به گزارش همنوا به نقل از ایمنا، خانه موزه شهریار در حالی در سایه بی‌مهری مسئولان در حال تخریب است که آرامگاه او در مجموعه مقبره‌الشعرا نیز قریب به ده‌ها سال ساکت و مظلوم مانده است. چندی پیش خبری با عنوان اوضاع نابسامان خانه موزه استاد شهریار به نقل از رئیس شورای اسلامی شهر تبریز منتشر شد که نشان می‌داد این خانه و آثار و یادگاری‌های به جا مانده از این شاعر نامی کشور در معرض آسیب قرار دارند.

خبر تخریب بنای ثبت معنوی شده خانه محمدحسین بهجت تبریزی (شهریار) در کمال بی تفاوتی و بی توجهی مسئولان امر در لابه‌لای اخبار و حاشیه‌های شورای شهر تبریز، دغدغه استیضاح و انتخاب شهردار جدید و گرانی‌ها و تورم بازار شب عید و بسیاری مسائل دیگر به خاطره سپرده شد!

فراهم سازی بستر توسعه خانه شهریار

در تاریخ سوم اسفندماه حجت الاسلام رسول برگی در جلسه هفتگی شورا اظهار کرد: خانه تاریخی استاد شهریار وضعیت فاجعه‌بار و اسفناکی دارد و اموال استاد شهریار در حال از بین رفتن است و وضعیت عمرانی خانه نیز چندان مناسب نیست و باید فکری جدی به حال آن کرد.

رئیس شورای اسلامی شهر تبریز افزود: پیشنهاد بنده این است که خانه مجاور خانه تاریخی استاد شهریار را تملک کرده و بستر توسعه خانه استاد شهریار را فراهم سازیم و حتی می‌توان از ظرفیت خیّرین فرهنگی نیز در این موضوع به‌صورت جدی استفاده و آن خانه ارزشمند را به پاتوق فرهنگی شعرا تبدیل کرد.

وی همچنین تاکید کرد: برخی از خانه‌های تاریخی شهر ما در اختیار ادارات هستند که باید آزادسازی شده و از ظرفیت‌های آنها استفاده کرد.

از پژمردگی درخت تا تخریب ماکت روستا

پس از انتشار این خبر و برای بررسی میزان خسارت واردشده به این خانه‌ی تاریخی راهی این مکان ارزشمند شدیم.

از بدو ورود، پژمردگی درخت همیشه بهار حیاط نظرمان را جلب کرد.

از میله‌ها و نرده‌های نیازمند تعمیر تا دیوارهای ترک خورده و سقف نم گرفته، فرش و لوازم آسیب دیده تا لباس‌ها و مدارکی که نیاز به بازسازی یا مراقبت بیشتری دارند سوژه تلخ دوربینمان شد.

اما ماکت تخریب شده روستای محل زندگی استاد بیشتر از هر چیزی برایم سوال برانگیز بود.

اداره گردشگری شهرداری تبریز بودجه خاصی ندارد

در تماسی که با محمدرضا عیوضی سرپرست اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز می‌گیریم، او درخصوص تشریح مشکلات خانه استاد شهریار، راهکار و بودجه‌ی در نظر گرفته شده برای مرمت بنا، ضمن تأیید سخنان حجت الاسلام برگی، رئیس شورای تبریز گفت: بله خانه استاد شهریار اصلاً وضعیت مساعدی نداشته و احتمالاً در سال‌ها و ماه‌های گذشته در داخل خانه و یا در حیاط لوله‌های آب دچار نشتی شده‌اند و همان‌طورکه هادی بهجت، فرزند استاد اعلام کرده تقرییا در سال‌های اوایل انقلاب در حیاط خانه نشتی آب وجود داشته که متأسفانه این نشتی باعث نم گرفتگی کل خانه شده است.

سرپرست اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز، در رابطه با میزان بودجه در نظر گرفته شده از سوی شهرداری توضیح داد: با توجه به حضور سه ماهه من در اداره گردشگری متأسفانه با یک اقدام شتاب‌زده جایگاه گردشگری در شهرداری تبریز کوچک شده و ما به اداره‌ای زیر نظر سازمان فرهنگی، اجتماعی، ورزشی تبدیل شده‌ایم که به سبب نداشتن بودجه مستقل، سازمان به عملکرد ما رسیدگی نمی‌کند و شهرداری نیز می‌گوید که شما مجموعه جدا شده‌اید و به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی پیوسته‌اید که این شرایط ما را در یک بلاتکلیفی قرار داده و از لحاظ مالی با محدودیت شدید روبرو هستیم.

عیوضی افزود: حتی در تأمین مایحتاج اولیه از جمله هزینه نگهداشت موزه‌ها مشکل داریم که امیدواریم با انتخاب شهردار جدید و با حمایت‌های حجت الاسلام زعفرانچی رئیس کمیسیون گردشگری و سرمایه گذاری که به مباحث گردشگری علاقه‌مند هستند، انشالله با تقویت جایگاه گردشگری شهرداری بتوانیم آثاری را که در اختیار داریم به نحو احسن استفاده و مراقبت کنیم.

محمدرضا عیوضی در پاسخ به این سوال که چه تسهیلاتی برای احیای بناهای تاریخی ارائه می‌شود، اظهار کرد: با توجه به اینکه اداره گردشگری شهرداری تبریز بودجه خاصی ندارد، غالباً تأمین هزینه‌های نگهداری و سایر موارد را شهرداری مرکز و یا شهرداری منطقه هشت متقبل می‌شود و با توجه به اینکه ما بودجه‌ای نداریم، غالب قضایای نگه‌داشت را به منطقه هشت محول می‌کنیم.

عیوضی در جمع‌بندی سخنان خود در مورد وضعیت خانه شهریار گفت: متأسفانه باید این واقعیت را گفت که در حال حاضر خانه استاد شهریار دچار نم گرفتگی شده و رطوبت‌، خانه را از بین برده و به حدی که گچ موجود در بین آجرها به اصطلاح مرده و از بین رفته است و ساختمان از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و ضروری است که بعد از تعطیلات سال نو، مرمت اساسی صورت گیرد و انشالله با نگرش جدید به گردشگری شهرداری تبریز، شاهد رشد و توسعه گردشگری شهری تبریز باشیم.

سرپرست اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز، در پاسخ به برآورد میزان بودجه احتمالی مرمت و بازسازی خانه موزه شهریار با تأکید بر اینکه در مورد بودجه و هزینه‌ها نیز تخصصی در زمینه عمرانی ندارند پاسخگویی در این زمینه را به شهرداری منطقه هشت محول کرد، اما در تماس با شهردار و معاون عمرانی منطقه هشت، موضوع را در حیطه کاری منطقه خود ندانسته و از پاسخگویی اجتناب کردند.

ضرورت استفاده از بخش خصوصی برای نگهداری از خانه

از قدیم گفته‌اند جلوی مشکل را از هر جا بگیری منفعت است، باید راه‌های پیشگیری و جبران خسارت را یافت؛ از این رو با سیاسی‌مقدم، کارشناس مرمت شهرداری تماس گرفتیم.

سیاسی مقدم در تعریف بناهای تاریخی چنین گفت: بناهای تاریخی عمدتاً به دو بخش تقسیم می‌شوند، بناهایی که برحسب قدمت، تزئینات و استحکام به ثبت ملی رسیده‌اند؛ مثل خانه بهنام و خانه صدیقیانی و بناهایی که نه قدمت و نه تزئینات دارند و فقط به خاطر افرادی که در این بناها زندگی کرده‌اند ثبت معنوی شده و به خاطر آن افراد و اشخاص این بناها به ثبت ملی نیز رسیده‌اند، در واقع این افراد به این بناها هویت تاریخی داده‌اند که از جمله این بناها خانه با ارزش شهریار است که در مساحت تقریباً ۲۵۰ متر و از دو طبقه زیرزمین و طبقه اول ساخته شده که متأسفانه در سال‌های اخیر، بنا دچار آسیب‌هایی شده است.

سیاسی مقدم درخصوص میزان و محل خسارات وارده اظهار کرد: مشکل اساسی خانه استاد، رطوبت است که در زیرزمین کاملاً قابل مشاهده بود و ترک‌های موجود در سقف و دیوارها، نشست مشهود سقف و این رطوبت شدید خانه استاد شهریار را در بر گرفته زنگ خطر جدی برای این هویت با ارزش و افتخارآمیز است که با گذشت زمان واقعاً دردسرساز خواهد بود.

وی با اشاره به راه‌های پیشگیری و جبران گفت: مهم‌ترین راهکار رفع و دفع این خطر و آسیب این است که ابتدا بتوانیم سریعاً جلوی توسعه رطوبت را بگیریم. قسمت‌هایی از دیوار که ترک دارد را مرمت کرده و ایراد تأسیسات را رفع کنیم که در بعضی قسمت‌ها وجود دارد و یکی از مشکلات اساسی است و به مرور زمان بر خود بنا تأثیرگذار خواهد بود.

سیاسی مقدم اضافه کرد: بعد از بنا، وسایل با ارزش موجود در خانه که تنها وسایل به یادگار مانده از استاد شهریارند مانند فرش استاد شهریار که دچار موریانه زدگی شده و از بین رفته است نیازمند بررسی و اقدام کارشناس مرمت و بازسازی است مثلاً به یک متخصص چرم نیاز است که تنها کیف استاد شهریار را از خطر نابودی حفظ کند.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه بهترین راهکار برای حفظ بنا، بخش خصوصی است؛ چون یکی از اصول مهم اقدامات پس از مرمت، نگهداری است و بخش خصوصی در این زمینه می‌تواند بهتر از هر سازمانی از خانه استاد شهریار حفاظت و نگهداری کند، تصریح کرد: ما می‌توانیم با الگوبرداری از نمونه‌های دیگر در سراسر ایران و بناهای ثبت ملی و معنوی شده و به یادگار مانده از شعرا و یا هنرمندان در حفظ این بنا اقدامات مؤثری انجام دهیم.

این مرمتگر آثار تاریخی گفت: بنای خانه تاریخی شهریار در سال ۱۳۶۷ توسط شهرداری تبریز خریداری شد و در سال ۱۳۸۶ توسط میراث فرهنگی به ثبت ملی رسید و تقریباً بازه زمانی که استاد شهریار در این بنا زندگی کرده‌اند نزدیک به ۲۰ سال می‌رسد و در تمام عکس‌ها و خاطرات نشان دهنده زندگانی و شرح رفتار استاد است.

سیاسی مقدم افزود: در سراسر ایران خانه بعضی از شعرا و هنرمندان ثبت ملی شده‌اند و از این رو افتخار و ارزشی را حفظ کرده‌اند که ما نیز می‌توانیم با راهکارهایی که در شهرهای دیگر تجربه شده، خانه‌هایی را که ثبت ملی و معنوی شده‌اند از آسیب و تخریب حفظ کنیم، خوشبختانه رئیس شورای کلانشهر تبریز به این موضوع ورود کرده که امید داریم با همکاری اعضای شورای شهر این بنا سرپا باشد و بتوانیم تاریخ کهن‌شهر تبریز را حفظ کرده و میراث داران خوبی برای آیندگان باشیم.