ایرنا نوشت: «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی چهارشنبه گذشته ضمن اشاره به ضرورت های پیش رو برای مقابله با تبعات تحریم های آمریکایی، آرامش نسبی بازار ارز در زمان اعلام تمدید نشدن معافیت های خریداران نفت ایران و نیز تحریم های ثانویه را نتیجه مدیریت و اشراف بانک مرکزی بر این بازار دانست. روند رو به رشد نرخ ارز از زمستان سال 96 آغاز شد. گفته های مسوولان کشور از جمله رئیس جمهوری در همان روزها مبنی بر اینکه درآمدهای ارزی بیش از هزینه های ارزی است و با مشکل کمبود ذخایر مواجه نیستیم نتوانست افزایش قیمت ارز را مهار کند. در همین حین زمزمه هایی از خروج آمریکا از برجام شنیده می شد. روند افزایش قیمت دلار به صورت نسبی ادامه داشت تا اینکه در اردیبهشت ماه سال گذشته با اعلام موضع «دونالد ترامپ» درباره برجام، افزایش قیمت ارز را با شدت و سرعت بیشتری در بازار شاهد بودیم به طوری که دلار در عرض چند ماه به بیش از سه برابر ارزش سابقش برابر ریال رسید. هجوم نقدینگی های سرگردان هم به بازار ارز در این افزایش ها تاثیر بسیار زیادی داشت. در طول یک سال گذشته در حالی شاهد افزایش قیمت چندین هزار تومانی دلار و سایر ارزها بودیم که پیش از آن افزایش قیمت در حد صدتومان هم باعث ایجاد ابهام و ترس از آینده اقتصادی کشور بین مردم، سرمایه داران و فعالان این حوزه می شد. حالا هر چند که از شوک های پی در پی در اقتصاد کشور یک سال می گذرد اما هنوز بازار ارز به ثبات نرسیده است و تاب آوری بازار ارز به حداقل خود رسیده به طوری که با کوچک ترین تصمیمات بین المللی و اقتصادی شاهد بالا و پایین شدن نرخ ارز هستیم. این نوسانات قیمت ارز تاثیر مستقیم در زندگی مردم و فعالیت های اقتصادی کشورمان دارد و ادامه بی ثباتی ها علاوه بر پیامدها و آثار منفی اقتصادی، سرخوردگی های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت که از دست رفتن سرمایه اجتماعی می تواند بیشترین آسیب را به کشور متحمل سازد. **عوامل موثر در بی ثباتی در بازار ارز «احمد حاتمی یزد» کارشناس اقتصادی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا درباره دلایل نوسانات نرخ ارز و بی ثباتی آن در بازار اظهار داشت: مهم ترین عامل ادامه افزایش قیمت ارز در بازار جو روانی ناشی از تحریم ها و تنش های سیاسی است. وی با بیان اینکه مهم ترین اصل در ثبات اقتصاد پیش بینی پذیر بودن آن است، گفت: در حال حاضر شرایط اقتصاد در کشورمان پایدار نیست و ناپایداری اقتصادی می تواند منجر به ایجاد مشکلات متعددی شود . از آنجایی که با رشد نرخ دلار شاهد افت ارزش ریال هستیم، مردم برای حفظ ارزش دارایی های خود به سمت خرید ارز می روند که طبیعی است با افزایش تقاضا قیمت هم افزایش یابد. به گفته این کارشناس اقتصادی، در حال حاضر از نگاه مردم و سرمایه داران دلار یک دارایی امن محسوب می شود و اقتصاد ایران، هم با رشد تورم و هم رشد نقدینگی مواجه است. این در حالی است که در شرایط کاملا آرام و بدون تنش و شرایط پایداری اقتصاد، نرخ تورم متناسب با نرخ ارز تغییر می کند. حاتمی یزد افزود: علاوه بر موضوع مهم تنش های سیاسی در کشورمان، با افزایش قابل توجه نرخ تورم مواجهیم که باعث افزایش قیمت ارز می شود مگر اینکه بانک مرکزی سیاست فنر فشرده را در پیش بگیرد و افزایش قیمت ارز را سرکوب کند. وی با بیان اینکه یکی از عوامل تاثیر گذار در رشد نرخ تورم افزایش حجم نقدینگی در کشور است، گفت: به طور قطع نرخ تورم در سال 98 کمتر از 40 درصد نخواهد بود، بنابراین احتمال ادامه نوسانات نرخ ارز و رشد قیمت دلار وجود دارد. این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه نابسامانی بازار ارز نشات گرفته از دو عامل اقتصادی و سیاسی است، اظهار داشت: معتقدم کنترل این شرایط نابسامان از حیطه اختیارات دولت خارج شده است و تنها عاملی که می تواند التهاب بازار را کاهش دهد برقراری ثبات و آرامش در روابط بین الملل است. حاتمی یزد تاکید کرد: هر چند که بخشی از تحولات اقتصادی در ایران متاثر از سیاست های نادرست مانند سرکوب قیمت ها، فشرده شدن فنر تورم و هدایت نشدن حجم نقدینگی ها به سمت بخش های مولد در سال های گذشته بود و در کوتاه مدت نمی توان این مشکلات ساختاری را برطرف کرد اما به طور قطع با کاهش تنش های سیاسی می توان جو روانی ایجاد شده در بازارها که منجر به آشفتگی بخش های مختلف اقتصاد می شود را کنترل کرد. ** رهایی از اقتصاد دلار محور امکان پذیر است؟ در حال حاضر مهم ترین واحد پولی سبد ارزی کشورمان دلار است و همین میزان نفوذ بالای دلار در ساختار اقتصادی و بازارهای مختلف باعث شده تا اقتصاد ایران در برابر برخی تحریم های غربی و روابط تجاری انعطاف پذیری کمتری داشته باشد. البته دلار در روابط بسیاری از کشورها همچنان حرف اول را می زند و تنها ایران نیست که به این درد مبتلا است. کاهش نفوذ دلار در تجارت جهانی پروژه ای است که برخی کشورها از چند سال گذشته برای کاهش اثرات تحریم های آمریکا و افزایش سهم پول خود در اقتصاد بین المللی شروع کرده اند و قرار است ایران هم به جمع این کشورها بپیوندد. هر چند که حذف دلار آسان نیست اما کشور چین را می توان یک نمونه موفق در تحریم دلار نام برد. پیمان پولی دو جانبه طرحی است که از سال های گذشته برای کاهش سهم دلار در تجارت خارجی ایران با سایر کشورها مطرح شده است اما تاکنون به غیر از مواردی که به تهاتر کالا به کالا منجر شده در اجرای این طرح موفق نبوده ایم. در حال حاضر مهم ترین منبع درآمد کشور فروش نفت محسوب می شود که تمام درآمدهای حاصل از آن دلاری است و از سوی دیگر تمام مراودات اقتصادی ایران تاکنون بر پایه دلار بوده است. بنابراین تا زمانی که ساختار اقتصادی کشورمان برای تحریم دلار آماده نباشد نمی توان مانع از تاثیرگذاری نوسانات دلار در اقتصاد ایران و زندگی مردم شد.