این گواهینامه طیّ مراسمی، که در منزل این شاعر، مترجم و نویسندۀ نام‌‎آشنای مراغه‌‎ای برگزار گردید، به پاس خدمات فرهنگی و هنری ایشان، و با حضور مسئولان استانی و شهرستانی، روز یکشنبه، 20 تیرماه 1400 به ایشان اهدا شد.

به گزارش پایگاه خبری هم نوا، مدیرکلّ فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی ضمن اهدای این گواهینامۀ ارزشمند اظهار داشت: امروزه شهرها را با شخصیّت‌ها و مفاخر آن می‌‎شناسند که در آن منطقه پرورش می‌‎یابند. ما نیز بایست به وجود شخصیّت‌‎های بزرگ عرصۀ علم، فرهنگ و هنر خطّۀ آذربایجان و البتّه شهر فرهنگی و تاریخی مراغه همچون استاد باریشماز و استاد کریمی‌ بر خود ببالیم و به آن افتخار کنیم.

سیّدقاسم ناظمی با اشاره به شخصیّت فرهنگی و هنری استاد باریشماز ادامه داد: استاد فرزانه، ادیب، شاعر و نویسندۀ شهیر مراغه‌‎ای، استاد حیدر عبّاسی همواره ذوق پرهیز از دنیا و عناوین دنیوی داشته، لیکن اهدای نشان درجۀ یک هنری به ایشان، ادای احترامی است به سال‌‎ها تلاش و زحمات ایشان، که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعطا می‌‎گردد.

مدیرکلّ فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی ضمن شناخت قدر و منزلت استاد عبّاسی، اضافه کرد: باید جایگاه این ادیب فرهیخته که توانسته آثار بسیاری از جمله: «ترجمه و شرح مثنوی‌‎معنوی» و «ترجمه و شرح نهج‌‎البلاغه» را به زبان ترکی آذربایجانی خلق کند، بدانیم و بر آن ارج نهیم.

ناظمی افزود: ادارۀ ‌کلّ فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز آماده است تا در انتشار آثاری چند از استاد باریشماز که تاکنون به زیور طبع آراسته نگشته‌‎اند، همکاری نماید تا آثار فاخر این استاد در زمینه‌‎های فرهنگی و اسلامی در اختیار عموم قرار گیرد.

نمایندۀ مردم آذربایجان‌شرقی در مجلس خبرگان رهبری و امام جمعۀ مراغه نیز با اشاره به هنر استاد باریشماز گفت: ایشان علاوه بر شعر و ادبیّات در زمینۀ هنرهایی چون خوشنویسی و نقّاشی سرآمد هستند.

آیت‌اللّه محمّدتقی پورمحمّدی افزود: در گذشته، مفاخر بزرگی در زمینه‌های علمی، فرهنگی و ادبی در این خطّه زندگی کرده‌اند و امروز نیز مفاخر بزرگی چون استاد کریمی و استاد حیدر عبّاسی با شهرت ملّی در این کهن‌‎شهر سکونت دارند.

وی ادامه داد: استاد باریشماز در رابطه با ترجمۀ مثنوی‌‎معنوی و نهج‌البلاغه به ترکی زحمت‌های ارزشمندی متحمّل شده‌اند و آثاری فاخر از ایشان به جای مانده است.

امام جمعۀ مراغه اضافه کرد: آذربایجان همواره مهد شخصیّت‌ها ومشاهیر بزرگ فرهنگی چون: استاد شهریار، خاقانی، صائب‌‎تبریزی، اوحدی و... بوده و اکنون نیز ارج‌‎نهادن به تلاش‌ها و جایگاه فرهنگی و هنری استاد حیدر عبّاسی کاری ارزشمند است.

معاون استاندار و فرماندار شهرستان ویژۀ مراغه نیز ضمن قدردانی از سال‌‎ها تلاش فرهنگی و هنری استاد گفت: نشان واقعی استاد باریشماز که در ارادت قلبی اهالی فرهنگ و هنر مراغه به ایشان تجلّی می‌یابد، سال‌ها پیش از سوی مردم این خطّه به ایشان اهدا شده است.

سیّدعلی موسوی افزود: بودن و زیستن در کنار مفاخر و شخصیّت‌های ارزشمند فرهنگی و هنری چون استاد حیدر عبّاسی و استاد کریمی؛ افتخاری برای همۀ مسئولان و خدمتگزاران مردم است.

وی اضافه کرد: اعطای نشان درجۀ یک هنری از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز ارج‌‎نهادن به جایگاه والای فرهنگ و هنر این شهرستان تاریخی و نیز شخصیّت بزرگی چون استاد باریشماز است.

شهردار مراغه نیز با اشاره به مقام ارزشمند استاد باریشماز گفت: وجود شخصیّت‌های بزرگ فرهنگی و هنری از جمله استاد کریمی و استاد عبّاسی برگ زرّینی در تاریخ این کهن‌شهر به شمار می‌رود.

دکتر شهرام مروّتی افزود: امروز باید به هم‌عصر بودن با اساتید و بزرگان علم، فرهنگ و هنر افتخار کنیم و از ظرفیّت و جایگاه آنان صیانت کنیم، زیرا آنان مایۀ اعتلای فرهنگی و اجتماعی جامعه هستند.

وی اضافه کرد: اهدای نشان هنری به استاد حیدر عبّاسی نشان‌دهندۀ غنای فرهنگی شهر تاریخی مراغه است، که برگرفته از هویت و پیشینیۀ پرافتخار این خطّه در سالیان گذشته میباشد .

حیدر عبّاسی، متخلّص به باریشماز، در دوم اردیبهشت‌‎ماه ۱۳۲۲ خورشیدی در مراغه به دنیا آمد. وی مدرک کارشناسی خود را در رشتۀ زبان و ادبیّات انگلیسی اخذ کرد. باریشماز علاوه بر ترجمۀ متون از زبان فارسی و عربی به تُرکی آذری و سرودن شعر و نگارش نمایشنامه و داستان، به هنرهایی چون نقّاشی، حکّاکی و خوشنویسی نیز می‌پردازد.

از جمله آثار وی می‌توان به کتاب‌های «نغمه‌داغی»، «چاغیریلمامیش قوناقلار»، «اودوملو دیره‌ک»، «دارت‍ی‍ل‍م‍امیش دن‍ل‍ر»، «ش‍رح ان‍ور؛ ت‍رج‍م‍ه و تفسیر م‍ث‍ن‍وی م‍ع‍ن‍وی به تُرکی»، «نهج‌البلاغه‌نین تورکجه ترجمه‌سی»، «گ‍ولندده ه‍رزام‍ان»، «سَس‌»، «دووارلار»، «دوْردلوکلر»، «وَال‍ع‍ص‍ر»، «تبّت یدا»، «نَمی ‌از یَم»، «ایشارانتی‌لار»، «کعبه و قانلی‌اذان»، «هفتاد بند استغفار»، «حبل ممدود»، «شب‌های حرا» و «ره‌آورد سفر» اشاره کرد.

لازم به ذکر است: ادارۀ فرهنگ و ارشاد اسلامی مراغه در ۱۵ و ۱۶ آذرماه ۱۳۹۶ نیز کنگرۀ سراسری استاد حیدر عبّاسی را با هدف پاسداشت سال‌ها تلاش وی در عرصۀ فرهنگ و ادب برگزار نمود که پیش‌زمینۀ اعطای گواهینامۀ درجۀ یک هنری به ایشان به شمار می‌رود.

رئیس ادارۀ فرهنگ و ارشاد اسلامی مراغه پیش از برگزاری مراسم، در خصوص ابعاد شخصیّت هنری استاد حیدر عبّاسی اعلام داشت: با توجّه به فحوای آثار استاد، وی را عقیده بر این است که: هر شاعری که بخواهد در جرگۀ «الشُّعَراءِ هُمُ الغاوُون» نبوده و در وادی کلماتِ بیهوده سرگردان نباشد، مجبور است «باریشماز» یعنی آشتی‌‎ناپذیر باقی بماند.

احمد فیّاضی ادامه داد: به عقیدۀ استاد حیدر عبّاسی شاعر باید با «إنَّا لِلّٰه» سفر شعری خود را آغاز و در «إلَیهِ راجِعُون» خاتمه بدهد؛ «باریشماز» یعنی هیچ موجودی به غیر خدا لایقِ سجده نیست.

وی اضافه کرد: تفسیر «باریشماز» همان فرازی از زیارت عاشورا است که می‌فرماید: «اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَهِ»؛ «باریشماز» یعنی کسی‌‎که غیرِ «هُو» را طلاق داده است.

دکتر ودود دوستی (ایلقار) نیز ضمن برشمردن مقام علمی، ادبی و هنری استاد باریشماز، همچنین برخورداری شعر وی از مشرب عرفان،  وی را شخصیّتی جامع‌الأطراف دانسته، گفت: می‌‌‎توان دربارۀ ابعاد گوناگون شخصیّت استاد باریشماز مقاله‌ها و حتّی کتاب‌ها نوشت. وی به عنوان هنرمندی جلوتر از زمان خود معرّفی می‌گردد، امّا باید اذعان نمود که وی شاعرِ زمانۀ خود است ولیکن خیلی‌ها که خود را معاصر او می‌پندارند، دچار توهّم‌اند.

ایلقار ادامه داد: البتّه شاعر زمانِ خود بودن، امری بایسته است و بنابراین برای باریشماز نیز امتیازی محسوب نمی‌شود. فراموش‌‎کردنِ هم‌‎گامی با زمان، نقصی است که بسیاری از شاعران و هنرمندان دچار آن‌‎اند. سرودنِ باریشماز نه برای کسانی است که از دنیا رفته‌اند و نه برای کسانی است که هنوز به دنیا نیامده‌اند، بلکه او تنها برای هم‌عصرانِ خود می‌نویسد و بنابراین شعر به اقتضای مطالباتِ زمانِ خود شاعر سروده می‌شود و شعری که این شرط در او لحاظ شود، قادر خواهد بود به حیات خود در آینده نیز ادامه دهد.

طغرل طهماسبی، نویسنده، پژوهشگر و عضو پیوستۀ انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران نیز ضمن برشمردن مقام منیف استاد باریشماز، از وی به عنوان دانشنامۀ زندۀ ادبیّات، فرهنگ و فولکلور آذربایجان در قرن معاصر نام بُرد و افزود: اشعار و داستان‌‎های سمبولیک و نمادین استاد باریشماز و پیشاهنگی وی در سرایش شعر نوی ترکی آذری از وی یک شخصیّت فرامرزی ساخته است؛ شاعر و عارفی لبریز از واژه و سخن، که سال‌هاست می‌‎نویسد و چونان شمعی گراگرد خود را روشن می‌‎سازد، و هم اوست که با آوای بلند می‌‎گوید: «شمعین باشینداکی اؤ اؤدلو تاج ارییب دامجیلایان موما دئدی: ای منیم سئر داشیم، صبیر داشیم، موم قارداشیم! ایشیغین آدیملارینین ائشیدیلمز سس‌‎سیز سسینی ظولمت ائشیدیر؛ داریخما !»

گواهی‌نامه هنری یکی از گواهی‌نامه‌های است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به هنرمندان اعطا می‌کند که این درجۀ هنری جایگزین مدرک علمی یک هنرمند است. این گواهینامه توسّط شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور و بر اساس میزان تأثیرگذاری، تجربه و فعّالیّت تخصّصی و حرفه‌ای هنرمندان حائز شرایط رشته‌های مختلف به ایشان اعطا می‌شود. گواهی‌نامه در پنج سطح و با تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای هنرمندان دارای ضوابط صادر می‌شود: مدرک معادل دکتری: درجۀ ۱؛ مدرک معادل کارشناسی ارشد: درجۀ ۲؛ مدرک معادل کارشناسی: درجۀ ۳؛ مدرک معادل فوق دیپلم: درجۀ ۴؛ مدرک معادل دیپلم: درجۀ ۵

گفتنی است پیش از این هنرمندان بزرگی از شهر مراغه همچون استاد یوسف پوریا در رشتۀ موسیقی، استاد فقید یداللّه صمدی در رشتۀ فیلمسازی، استاد حسین کریمی در رشتۀ شعر آیینی نشان درجۀ یک هنری را دریافت کرده بودند و استاد «باریشماز» چهارمین دریافت‌‎کنندۀ این نشان ارزشمند ملّی از شهر هنر پرور مراغه به شمار می‌‎رود.