گروه : آرشیو
یکی از موضوعات و مباحث مهم در مطالعه سیاست بین‌الملل «اتحّاد جماهیر شوروی» است.
به گزارش همنوا؛ چهارشنبه 4 دی ماه، 25 دسامبر، مصادف با بیست و هشتمین سالگرد فروپاشی و اضمحلال اتحاد جماهیر شوروی است. روزی که با تصدیق و تصویب پارلمان، اتحاد جماهیر شوروی رسما فروپاشید و به پانزده قلمرو و مرز و بوم تقسیم شد. این فروپاشی به یک برهه بی‌نظیر از تاریخ دنیا تبدیل شد. یادآوری سرگذشت وقایع سیاست خارجی دوره‌های تزاری، شوروی و روسیه پساشوروی، حکایت‌گر اندیشه و تفکر روسیه به عنوان یک «قدرت بزرگ» بوده و بر فرآیند و تصمیم‌گیری در سیاست خارجی این خطه اثربخشی داشته‌است. دولت‌ها نه تنها ساخت‌های سیاسی بلکه مظهر و نمود سرزمینی نیز هستند. فاکتور سرزمین جز مباحث هویتی و ماهیتی این کشور به حساب می‌آید. یادآوری و مرور رویه رایج در سیاست خارجی پساشوروی حاکی از آن است که رهبران کرملین همچنان بیم و دغدغه مسائلی چون استقلال، تمامیت ارضی وحاکمیت را داشته‌اند. یوگنی پریماکوف نخست وزیر و وزیر امورخارجه روسیه تاکید داشت کسب «قدرت بزرگ» تنها از راه تبدیل آن به یک قطب و قدرت مستقل در نظام چند قطبی، عملیاتی خواهد شد. تفکر روسیه به مثابه یک «قدرت بزرگ» با انسجام‌بخشی داخلی و تماثل و تمایز به رفتارهای خارجی، این خطه را جهت و نظم شایسته‌تری بخشیده‌است. موقعیت و جایگاه هر کشوری در نظام جهانی در تصمیم‌سازی سیاست خارجی آن کشور تاثیر به سزایی دارد. ایدئولوژی و توانمندی‌های پساشوروی افکار عمومی و سیاستگذاران این کشور را قانع کرده که کشورشان هنوز یک قدرت بزرگ است؛ یعنی تثبیت قدرت ملّی در محیط ژئوپلیتیک و دستیابی به اعتبار جهانی در مقام یک «قدرت بزرگ». آن دم که لرزه بر پیکره پولادین اتحاد جماهیرشوروی افتاد و آن فروپاشی فراموش ناشدنی و تاریخی رخ داد، اولویت سیاست خارجی پساشوروی به منظور تبدیل به یک «قدرت بزرگتر» ابتدا همکاری در چارچوب سازمان‌های امنیتی منطقه‌ای همچون سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی و ائتلاف و اتحاد با کشورهایی چون قزاقستان و بلاروس بود. در نهایت مسائل میان ناتو و روسیه پساشوروی، منازعه و تنش با کشورهایی چون اوکراین و آذربایجان در زمینه‌های سیاسی و انرژی، پیکار و مواجهه نظامی با گرجستان در مسائلی مانند مرز- جدایی طلبی- پیش آمد و عاقبت شوروی در یک بازی پیچیده آمریکایی به افغانستان کشیده شد و یک ویتنام تقدیم شوروی شد. بدین سان رفتارهایی همچون ائتلاف و اتحاد همگرایی و همیاری، منازعه و تنش نظامی، مدارا و تحمل براساس دستیابی به هدف «قدرت بزرگ» و نفوذ در حوزه پیرامونی و فرامنطقه‌ای قابل ارزیابی و بررسی است.
ابوالفضل حسین نیا
https://hamnava.ir/News/Code/38731
0 دیدگاه تایید شده
