به گزارش همنوا، آیت‌الله عبدالحسین امینی نجفی، سال ۱۳۲۰ در شهر تبریز به دنیا آمد و ۴۰ سال از عمرش را به تدوین الغدیر اختصاص داد. کتابی که ۱۱ جلد آن به عربی انتشاریافته و ترجمه آن به فارسی در ۲۲ جلد عرضه شده است. این کتاب که دایره‌المعارف روایت‌ها و اسناد ولایت امام علی(ع) در مستندات اسلامی است و علامه امینی در این کتاب به ۱۱۰ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین پیامبر که حدیث غدیر را روایت کرده‌اند، اشاره می‌کند. همچنین ۳۶۰ نفر از راویان حدیث غدیر از قرن دوم تا چهاردهم را برمی‌شمارد. در پایان هم اشعار شاعران مختلف را درباره موضوع غدیر ذکر می‌کند. این کتاب حاصل۴۰ سال زندگی علامه و سفر او به کشورهای مختلف از جمله عراق، هندوستان، پاکستان، مغرب، مصر و ... است. او درباره الغدیر گفته برای تدوین آن ۱۰ هزار عنوان کتاب از ابتدا تا انتها خوانده و به‌صد هزار کتاب در کتابخانه‌های جهان رجوع کرده‌است. همین روایت‌ها و البته ارزش و جایگاه علامه امینی و شاهکارش یعنی الغدیر سبب شد پای صحبت‌های «حجت‌الاسلام و المسلمین میثم علی‌پناه» پژوهشگر علوم دینی نشسته و با ابعاد مختلف اثر علامه امینی(ره) بیشتر آشنا شویم.

درباره جایگاه علامه‌ امینی بین علمای شیعه بگویید و این‌که چرا با دیگر علما متفاوت است؟
علامه امینی در بین علمای شیعه جایگاه ویژه‌ای دارد،چون نزدیک ۴۰ سال از عمر تحقیق و علمی خویش را اختصاص داده‌اند به اثبات حقانیت و مظلومیت امیرالمومنین(ع) آن هم از مصادق غیرشیعه. هنرمندی ایشان در کتاب الغدیر صرفا به اثبات حقانیت امیرالمومنین نیست. این هنر زمانی بیشتر جلوه می‌کند که متوجه می‌شوید در الغدیر حتی یک کلام از مصادیق شیعه بهره گرفته نشده و هر چه هست از احادیث و کلام و اسناد غیر شیعه است.
علامه در این کتاب بیش از ۲۰۰ طریق علمی و استدلالی را که متکی به مصادیق غیر شیعه است برای اثبات غدیر مورد استفاده قرار داده و از این منظر است که کتاب الغدیر یک شاهکار علمی محسوب می‌شود.
علامه برای رسیدن به مقصود به کشورهای زیادی سفر کرده بودند.
بله و خدا می‌داند که در این مسیر چقدر رنج کشیده‌اند. ایشان ۴۰سال عمرش را از این شهر به آن شهر و از این کشور به آن کشور سفر کرد. برای تهیه بسیاری از کتاب‌ها به زحمت افتاد تا بتواند این شاهکار علمی را به جامعه اسلامی ارائه کند. بنابراینجا دارد بیشتر از قبل به این اثر علمی ارزشمند پر بها بپردازیم. وقتی اولین جلد این کتاب در بیروت منتشر شد، حدود ۳۰ نفر از علمای اسلامی غیرشیعه مستغفر شدند. گفتند ما با مصادیقی آشنا شدیم که مشایخ، بزرگان و استادان ما آنها را مخفی نگاه داشته بودند و حالا دریافتیم که حق با علی بن ابی‌طالب است. این خیلی قیمت دارد.
وقتی کتاب الغدیر وارد بازار شد، بسیاری از علمای اهل سنت برای این کتاب تقریظ نوشتند و از آن تعریف کردند.
چه چیزی باعث این همه استقبال شد؟
این‌که مرحوم علامه امینی با حفظ محور وحدت به بحث‌های چالشی درباره ولایت امام علی(ع) ورود کرده و جا دارد که ما هم از ایشان تاسی بگیریم. شیعیان درباره غدیر حرف برای گفتن دارند و نیز استدلال برای عرضه کردن. مباحثات علمی زیادی داریم که بهترین، سالم‌ترین و منطقی‌ترین راه عرضه آنها مسیری است که علامه امینی در پیش گرفته بودند.ان‌شاءا... خداوند بر درجات ایشان اضافه کند و به ما هم توفیق پیروی از راه مبارک ایشان را عنایت فرماید.
روایتی از علامه امینی در ارتباط با کتاب الغدیر به یاد دارید که تعریف کنید؟
علامه امینی می‌فرمایند کتابی نیاز داشتند که دست عالم متعصبی بود و امانت نمی‌داد، بنابراین به آقا امیرالمومنین متوسل می‌شود و می‌گوید: من این کتاب را نیاز دارم که حقانیت شما را اثبات کنم. چیز زیادی از شما نمی‌خواهم جز این‌که دل آن عالم متعصب نرم شود و کتاب را امانت بدهد. زمانی می‌گذرد و اتفاقی نمی‌افتد. بعد از مدتی علامه باردیگر و این بار به حال اعتراض به حرم امام می‌رود که می‌بیند یکی از اعراب بادیه‌نشین آمده با ظاهری شلخته و نه چندان تمیز و با امیرالمومنین با زبان بی‌ادبی صحبت می‌کند با این مضمون که باید حاجت مرا بدهی. بادیه‌نشین از حرم بیرون می‌رود و کمی بعد خوشحال و شاد برمی‌گردد و از امیرالمومنین تشکر می‌کند که حاجتش را روا کرده است.
علامه امینی در ادامه روایت تعریف می‌کند دلگیر شده و به امیرالمومنین می‌گوید: این فرد بادیه‌نشین، این‌چنین بدون آداب آمده و حاجت شخصی خواسته و شما اجابت کردید، آن وقت من شیخ عبدالحسین امینی می‌خواهم برای اثبات حقانیت شما،کتاب را از یک متعصب امانت بگیرم، اما شما عنایت نمی‌کنید.
علامه دلشکسته و خسته زیارت می‌کند و بعد به خواب می‌رود. در خواب می‌بیند حضرت امیر به او می‌گوید: تو از ما هستی امینی. اگر حاجت تو را ندهیم که نباید دلگیر شوی، ولی حاجت عوام را باید داد، چون اگر حاجت‌شان برآورده نشود، ممکن است بروند و پشت سرشان را هم نگاه نکنند.
علامه حیرت زده برمی‌خیزد و به سمت منزل راهی می‌شود. در راه فرزند یکی از علما را می‌بیند. او به علامه می‌گوید پدرش به رحمت خدا رفته و کتاب‌هایی از ایشان به جا مانده که می‌خواهند در اختیار اهلش بگذارند. فرزند آن عالم از علامه امینی دعوت می‌کند و وقتی علامه امینی وارد کتابخانه می‌شود، اولین نسخه‌ای که می‌بیند همان نسخه نایابی بود که دست عالم متعصب بود و به علامه امینی نمی‌داد.
بسیاری از مردم با کتاب الغدیر آشنایی ندارند و برخی حتی آن را ندیده‌اند، آیا دلیلش ۲۲ جلدی بودن این کتاب است؟
الغدیر کتاب مرجع بوده و اثری نیست که در کتابخانه هر خانه‌ای باشد و همه آن را بخوانند. کتاب مرجع با کتاب‌های دیگر متفاوت است. اهمیت کتاب الغدیر از این بابت نیست که مدام به این کتاب مراجعه کنیم. مهم این است که با مراجعه به الغدیر به وقت ضرورت بتوانیم دفاع جانانه از ولایت امیرالمومنین امام علی(ع) داشته باشیم. نیازی نیست همیشه به این کتاب مراجعه کنید و از اول تا آخر آن را بخوانید. اصلا یک جلد از مجلدات الغدیر شعر است؛ اشعاری که علمای غیر شیعه برای حضرت امیرالمومنین امام علی(ع) سروده‌اند و نیازی نیست این شعرها را از اول تا آخر بخوانید. باید با مراجعه به این کتاب یاد بگیریم به وقت ضرورت چطور می‌شود به صورت مستند و علمی از مسلمات مکتب برای دفاع از ولایت امیرالمومنین استفاده کرد. این خیلی مهم است و اساسا الغدیر کتاب مرجع است برای اهل علم و اهل تحقیق، اما متاسفانه بین آنها هم غریب و مهجور است.
شاید لازم باشد اهل علم و تحقیق این کتاب را در مجلدات ساده‌تر،کوچک‌تر و شاید به زبان امروزی عرضه کنند؟
این کار صورت گرفته، اما نه به اسم الغدیر.گرچه تلخیص الغدیر هم صورت گرفته و به زبان فارسی در اختیار عامه مردم قرار گرفته است. مشکل این‌است که ما خیلی اهل مطالعه نیستیم و سرانه مطالعه در کشور ما پایین است، وگرنه آثار فاخر در بازار کتاب کم نیست که به کار عوام می‌آید. این کتاب‌ها به فارسی هم نوشته شده‌ و خواندن و فهمیدن آنها هم مشکلی ایجاد نمی‌کند.