به گزارش همنوا، تورم افسارگسیخته ای که در چند سال اخیر گریبان اقتصاد ایران را گرفته، تاثیر شدیدی روی رشد نرخ اقلام خوراکی گذاشته است و این مساله باعث شده که طبق گزارشات وزارت بهداشت و سایر نهادهای رسمی کشور، بسیاری از مردم، بخشی از مواد غذایی ضروری را از سفره خود حذف کنند یا آن را به شدت کاهش دهند. این در حالی است که کاهش محسوس برخی اقلام اساسی در سفره مردم، می تواند بخشی از ایرانیان را در آینده ای نه چندان دور با عوارض جدی سوء تغذیه و مشکلات جسمی ناشی از عدم دریافت  کافی مواد مغذی مواجه کند.

در چنین شرایطی سوال مهم این است که شهروندان چگونه می توانند اقلام خوراکی مورد مصرف خود را در وضعیت گرانی مدیریت کنند تا با کمترین هزینه، بیشترین مواد مغذی به بدن آنها برسد؟ این سوال را از دکتر فریبا کوهدانی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران پرسیدیم، با این توضیح که شکی نیست مهمترین راهکار بهبود وضعیت تغذیه مردم و دسترسی کامل شهروندان به اقلام خوراکی اساسی و تمام گروه های غذایی مورد نیاز، مدیریت قیمت ها توسط دولت یا تخصیص یارانه های عمومی بیشتر به مواد غذایی ضروری است و نمی توان به بهانه گرانی از مردم خواست که کمتر بخورند یا غذاهای اساسی را از سبد غذایی خانوار حذف کنند.

هیچ کدام از گروه های غذایی نباید به طور کامل از سبد خانوار حذف شوند

دکتر فریبا کوهدانی در همین راستا به خبرنگار رکنا گفت: یک رژیم غذایی مناسب باید از ویژگی های مختلفی برخوردار باشد که یکی از مهمترین آنها، وجود تمام گروه های غذایی در سبد تغذیه خانوار است. البته اولویت بندی مصرف گروه های غذایی مختلف می تواند برای افراد گوناگون متفاوت باشد، به طور مثال، افراد مختلف بر اساس شرایط فردی به مقادیر متفاوتی از لبنیات، میوه، سبزی، گوشت، حبوبات، نان و غلات نیاز دارند، ولی نباید که هیچ کدام از این گروه ها به طور کامل از سبد غذایی خانوار حذف شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: متاسفانه تشدید گرانی ها در سال های اخیر منجر به آن شده است که مشکلاتی در تامین مواد مغذی مورد نیاز روزمره برخی اقشار جامعه ایجاد شود. در چنین شرایطی خانواده ها باید حداکثر تلاش خود را به کار ببندند تا برای تامین نیازهای ضروری، گزینه های ارزان تر را در هر گروه غذایی انتخاب کنند. به این صورت، درصد بیشتری از نیازهای اساسی خانوارها به مواد مغذی با حداقل هزینه برطرف خواهد شد.

وی در ادامه تاکید کرد: برای دستیابی به این هدف لازم است بر اساس مستندات علمی، جایگزین های ارزان قیمت تر را در دسترس آحاد جامعه قرار دهیم. به طور مثال، وقتی قیمت گوشت قرمز به شدت افزایش یافته است، مردم می توانند برای تامین نیاز خود به پروتئین، از تخم مرغ یا حبوبات استفاده کنند. گوشت مرغ و انواع ماهی نیز گزینه های مناسبی برای جایگزینی پروتئین حاصل از گوشت قرمز محسوب می شود، ولی برای دسترسی کافی اقشار مختلف جامعه به این محصولات غذایی لازم است مسئولان به عرضه گسترده و کنترل قیمت این دسته از مواد اقدام کنند.

لبنیات حتما باید در سبد غذایی خانوار باقی بماند 

 کوهدانی درباره دیگر راهکارهای موجود برای کاهش هزینه سبد خانوار در عین تامین نیازهای غذایی اساسی مردم توضیح داد: شهروندان باید توجه داشته باشند که اگر حبوبات به عنوان یک منبع پروتئین مناسب را همراه با غلات مصرف کنند، نوعی پروتئین باکیفیت بالاتر برای آنها تامین می شود که همه نیازهای اسیدهای آمینه ضروری که بدن باید به صورت روزمره دریافت کند را در خود دارد. البته متاسفانه گرانی مواد غذایی به حدی رسیده است که برخی اقشار جامعه نمی توانند همین مواد غذایی جایگزین را هم تهیه کنند.

این متخصص تغذیه ادامه داد: با وجود این که امکان جایگزین کردن گوشت با تخم مرغ یا حبوبات وجود دارد، ولی ما نمی توانیم جایگزینی برای برخی گروه های غذایی از جمله لبنیات پیدا کنیم؛ زیرا اگر لبنیات نخوریم، به سختی می توانیم مواد مغذی مهم موجود در لبنیات از جمله کلسیم را با اقلام خوراکی دیگر جایگزین کنیم؛ به طور مثال، ما می توانیم برای تامین کلسیم موجود در لبنیات از مغز بادام یا کلم استفاده کنیم، ولی اولا قیمت مغز بادام از خود لبنیات بیشتر است و ثانیا ما نمی توانیم به طور مداوم و در مقادیر زیاد از سایر جایگزین های حاوی کلسیم مانند کلم استفاده کنیم و این مواد غذایی نمی توانند جایگزین همیشگی لبنیات باشند. 

وی در ادامه تاکید کرد: دولت حتما باید یارانه ویژه ای را برای گروه غذایی لبنیات در نظر بگیرد تا شرایط دسترسی تمام شهروندان فارغ از وضعیت اقتصادی آنها به لبنیات وجود داشته باشد. 

نان می تواند جایگزین مناسب برنج باشد

کوهدانی در بخش دیگری از صحبت های خود با تاکید بر اهمیت گروه غذایی نان و غلات در سبد غذایی خانوارها گفت: با توجه به این که بخش مهمی از انرژی روزانه ایرانیان از گروه غلات تامین می شود، دسترسی کافی همه اقشار به انواع با کیفیت بالاتر این گروه غذایی کاملا ضروری است. البته از نظر علمی فرق زیادی ندارد که مردم بیشتر برنج بخورند یا بیشتر از نان های سفید استفاده کنند، بنابراین با توجه به افزایش شدید قیمت برنج و ماکارونی، شهروندان می توانند در وعده های غذایی بیشتری، نان را جایگزین برنج کنند. البته توصیه ما به استفاده از نان هایی است که یا از آرد کامل غلات تهیه شده اند و یا میزان سبوس گیری آنها کمتر است. 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: ماهی ها یکی از مواد غذایی مناسبی هستند که با توجه به افزایش شدید قیمت گوشت قرمز، می توانند جایگزین آن شوند. در سال های اخیر نیز شاهد تاکید مقامات ارشد کشور بر لزوم افزایش مصرف ماهی در میان آحاد جامعه بوده ایم، در چنین شرایطی اگر دولت می خواهد آبزیان جایگاه بیشتری در سفره مردم داشته باشند، باید به نوعی برای برخی انواع ماهی یارانه در نظر بگیرد که حداقل بعضی از ماهی ها با قیمت مناسبی به دست شهروندان برسد و تمام خانوارهای ایرانی از فواید متعدد مصرف ماهی برخوردار شوند. 

وی در پایان تصریح کرد: ما هرچقدر هم که از خانوارها بخواهیم با انجام ابتکارات مختلف، هزینه سبد غذایی خودشان را به نحوی پایین بیاورند که مواد مغذی مورد نیازشان را در طول روز دریافت کنند، بازهم شکی نیست که برای بهبود وضعیت تغذیه عموم مردم، باید نرخ اقلام خوراکی اساسی پایین بیاید یا دولت یارانه های بیشتری را برای خرید این اقلام در اختیار شهروندان بخصوص قشر ضعیف جامعه بگذارد. بنابراین بهترین راهکار پیشنهادی برای بهبود وضعیت تغذیه مردم در شرایط تورمی، کنترل قیمت اقلام غذایی اساسی توسط دولت محسوب می شود.