطرناک است که بخواهد شب‌ها در خیابان بخوابد. هیچ رسانه‌ای در کمپ پناهجویان حق مصاحبه با مرا ندارد.» همایون می‌گوید که به خاطر مشکلات اقتصادی و این که بودجه رفتن به کشورهای دیگر را نداشته، به افغانستان پناهجو شده است. او در ابتدا می‌خواسته تا به کشور دیگری برود، جایی که بتواند زندگی کند. اما اکنون عقیده دارد که اگر در افغانستان هم مکان برای زندگی و کار در اختیارش بگذارند، می‌خواهد در همین کشور بماند. همایون در مدت حضورش در افغانستان با پناهجویان فارسی زبان از کشور پاکستان آشنا شده است که سال‌هاست در انتظار پناهندگی یا پذیرش درخواست اسکان در کشور دیگری را دارند. ظفر عباس یکی از این‌هاست که دختر کوچکش بیماری قلبی دارد و او امیدوار است که بتواند از طریق افغانستان به کشور دیگری پناهنده شود و راهی برای درمان بیماریش بیابد. سه دهه جنگ در افغانستان، باعث شد تا میلیون‌ها شهروند افغانستان به ایران مهاجرت کنند و این مهاجرت با واکنش‌هایی از سوی جامعه و دولت ایران در برابر مهاجران همراه بود. مشاور مطبوعاتی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان در این باره می‌گوید که در افغانستان قانونی برای دادن تابعیت به پناهجویان خارجی وجود ندارد و از ۵ سال پیش، وزارت مهاجرین قانون تابعیت به پناهجویان را به وزارت عدلیه فرستاده و هنوز این قانون در وزارت عدلیه تصویب نشده است. به گفته وی، وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان ضرورت تصویب چنین قانونی را درک می‌کند، در کشورهای همجوار افغانستان، دولت‌ها وضعیت مناسب سیاسی و اقتصادی ندارند و درخواست پناهندگی از سوی شهروندان این کشورها به افغانستان قابل پیش‌بینی بوده است اما به خاطر این که چنین قانونی هنوز تصویب نشده، این وزارت، مسئولیتی در برابر پناهجویان خارجی ندارد و این پناهجویان در زیر چتر حمایتی سازمان ملل هستند. طبق آمار سازمان ملل متحد، افغانستان در ۷۵ کشور جهان پناهنده دارد. پاکستان و ایران بیشترین آمار مهاجران افغانستان را دارند. این دو کشور به دلیل اجرا نشدن قانون پناهندگی به شهروندان افغانستان، اتباع این کشور را به عنوان مهاجر در کشور خود جای داده‌اند.